Aruba a keda cu 10 centenario mas: Alice Carti a fayece cu 102 aña di edad

Tabata dia 20 di mei 2020 cu e ekipo di 24ora.com a bay celebra hacimento di aña di un otro centenario, den e caso aki Alice Udine Carti na Zeewijk # 73. E dia ey el a cumpli 100 aña na bida. E tabatin 5 yiu, di cual esun di mas chikito ta biba cu ne den cas. Alice tabata gosando di un bon estado di salud, cu excepcion cu e oido si a bay hopi atras y curpa ta poco stijf. A drenta e noticia tristo cu dia 3 di maart ultimo, el a fayece, dos luna prome cu e lo a cumpli 103 aña.

Alice Carti tabata traha na Postkantoor

Fazal Mirjah, e yiu mas chikito di Alice Carti, a conta cu p’e ta un placer y honor di por cuida su mama. E ta sinti cu e ta un deber pa duna bek pa tur e añanan cu su mama a cuid’e. El a conta cu su mama no ta dificil pa come y cu e ta un deboto grandi na Hesus, ta un Catolico ferviente. El a traha pa hopi aña di su bida na Postkantoor na San Nicolas. Den añanan 80 el a baha cu pensioen y di e tempo ey no a traha mas pero si a keda hopi fiel na su misa. Ta cana tur siman di su cas pa misa y bin bek.

Alice Carti di San Nicolas, a fayece recientemente cu 102 aña di edad.
Varios habitante riba 100 aña na Aruba

Mester menciona cu tin un lista di ciudadanonan di edad avansa riba nos isla, pues cu a surpasa 100 aña y tin un lista cu lo cumpli e bunita edad ey e aña aki ainda! Estadistica ta bisa cu tin 10 habitante riba 100 aña na bida riba nos isla. Di e dies ciudadanonan aki, 6 ta hende muhe y 4 hende homber. Si Dios duna nan bida y salud, e aña aki lo tin ocho (8) ciudadano mas cu lo cumpi 100 aña y asina join e club di centenarionan.

James Williams ta e habitante mas bieu na Aruba, e tin 107 aña di edad.
James Williams t’e habitante mas bieu na Aruba

James Cornelius Jacobus Williams ta naci na Surnam dia 22 di december 1915 y como tal tin 107 aña di edad. E ta e persona cu e edad mas avansa riba nos isla. E a traha 25 aña na LAGO. Williams a biba hopi aña na Dakota den Manzanillastraat te ora cu el a baha cu pensioen y a bay bek Surnam. E ta cobra dos pensioen, esun di biehes di Aruba y di LAGO. Na aña 2017 el a dicidi di bin biba bek aki.  

James Williams a bin Aruba cu su 28 aña. Den e prome añanan el a haci trabaonan aki aya. Despues el a cera un contract cu Lago y cu paso di aña el a traha te bira supervisor. Su trabao tabata pa controla stellage prome cu hendenan bay laira. El a traha hopi muebles tambe antes. Williams tabata un bon homber y semper e tabata cla pa otro. E ta miembro di EBG-Kerk y a haci hopi pa e misa na San Nicolas. Tambe el a yuda construi tanto e misa na San Nicolas como Dakota. E no ta un persona desconoci riba e isla.

Mary Louisa Benjamin tin e record di e ciudadano cu a biba mas largo na Aruba. E tabatin 111 aña di edad dia cu el a fayece.
Record: Habitante cu a biba mas na Aruba

Mary Louisa Benjamin a nace dia 14-07-1910 y a fayece na Aruba dia 01-11- 2021 na e bunita edad di 111 aña. Ningun hende den historia di nos pais a yega di alcansa un edad asina halto. Mary a nace na Sint Kitts pero a biba mayoria di su bida na Aruba. E tabata completamente na su tino y tabata move independiente te na su 111 aña di edad. E tabata bibando cu su unico yiu na bida, esta Joseph Henderson den De La Sallestraat. Prome cu ne tabata Maria “Mai” Maduro cu a fayece cu 109 aña di edad.

Kico ta un centenario?

Un centenario ta un persona cu a alcansa of pasa e marca di 100 aña di edad. Como cu expectativa di bida mundialmente ta hopi bou di 100 aña, ta haci cu ciudadanonan cu yega e edad ey ta considera di a biba bon y como tal a biba largo. Na aña 2012, Nacionnan Uni a estima cu tabatin 316.600 persona na mundo cu 100 aña di edad of mas. Ta bon pa añadi cu rond mundo expectativa di bida ta subiendo debi na miho cuido medico. Na Inglatera por ehempel nan ta calcula cu un tercera parti di babynan cu a nace na aña 2013 lo biba pa por lo menos 100 aña largo!

Famia a celebra cu Alice Carti na aña 2020, ora el a cumpli 100 aña di edad.
Na Hapon nan ta biba largo

Actualmente Hapon tin e cantidad mas grandi di centenarionan na mundo, compara cu tur otro nacion. Den nan Censo di aña 2017 a conclui cu nan so tin 67.824 ciudadano cu tin 100 aña of mas. Proporcionalmente tambe nan tin mas, pues 34,85 ciudadano riba 100 aña pa cada 100.000 habitante den e pais. Hapon a cuminsa administra su ciudadanonan di 100 aña desde aña 1963 caba, ora nan tabatin 153 ciudadano so cu e edad ey. Na aña 1998 nan a surpasa 10.000 habitante, na aña 2003 a pasa 20.000 y na aña 2009 a pasa 40.000! Nacionnan Uni ta estima cu na aña 2050, Hapon lo tin 272.000 habitante di 100 aña of mas.

Record mundial actual

E persona cu edad mas avansa na mundo ta señora Maria Branyas, naci na Spaña, cu 116 aña di bida. E record di e hende muhe cu a yega di biba mas na mundo ta Sarah Knauss di Merca (1880–1999) cu a biba te cu 119 aña y 97 dia. E homber mas bieu na mundo awe ta Juan Vicente Perez di 113 aña di edad, naci na Venezuela. E homber cu a record den “biba mas” ta Jiroemon Kimura (1897–2013) tambe di Hapon, cu a biba 116 aña y 54 dia.

Ciclo di bida di e hende muhe, for di su nacemento te na su fayecimento.
Hende muhe ta biba mas

Mescos cu na Aruba, cu mayoria di esunnan riba 100 aña ta hende muhe, na Hapon e cifranan ta mas alentador. Na aña 2016, Hapon tabatin 57.525 hende muhe di 100 aña of mas mientras cu e cantidad bou di e hende hombernan tabata apenas 8.167, pues un ratio di 7:1. Esey cu awo el a baha poco, pasobra un tempo e ratio tabata di 11.6:1.

Expectativa di bida na Aruba

Na Aruba, di acuerdo cu cifranan oficial, e edad promedio di fayecimento general ta di 79.1 aña. E expectativa di biba pa hende homber ta 77.2 aña y 80.6 aña bou di hende muhe. E expectativa aki a subi e ultimo decadanan aki, debi na mas y miho cuido medico y opcion pa biba mas largo compara cu antes.