Richard Eman di RDA: Nos no kier desmantela e refineria

Den un conferencia di prensa presidente di Hunta di Supervision di Refineria di Aruba (RdA) Richard Eman a dicidi di suministra informacion relaciona cu e acuerdo cu a yega na dje cu Citgo. E motibo ta cu tin hopi informacion ta circula di cual pueblo por saca conclusionnan incorecto, el a bisa den introduccion di e conferencia di prensa.

Den e prome parti di su presentacion, el a duna un resumen di e acuerdo cera cu CITGO na 2016, cualnan a keda firma pa e Prome Minister di e tempo ey Mike Eman, di Energia Mike de Meza y Martinez representando CITGO. A haya tur instalacion pa refurbish y pone den instalacion y tankinan. “Basicamente a duna CITGO tur nos instalacionnan pa bay traha cu nan. Pero nan no a haci nada cu e refineria n i e tankinan,” Eman a bisa.

RdA ta informa riba terminacion di contract cu CITGO

RdA ta informa riba terminacion di contract cu CITGO

Posted by 24ora on Tuesday, April 7, 2020

Na januari, 2019, CITGO a bin cerca RDA y Gobierno y informa cu no por sigui paga ni cumpli cu apertura di october 2020. Tin sanccionnan pa cual no por haya fondo pa sigui cu e trabounan ey. A stop di paga huur y Aruba a pone nan den default. Dia 1 di maart, 2019, a stop di paga huur. E conrtact primario tin un clausula kico pa haci ora tin disputa. Basicamente a declara cu tin disputa. E clausula ta bisa mester bay den proceso di mitigacion of negociacion y si no logra ta bay arbitrahe. E proceso ta uno largo cu ta hopi costoso y lo dura sigur cinco aña. Aruba no por afford pa warda cinco aña pa contesta di arbitrahe.

Tin otro clausula cu ta papia di forsa mayor. E discusion aki di forsa mayor ta asina amplio y beneficioso pa CITGO cu kico cu por pasa, nan por uza e formula aki, cual ta haci cu si bay arbitrahe dificilmente Aruba por gana. Si gana mes, e instalacionnan lo ta den masha mal estado y no bal nada mas. SI gana mes, por forsa Citgo pa desmantela e instalacionnan. Pero nan por bisa cu nan no tin placa pa paga p’e y compania madre tampoco pasobra an tin masha hopi beslag riba nan.

Gobierno di Aruba y RDA no kier desmantela, y kier habri e refineria pa duna cupo di trabou, divisa mehora, Gobierno haya entrada di un otro sector economico. Y haya un economico cu ta basa riba mas cu turismo so.

“Ora cu de Meza, Eman y Martinez a firma tur e conrtactonan nan a bay di acuerdo cu tur e condicionnan aki. E mester tabata un contracto unda tur dos partido mester gana, pero e condicionnan den e acuerdonan ta asina malo cu CITGO por haci loke nan kier y ni por pone nan responsabel pa esaki.”

Citgo a entrega

Citgo dado momento a acerca Gobierno y bisa cu nan no por haci nada mas. Dia prome di april a cuminsa papia riba con ta bay sigui, y ya cu no por laga e refineria para pornada. CITGO a bisa cu ta suspende e contracto “on hold” pero Gobierno ta bisa cu e refineria ta bay atras. A bisa e ora lo suspende e contracto temporalmente y ta entrega tur e assetnan bek na RDA, cu por drecha y huur nan. A traha un MOU, unda a hinca tur e puntonan aki. A bin un “temporary suspension & transfering agreement”. Citgo Aruba Refinery a bisa cu lo bay kita tur trahado. Den esaki Gobierno no por a mete ya cu ta un problema entre doño di trabou y su empleadonan. A bisa nan si cu mester cumpli cu e beneficionan legal. Na oct 2019 a firma MOU y a sigui cu e negociacion pa e “temporary suspension agreement”. Un di e condicionnan cu nan a bini cun’e, cu si Aruba firma cualkier cos cu operator, e contracto cu nan ta finalisa. Pa haya claridad, Gobierno a dicidi pa finalisacion di contracto, pasobra e suspension temporal ta trece problema.

CAR a yega na acuerdo cu su trahadonan, y cu Gobierno ta nifica cu tur convenio ta keda finalisa. Y e ta nifica cu ta cay afo e garantia pa desmantelacion. Pero e garantia ey basicamente no tin balor, pasobra despues di arbitrahe, ta resulta cu nan no tin e placa pa desmantela. E otro claim ta esun ambiental. En realidad nunca tabatin claim ambiental riba Citgo,. Na 2016 ley a pasa den Staten unda Gobierno ta autorisa ministernan pa firma exoneracion na Valero. E claim di Lago a pasa pa Coastal, El Paso, WIckland y a caba na Valero. Pero a exonera nan na 2016. Citgo no a haci nada riba e tereno pa cual no por claim CITGO, pasobra nada di daño haci na medio ambiente tabata di dje. Unico cos cu por haci ta claimnan pa sushi y daño cu nan a haci, pero nunca nan a haci nada riba e tereno di e refineria.

E di tres punto, den henter e acuerdo tin condicionnan cu ora RDA y Gobierno no cumpli, Citgo por pone un claim riba Aruba cu ta minimal 300 miyon dollar. E claim ta disparce ora firma terminacion di contracto.

E contractonan aki, Eman a bisa, tabata hopi malo pa Aruba. Por ehempel, ora cu a lease e tankinan cu Citgo, Gobierno a duna nan tur cos, tankinancu FMSA tabata uza y e wafnan. Pero na momento cu FMSA importa fuel of cualkier otro combustibel , e mester pasa door di tubo, tankinan y waf cu CITGO a lease. Y mester paga Citgo 3,3 dollar cent pa cada galon cu pasa door di nan instalacion. Esaki ta un gasto di 5.5 pa 6 miyon florin pa aña. Citgo ta paga 10 miyon dollar na lease pa aña y Aruba mester paga nan 6 miyon florin pa pasa e fuel den e mesun tankinan di Aruba. “Esaki ta e partinan incomprendibel con un contracto asina por a wordo firma.”

Pa finalisa, el a bisa cu loke Aruba kier ta pone tankinan den servicio, busca un operador pa drecha y  opera e refineria, y duna cuponandi trabou cu ta brinda bon salario y divisas pa Aruba, Eman a bisa.