Studiante di Universidad di Utrecht a haci estudio tocante coleccion di awasero pa Aruba

“E estudio a enfoca ariba e alternativa nan pa e Sector Agricola como Comercial.” Dia 8 di april ultimo, un grupo di studiante di Universidad di Utrecht, kende nan ta, Ilse Coelman, Sara Ståhlberg, Martha Ramos Monzón, Yoshi Montoya Rodriguez, Gemma Negrini y Yanina Diaz-Maroto Knöfler, a presenta e resultado nan di e estudio preliminar cu nan a conduci den colaboracion cu Santa Rosa y Universidad di Aruba.

A conta cu presencia di Minister Ursell Arends como tambe un grupo basta grandi di invitado di diferente sector tanto priva como di Gobierno. E tema tabata e posibilidad di colecta awasero na Aruba y e posibilidad nan cu e lo por representa pa nos isla su sector Agricola como comercial. E estudio aki, tabata parti den e programa di intercambio Erasmus staciona na Universidad di Aruba.

Departamento di Agricultura, Cria y Pesca (Santa Rosa) a fungi como nan cliente y Sra. Nathalie Maduro, Directora di DLVV-Santa Rosa a coordina e proyecto conhuntamente cu Eric Mijts di Universidad di Aruba. Facundo Franken, encarga cu e parti di mata nan local tabata encarga cu e suministracion di rapport nan produci den pasado cu a sirbi como informacion di comparacion cu e situacion awendia y tambe a coordina e bishita nan na diferente localidad y Cunucu nan di plantacion. E bishita nan tabata tin como meta, pa ilustra e practica di coleccion di awa via dam, goot & regenbak, tanki nan di plastic cu capacidad di mas cu 3000L of e tanki nan blanco di 1000L. 

Pa e studiante nan a colecta datos y analisa e diferente resultado nan cual nan ta tuma for di dos Angulo, esta pa evalua oportunidad pa e Sector Agricola como tambe pa facilita e parti di e uzo di e awa pa otro uzo nan den nos comunidad. E studiantenan a reparti nan trabou di estudio y evaluacion den dos grupo di tres y a concentra ariba e realisacion di coleccion y e otro grupo a enfoca ariba e disposicion di comunidad pa haci tal y reuza e awa colecta pa otro proposito nan cu ta contribui na e sostenibilidad di un cas of negoshi.

Como parti di nan estudio, nan a revisa literatura referente coleccion di awasero na Aruba, sinembargo mester remarca cu lamentablemente no tin hopi publicacion encuanto di e tema aki. Tambe nan a hiba entrevistanan structura cu diferente actor tocante coleccion di awasero y a conduci un encuesta abou di publico en general. Siguiente nan a registra y evalua e sugerencianan of practica nan, cu e comunidad a duna como informacion con nan ta practica coleccion di awasero. For di tur e datonan colecta, nan a selecta cada un segun e accesibilidad y a conclui cu e uzo di gootnan di aluminio cu coleccion den totenan di plastic di 1000L, lo ta esunnan mas economico pa hendenan cu ta desea di colecta awasero na nan cas. 

Di otro banda, a recomenda cu pa cunukeronan nan a conclui cu kisas e practica di agroforesteria lo ta esun cu miho lo aporta na colecta awasero, directamente den e suela, cual lo sirbi pa aumenta e fertilidad di e suela cu asina por mantene esaki mas humedad. Agroforesteria ta un combinacion di agricultura y foresteria. E aspecto di foresteria ta pa banda di e cultivo principal, pa tambe cultiva palonan di diferente producto y cu por probecha di esakinan. 

Hopi cunukero ta prefera pa tur e recursonan di awa y luz bay pa e cultivo. Sinembargo, e suela su fertilidad y su capacidad pa tene humedad lo por baha cu e consecuencia cu e lo no por sostene un otro cultivo e siguiente ciclo. Asina Kravchencko et al 2019 a demostra cu un diversidad di reisnan ta crea un diversidad di porionan den suela cu ta stabilisa e carbon den suela y esaki atrobe ta percura cu e suela por tene hopi mas humedad. E forma di colecta awasero aki lo ofrece e awa directamente na e cultivo y no lo ta disponibel pa otro uzo. 

E conclusion di acuerdo cu e studiantenan a trece dilanti ta, cu pa motibo cu na Aruba hende ta haya awa dushi for di e planta di Water en Energiebedrijf NV (WEB) a conduci cu Aruba contrario cu otro islanan di Caribe, ta practica menos coleccion di awasero. Na 1928 a lanta e Landswatervoorzienings-dienst cu a intensifica e uzo di awa natural door di coba mas pos y mas profundo. Na 1933 a establece na Balashi e compania di distalisacion di awa di lama.

Un nota cu e studiantenan den e estudio preliminar aki, no a elabora ariba dje, ta cu den pasado hopi cunukero a haya empleo fiho na e dos refineria di e isla, cu a releva agricultura for di su importancia pa sobrevivencia. Un recomendacion cu e studiantenan a haci tambe ta, cu ta importante pa percura pa miho comunicacion na comunidad kico ta e posibilidad nan cu ta recomendabel con si por colecta awa di yobida den un forma responsabel y practico. Durante e momento di haci pregunta, un audiencia a puntra na unda lo por mira un bon ehempel di coleccion di awasero y e studiante nan a indica na e Scol pa Ofishi na Santa Cruz, unda cu tabata tin totenan di diferente tamaño, conecta cu otro, pa colecta. 

Santa Rosa kier tuma e oportunidad pa gradici tur Cunukero y stakeholdernan cu a duna nan contribucion pa haci e estudio aki posibel y un danki na Universidad di Aruba y Universidad di Utrecht pa nan desempeño pa haci esaki posibel.