Booshi Wever: Abuso creciente ta crea impotencia cerca e pueblo

Den e ultimo tempo nos comunidad a wordo sacudi cu varios casonan di maltrato den famia y/o relacion, unda te hasta cu morto, mescos tambe casonan di abuso di criatura. Recientemente un criatura di 2 aña a wordo abusa pa su propio welo. Como tata y welo, mi no por imagina mi mes kico por pasa den mente di un adulto pa por yega na mishi y te hasta tin un penetracion di un ser inocente asina. Nos pueblo ta expresa repudio y ta indigna, pero ta sinti impotencia pasobra mester constata cu realemente masha poco ta sosode pa evita mas abuso. Pregunta ta cuanto mas nos pueblo lo soporta falta di accion di parti di autoridadnan y cuminsa pensa na tuma ley den nan propio man?

E preguntanan cu ta ser debati ampliamente den nos sociedad ta si ta trata aki di un fenomeno di ultimo tempo of ta algo cu semper tabata tuma lugar. Tambe ta surgi e pregunta si e casonan aki por ser preveni. Na prome lugar mester tene cuenta cu abuso semper a tuma lugar, pero awendia e victima tin menos miedo pa haci denuncia. Mas importante ainda ta e hecho cu casonan por wordo limita y te hasta preveni door di bin cu cambionan drastico den nos leynan (represion) y vooral door di inverti den educacion. A ser comproba cu educacion, banda di un trabou cu entrada fiho, ta e forma mas adecua pa preveni hopi problema social den un comunidad y di e forma ey limita e posibilidad di abuso. Mas educa bo pueblo ta, menos miedo e pueblo tin pa papia.

Pero nos ta hincando suficiente placa den educacion? Ultimo cifranan real ta ilustra cu ta un mentira cu nos ta hincando 6% di nos GDP den e enseñansa. Esaki di baina ta yega na 3%. Tur gobierno ta bisa cu a of ta hinca 6% di nos GDP y esaki no ta berdad! Esaki ta mustra cu lo ta cumpli cu e standardnan cu Nacionnan Uni y UNESCO ta consoha.
Realidad ta cu ta hinca 20% di nos presupuesto den enseñansa, pero esey ta leu di ta e 6% di nos GDP. Pues aki ta e prome paso cu mester ser tuma. Esta aumenta e inversion den enseñansa na loke Nacionnan Uni ta boga y na e normanan cu paisnan moderno y civilisa ta inverti, pues 6 pa 7% di bo GDP den enseñansa!

E otro aspecto ta e asunto di represion. Hopi ta esnan cu ta boga pa introduci castigo minimo. Esaki lo ta un caminda largo, paso nos sistema no conoce castigo minimo. Mirando e caminda largo aki, ya cu nos ta parti di un reino y mester tene cuenta cu principionan di concordancia, UPP ta kere cu mester pone mas enfasis riba aumenta e castigonan. Ta p’esey mester busca alternativanan viabel y realisabel a corto plazo. UPP den su programa ta sugeri e siguiente posibel alternativanan:

* Aumento drastico di e castigonan ora cu ta trata abuso di mucha;
Pregunta ta si mas repression ta e solucion. Na Hulanda parce cu tin mas evidencia cu aumento di castigo lo por reduci e cantidad di crimennan cometi. Pues aki ta un caminda viabel y realisabel.

* Kita e derecho di V.I. di e abusador. Pues e abusador mester sinta full su castigo sin posibilidad pa bay cas despues di a sinta 2/3 parti di su castigo.

* Introduci cu e abusador MESTER keda bou tratamento pa resto di su bida(TBS). Pedofilia NO ta curabel.

* Mester pone na puntonan strategico, billboards cu potret y nomber completo di e abusadornan aki pa pueblo por sa ken nan ta. Y periodicamente mester up-date e potret pa asina ey e por wordo reconoci apesar cu su cara a cambia.

* Obliga autoridadnan pa avisa e bario unda e criminal aki ta biba y cada bes cu e muda mester avisa e hendenan cu ta biba den vecindario.

*Prohibi e persona cu a comete e acto pa di un forma of otro tin contacto cu mucha y hobennan sea na scolnan, den mundo deportivo of otro tipo di organisacion of trabounan.

* Y si e mayornan no hasi denuncia na principio y despues resulta cu tabata tin abuso, nan tambe ta ser persigui.

* Kita e posibilidad di “verjaring” pa tipo di delitonan asina ey, tanto pa e abusador como esun cu ta sconde p’e.

* Un screening mas intenso riba personanan cu ta bin establece su mes na Aruba, mirando e ultimo casonan.

Nos ta consciente cu tin mas alternativanan pero nos ta spera cu esakinan lo por yuda na preveni y alivia e dolor cu e actonan bochornoso aki ta causa na e criatura, su famia y tambe nos sociedad den su totalidad.

Ta basta cu papiamento, dobla manga di camisa y bin cu proposicionnan viabel y realistico y mas ainda cu ta realisabel a corto plaso. Apesar cu Parlamento a pone un suma cuantioso pa e Sociaal Plan, nos no mira mucho resultado ainda, pero nos ta spera pronto wak e frutonan. Nos no ta logra trece cambionan dor di solamente organisa actividad festivo den cierto barionan, sin dor di pone atencion na e puntonan aki riba cu nos a presenta.
Ban caba cu e sentimento di impotencia cu ta biba bou di nos comunidad pa evita mas dolor.
No tin tempo pa perde!!