Orden di abogado no ta contento cu potret di hendenan aresta of sospecha ta sali den prensa

Orden di abogado ta preocupa riba cierto cosnan cu ta pasando. Deken di e orden, Jeannot de Cuba a splica cu nan preocupacion di hopi tempo caba. Ta haya keho di coleganan abogado, vooral di esnan cu ta activo den casonan penal, cu potret di personanan cu ta wordo aresta of cu ta wordo sospecha, of cu ta wordo para, pero tambe victimanan di accidente di trafico, etc. cu nan potretnan ta sali den prensa.

Tambe di personanan menor di edad, mientras cu hopi biaha e personanan aki no a ni mira un hues comisario ainda of no tin ningun veredicto cu ta bisa cu nan ta culpabel di algo. Door di publica nan potret, nan ta wordo marca pa bida. E kehonan aki ta tende frecuente y pa hopi tempo caba.

Loke a trigger e reaccion di e orden di abogado na e momento aki ta cu den cierto medionan, entre otro di nos medio mes, a sali un serie di potret di 27 ilegal. Potretnan cu a wordo saca na colo, di cerca, di varios hende sinta den un bus di KPA y a bin di compronde despues cu ta via di un chat di polis e potretnan aki a wordo circula pa prensa. Eynan e buchi di e orden di abogado a yena. Esey a causa cu e deken di orden a manda un carta pa minister, mustrando e minister riba esaki, cu esaki no ta trabao di polis. Por ta de bes en cuando tin un interes di un investigacion specifico pa publica, pero no zomaar ta manda potretnan pa prensa. No ta trabao di polis. A keha over di esaki. A compronde cu ta pasa mas biaha. Y a puntra minister pa delibera cu su departamento y pa percura cu tipo di cosnan aki no ta pasa.

 

Etica

Abogado de Cuba a splica cu media no tin cu bende. Nan tin cu informa. Y e informacion mester ta corecto. E problema ta cu na Aruba, media no tin ningun regla cu ta regla e gremio. No tin un colegio disciplinario. No tin un codigo cu ta regla etica, of cu ta regla conducta. E ta un free for all. Mientras cu media tin un rol hopi importante den sociedad pa informa pueblo, tin e gevoel mas y mas, e sentido di descensia y fatsoen a perde completamente. Ta importante pa un gremio of un grupo tin cierto nivel di autoregulacion.

Por ehempel orden di abogado tin un codigo di etica. Si un abogado bay mucho leu, un persona por entrega un keho. Tin un raad van toezicht cu ta bay analisa e keho y ta bay sanciona e abogado si acaso cu resulta cu e keho ta corecto.

Den periodismo esey no ta e caso na Aruba. A para bira awor aki cu esun cu saca e potret riba su website mas lihe, a gana y cu esey bo ta fomenta sensacionalismo y den e casonan aki, di ilegalnan Venezolano, ta dunando mas alimento na un sentido di resentimento contra un grupo specifico den nos sociedad. Esey ta algo sumamente grave cu mester refleha con ta bay om cu esey.

Loke cu de Cuba kier a puntra periodistanan, cu cada biaha tin un aresto of un motibo pa publica, pa refleha un rato na e momento ey, cua interes ta mas pisa. E interes pa por publica y informa, of e interes di respeta un hende su privacidad mientras cu ainda e no a wordo scucha pa huez.

Ta parce cu e consideracionnan ey casi nunca mas no ta wordo haci.

 

Abogado de Cuba a splica cu hopi biaha hendenan ta wordo laga liber e siguiente dia despues di a wordo aresta. Of tin hende robez, of ta pone un potret robez. Mientras tanto potretnan publica di esnan, manera pedofielnan, aunke wordo laga liber, ta hiba un bida riba su mes. Sospechosonan den cierto pais, no mag di ni saca potret, ora ta papia di un sospechoso. Of ta pone solamente su inicialnan, of ta tapa su cara.

Antes, esey tabata wordo haci na Aruba. Pero mas y mas esey no ta wordo haci mas, segun e abogado.

Ta haci un suplica na periodistanan, pa paga tino toch mas cu esaki. Orden di abogado lo bay ta mas alerta y lo bay conseha nan clientenan cu si nan potretnan sali afo, cu nan tin recurso, pa bay corte civil.

 

Obligacion profesional di periodista

Hasta si pueblo kier wak sanger of ta pidi potret di un ke otro sospechoso, ta na e periodista individual pa e por haci e consideracion na e momento ey pa wak kico ta pisa mas. E gana pa complace pueblo cu potret of cu un storia, of e interes tambe di husticia, e interes di informa pueblo corecto, despues di un consideracion.

No mester lubida cu publica potretnan di un hende cu ta sospecha cu ainda mester wordo huzga, cu tin ehempelnan caba den nos mesun corte, cu corte ta duna menos castigo, door cu e persona a wordo castiga caba den un forma publico.

Si ta asina cu pueblo kier of periodistanan kier pa cierto crimennan wordo sanciona mas severo, un manera pa no a realisa esey, ta publica nan potretnan manera cu ta wordo haci awo.

 

Otro luganan

Mayoria pais tin regla. Tin codigo di conducta, tin Raad voor de Journalistiek. Por ehempel na Francia ta prohibi pa publica potret di un persona prome cu e wordo husga. Recientemente na Amsterdam un polis a wordo retira op staande voet, pasobra el a usa un potret di un persona via di sistema di camara policial, cu a causa un accidente. Nan a kere cu e ta un terorista, pasobra e parce un Marocano. Nan a publica su potret y a faya di persona. Eynan tin regla.

 

Kico ta spera

Awor aki ta bay warda carta for di minister. Ta contando cu lo bay haya un invitacion pa papia. Tin bon contacto cu comisario di polis. Ta wak kico ta bay pasa. Pero en todo caso ta bay ta mas alerta riba tipo di publicacionnan asina, abogado de Cuba a finalisa.