Ilegalidad di antes riba lama no ta manera esun di awo: Tin mas peliger

Tin hopi enfoke riba hendenan di pazuid. Kustwacht ta tene cuenta cu awendia e grupo aki, no ta e mesun grupo cu tabata bin antes pa nos isla. Segun Randy Paskel, hefe di Kustwacht punto di Sosten Aruba, algun aña pasa tabata topa botonan cu indocumentadonan den dje.

Awo tin cu paga tino. Cada boto cu topa eyfo, mester tene cuenta cu no solamente tin hendenan indocumenta riba dje. Por tin criminalnan riba dje, armanan cu ta bin aden y tambe transporte di droga cu ta bon hunto cu e transporte di hendenan indocumenta.

A topa cu hendenan cu a bin mas biaha Aruba. Segun Paskel, hopi di e reaccionnan cu sa haya di e caranan conoci, ta pasobra ta hendenan indocumenta. Si ta un criminal of persona cu a yega di gara cu droga, nan lo ta cera.

Pero e reaccionnan di esnan cu ta topa, ta cu nan ta keda purba drenta Aruba, pa nan tin un miho porvenir. P’esey nan ta keda haci’e. Tin di nan ta indica cu nan ta wordo gara, pero nan lo purba drenta den tur forma.

E range di pago pa transporte di hende ta hopi grandi. Di un paar di 10 dollar te un paar di 100 dollar. Si por tuma un promedio, e mester por ta entre 300 pa 400 dollar, pa cabes.

Pa loke ta e botonan, Paskel a splica cu hopi biaha e botonan aki, no tin un historia. Ta boeknan si na Aruba via Directie Scheepvaart cu ta haya nan. No sa haya e doñonan cu ta presenta. Den pasado si a yega di haya doñonan cu ta indica cu nan boto a wordo horta. Pero mayoria biaha no ta tende nada. E botonan aki, ta hopi dificil pa rastrea for di unda e procedencia ta.

Ley di mensensmokkel ta traha tremendo. Na momento cu topa cu un boto eyfo, of por indica un capitan y su miembronan di tripulacion, cu nan ta responsabel pa e transporte di hende, nan ta cay bao di ley di mensensmokkel. Nan lo bay wordo husga tambe pa esey. Kico ta pasa, ta cu e capitannan aki ta pone e hendenan abordo, nan bida na peliger. E ta pone no solamente cu ley di mensensmokkel lo conta pa nan, sino tambe leynan di pone bida di hende na peliger lo conta pa e capitan.

Pa menciona algun ehempel, botonan yen cu hende, sin lifevest, lama bruto, botonan chikito cu no por carga mas cu 5 hende, ta bin cu mas di 15 hende riba dje, ta motibonan suficiente pa indica e capitan aki como un persona iresponsabel pa trece hende. Pa kustwacht esey tambe ta pisa hopi fuerte. Ta pone tur eseynan den process verbaal, unda cu e peso di ley ta cay hopi pisa riba dje.