E speransa masivo di tecnologia pero e problema urgente di debe global

Introduccion

Riba termino largo mi ta hopi optimista over e futuro danki n’e creatividad humano cu ta tuma su forma den innovacion tecnologico. Den termino largo esaki lo crea un calidad di bida halto pa ful humanidad incluso Aruba.

Den nos proximo serie di articulo cu lo ta publica exclusivamente den Trempan, nos lo discuti e oportunidadnan inmenso aki den tur detaye.

Pero n’e mesun momento ta hopi pesimistico over e situacion den termino mas inmediato. Loke pueblo rond mundo a cuminsa maak mee economicamente den e manera negativo ta simplemente e resultado di un problema grandi locual ta debe.

Si nos wak historia financiero di e ultimo 3 mil aña, esaki semper ta causa hopi dolor y sufrimento. Nos situacion awo den mi opinion no lo ta un excepcion.

E articulo aki lo ta uno mas amplio unda ta duna un splicacion di e situacion inmediato, con e lo tuma forma den mi opinion. Tambe con e crisis lo resolve su mes cabando cu e futuro briyante cu nos por spera danki na innovacion.

Debe: Un problema desde aña 1970 y nada nobo den historia

Ora un hende, compania of pais ta gasta mas placa cu ta drenta, automaticamente un debe lo acumula. No tin nada malo cu debe riba su mes si e keda na un nivel rasonabel. Te hasta e por ta beneficioso pa haci cosnan hopi positivo.

Pero e momento cu debe bira demasiado grandi e ta bira un prison, cu ta stroba crecemento. Na ki nivel debe ta bira problematico, ta un discusion hopi controversial y largo.

Pero mas tanto ta uza e nivel simbolico di 100% di BBP como e frontera.

Awo cu inflacion ta halto y pueblo ta sinti den un manera hopi directo cu nan calidad di bida ta afecta, ta pensa cu esaki ta algo cu awo apenas a bin.

Esaki no ta berdad. E crisis di debe mundial tin varios decada caba ta acumula y awo nos a yega na un punto crucial unda e ta traduci su mes den e economia general.

Den e añanan 1960-1970, Merca tabata den un guera inoficial cu Noord-Vietnam. E conflicto aki a gasta asina hopi placa, cu den e tempo ey Francia a bin n’e conclusion cu Merca no lo por paga su deficit.

Durante e añanan te cu 1971, Francia a pidi cantidad masivo di oro, p’e dollarnan cu nan tabatin. Prome cu 1971 dollar tabata igual na $35 pa troy ounce di oro.

Merca a perde casi 50% di su reserva total di oro door cu e paisnan tabata demanda e oro na luga di wanta dollar. Na 1971, presidente Nixon a para esaki pa percura cu e reservanan di oro no baha mas.

Desde e tempo ey e dollar no tabatin un relacion directo cu oro mas.

Awo esaki no directamente mester ta negativo si e deficit di gobierno ta na un nivel responsabel.

N’e realidad e opuesto a pasa. E gobiernonan rond mundo a cuminsa acumula deficit enorme.

Atrobe esaki por sigui pa un temporada hopi largo, vooral danki na innovacion tecnologico cu a y ta crea crecemento economico masivo. Pensa riba cos manera Internet, computer, auto, television, etc.

Pero sinembargo e debe a aumenta mas cu e crecemento economico y awo a yega na un punto cardinal den su efectonan.

E banconan central: Print placa e opium monetario den historia

Den teoria no tin nada fout cu un Banco Central interveni riba termino cortico pa preveni recession economico. E problema ta cu den practica esaki nunca ta caba bon riba plaso largo. Simplemente pasobra e ta crea actitud den economia y riba nivel politico cu ta recompensa tumamento di riesgo excesivo y n’e mesun momento gasta esun cu ta spaar.

Na aña 1987 e mercado di accion di Merca a cay mas cu 20% den menos cu un dia.

E dia ey Banco Central di Merca ‘US Federal Reserve’ a interveni.

Desde e dia ey a crea un situacion moral hopi negativo unda e speculadonan financiero a asumi cu e Banco Central local lo semper interveni si problema surgi na luga di laga esunnan cu a tuma riesgo excesivo bay failliet. Na Ingles e fenomeno aki yama ‘Moral Hazard’. E ta mescos cu bay casino cu placa cu no ta di bo.

E problema ta cu cada biaha un periodo dificil economico parce inminente. E Banconan Central ta simplemente baha interes y desde 2008 ta print placa.

Atrobe cu e decadanan den tempo, desbalansa enorme a acumula den e sistemanan economico di rond mundo. Simplemente tin demasiado debe cu nunca lo por paga n’e balor realistico. Cu $250 trillion, si trillion cu un T, na debe total rond mundo nos por wak cu esaki ta un problema grave y cu awo ta birando mas urgente na manera directo.

Crisis di debe: Con esaki lo resolve su mes?

Demasiado debe simplemente por resolve su mes den dos manera.

Un kwijtschelding of kico ta wordo yama ‘default parcial’ of pa baha e balor berdadero door di inflacion.

Nos ta wak den historia financiero cu esunnan na pober no solamente politico pero esunnan cu mas recurso semper lo scoge p’e ruta di inflacion.

Esaki ta tuma luga te ora cu e inflacion yega un nivel halto, combina cu tempo largo suficiente cu pueblo su nivel general di bida ta afecta asina cu e ta causa instabilidad economico y social.

Nos a cuminsa di yega e punto aki.

Ora e instabilidad social yega un nivel cu politico. simplemente no por ignora e problema mas. E crisis di debe ta resolve su mes door di un kwijtschelding general masivo.

E luz na final di e tunnel

Un crisis di debe nunca ta placentero pero humanidad semper a surpasa e periodonan dificil aki y nos por tin un speransa masha grandi mes cu den termino largo, danki na inteligencia, trabou duro y creatividad rond mundo cu un futuro briyante ta wardando nos den forma di innovacion tecnologico.