Un rato pasa, minister-president mr. Evelyn Wever-Croes a anuncia cu e ta kibra su vakantie na Hulanda pa tene un discurso nacional. E tin un mensahe urgente pa comunica na henter pueblo di Aruba cu no por warda te mañan dialuna mainta ora cu normalmente tin conferencia di prensa di gobierno, sino ta opta pa haci esaki diadomingo anochi 8:00 pm via television y otro medionan social pa por alcansa un cobertura nacional. Kico ta e topico, ainda ta desconoci.
Expertonan politico ya a cuminsa specula caba kico por ta e topico cu e prome mandatario di nos pais lo kier comunica na pueblo riba un pleno diadomingo anochi, despues cu su colega, minister-president interino, Ursell Arends, a caba di tene un conferencia di prensa riba diabierna atardi. Ey el a anuncia cu ta dal un paso mas cerca pa cera dump, door di stop di tuma taira desde dia 22 di augustus proximo. El a contesta algun pregunta adicional di prensa, pero nada cu por tin como consecuencia cu gobierno ta tene un discurso nacional dos dia despues.
Prome Minister a biaha cu su casa pa Hulanda y a bay topa su yiu muhe cu un dia prome a sali pa Hulanda pa sigui studia. E prome mandatario a bisa mesora cu e ta bay Hulanda pa pasa vakantie y cu ta den su vakantie e lo bay reuni un rato cu Secretario di Estado, Alexandra van Huffelen. Dicon reunion no a bay bon, pues no a logra convence Hulanda cu Aruba mester paga 5% den salario di empleado publico y no por warda mas riba aprobacion di Conseho di Minister di Reino. De facto, ta bisando Hulanda na mes momento cu tur locual a acorda adelanta cu lo cumpli cu ne, cu no ta posibel mas. Su tras a anuncia cu lo NO cambia e ley di LNT den Parlamento manera CAft a pidi, sino lo keda manera cu e ta. Di otro banda, a confirma tambe cu, aunke Aruba mes a bin cu e idea y a acorda na varios ocasion di lo spaar 60 miyon florin e aña aki den cuido, cu probablemente lo no alcansa e recorte aki pasobra lo NO introduci “eigen bijdrage” mas. Kico mas lo para, e mandatario no ta menciona. Pasobra, den e landenpakket tin un lista largo di mas medida cu mester tuma e aña aki ainda!
Di otro banda, ayera ainda Departamento di Salud Publico, DVG, a anuncia cu Organisacion Mundial di Salud (WHO) a declara Monkey Pox como estado di emergencia pa salud publico cu preocupacion internacional. Si esey ta motibo pa activa e crisis-team atrobe pa garantisa cu Aruba ta evita entrada di e virus aki, no ta conoci. Den fin di siman a yega un caso Boneiro caba, no confirma, sino di un persona cu tabatin contacto cu un pashent infecta, pa cual a isol’e caba pendiente pruebanan pa confirma si e ta infecta tambe.
Pero, e lista di asunto cu mas ta scucha entre siguidonan di politica ta:
- Anuncio cu un “aanwijzing” o sea instruccion di Gobierno di Reino a bira inevitabel
- Ta anuncia caida di Gabinete Wever-Croes II
- Ta anuncia resultado final di e investigacion haci di CAD riba posibel delitonan cometi den Cas di Aruba
- Lo elabora mas riba e 5% cu cada empleado publico a cobra siman pasa (pero cu no a traduci den mucho fanfaria pa gobierno)
- Lo cuminsa splica di e presupuesto supletorio, den cual lo spaar 39 miyon florin door di un recorte substancial den gastonan operacional
- Lo anuncia aumento drastico di awa y coriente entrante dia 1 di augustus proximo
Gobernacion awendia, door di e relacion dificil cu nos tin awendia cu Madre Patria pa loke ta nos maneho di finansa publico, banda di e realidad cu e pandemia a causa, ta haci e trabou di goberna dificil. Prome cu sali di Aruba, Prome Minister Wever-Croes a bisa cu nos no a yega na un punto ainda di bisa cu e pais ta “ingobernabel” pero si el a admiti cu ta sali di un reto pa atende e otro y tin biaha no ta mira final den e tunel tampoco.
Echo ta cu, ken cu sinta awor aki, di cualkier asignatura politico, lo tin cu atende cu un lista di reformanan cu mester sosode na Aruba, di acuerdo cu consehonan duna pa hopi tempo caba door di IMF, Standard & Poors, CAft y Conseho di Minister di Reino mes. Aruba, mescos cu nos rumannan na Corsou y Sint Maarten a opta pa keda rek e tempo pa tuma decision te cu e lastik a kibra. Awor Hulanda a yega na un punto cu no kier tende mas y lo pone ordo “sino fono” pa forsa e islanan pa yega na un presupuesto balansa y cu un finansa publico duradero. Nos niun, ni Hulanda tampoco, ta prepara pa un siguiente sla economico den caso cu bin un pandemia of cualkier otro reto na nivel mundial. E echo cu Hulanda por a wanta e sla aki y riba dje yuda su yiunan ‘kibanda, ta precisamente pasobra e ta hiba un maneho di finansa publico cubri pa austeridad y spaar mas cu por. Ta e maneho di “traha dam warda awa” aki mes a yuda nan awo cu nan tabatin pa yuda nos. Nan kier pa nos para riba nos mesun pia awo, pa den futuro, si mester, nos economia ta capas pa wanta un sla chikito.
Di otro banda, no por keda sin menciona cu e economia di Aruba tabata esun cu a haya e sla mas duro na mundo, durante e pandemia. Siendo un isla cu ta depende 100% di turismo, ora aeropuerto y hotelnan a dal porta cera, a hinca e isla den un paro completo di nos economia, te cu Hulanda mester a manda placa pa sigui cubri parti di salario di mayoria empleado, banda di otronan cu a cobra FASE. Pero…ora economia a habri bek, Aruba a resulta un di esunnan cu a recupera mas lihe y mas fuerte tambe. Bisando esey, Gobierno ta nota un mehoracion mensual den entrada na impuesto di salario, BBO y otro entradanan di cual por uza pa midi crecemento economico.
Expertonan ta sigura cu mucho placa Aruba lo no mester di Hulanda mas pa awor tampoco. Sinembargo, esey no ta kita cu Aruba mester baha su gastonan operacional, mester reforma cuido medico, reforma enseñansa, reforma husticia, reforma leynan laboral y mas cu tur cos, reforma nos sistema anticua di belasting pa Gobierno por cobra su “fair share”. Pasobra, aunke economia ta floreciendo bon, specialmente den turismo, nos no por lubida cu entretanto nos tin un debe di mas o menos 1 biyon florin pa paga Hulanda bek. Pues, prome cu grita aleluya cu turismo ta bayendo bon, corda cu nos a cay duro den pandemia y tur hende cu a cobra salaris subsidie y FASE, di un manera of otro, lo tin cu paga bek.