Departamento di Impuesto a sinta cu IMF riba kico tur a haci te cu 2018

IMF ta na Aruba desde siman pasa. Segun directora di Departamento di Impuesto, Luenne Pieters, tabata tin algun sesion cu nan y nan a sinta tambe cu otro organisacion y otro departamentonan di gobierno. Nan ta bezig cu un Article 4 mission. Esey ta un sondeo di finansas di nos pais, caminda cu tur cos ta wordo meegenomen.

Tabata tin un presentacion na Banco Central, caminda cu nan ta duna un Economic Forecast con e economia di Merca ta bayendo, kico nan por spera y tambe nan a uza cierto cifranan caminda cu nan por a duna un bista na Aruba.

Nan a focus mas tanto riba turismo, caminda cu nan ta indica berdad cu pa cada ciudadano, persona biba na Aruba, tin 10 turista y kico pais Aruba lo por bay haci si acaso lo mester pusha pa por crece. Turismo ta parti di nos economia. Mas turista bin, e economia ta crece of mester bay haci otro tipo di cosnan.

A papia cu nan tocante parti di belasting. Sa cu coleganan di Financien tabata tin diferente sesion hunto cu nan. Duana tambe a sinta cu nan. Prome minister y minister di finansas tambe a sinta cu IMF pa nan tin un bista kico tur a wordo haci caba te cu 2018. A trece 1.8 miljard florin den caha di gobierno. 773 miyon na Belasting y 800 miyon riba non-taxes. Tambe a cobra erfpacht, BAZV, turistenheffing, etc. E aña aki e presupuesto ta un tiki mas halto. A tene cuenta cu cambionan cu a tuma luga caba den e prome tanda di reforma fiscal.

Grondbelasting ta un di nan, e cambio den inkomstenbelasting, loonbelasting, y e tabel a wordo ahusta. E belasting vrijevoet cu a wordo cambia. Tur esey a pidi pa wak con e presupuesto di 2019 ta ilustra. Por a duna nan riba di tal nivel lineitem niveau, con ta presupuesta pa pais Aruba y kico e meerjarenraming te cu 2022, con esaki ta ziet eruit.

Tin cu warda nan rapport pa wak kico nan ta bay duna como outlook y manera cu esaki ta cla, minister of e departamento mes por duna su imput riba e draft. E ta un tiki spannend, pasobra ora cu un organisacion internacional ta duna su punto di bista con e economia di Aruba ta bayendo, e ta importante naturalmente, pasobra e tin su efecto riba otro cosnan, manera ratingsnan etc.

Segundo fase

Den e segundo fase ta bezig conhuntamente cu prome minister y minister di finansas loke ta e sugartax, loke a wordo anuncia caba. Ta algo cu lo ta un accijns riba water met suiker. Ta basta leu caba cu esey. Si no tin hera, tin caba un concepto di ley cu ta cla pa bay DWJZ. Den e di dos tanda tambe lo tin cu mira e sistema di BBO cu tin actualmente. IMF ta pidi pa considera pa implementa un sistema di BTW. E ta un pregunta si esaki ta factibel si of no den e resto di tempo cu tin.

IMF ta bisa tambe cu si kier implimente haci’e bon, tin cu conta dos aña despues di e momento cu a dicidi pa implimenta un BTW of VAT. Si awe ta 29 di Maart, conta dos aña despues. Por ta lo ta den eleccion y esey ta trece un otro cambio den full e panorama por ta. Esey ta algo cu ta un decision cu politica mester tuma.

Departamento di Impuesto, cu ta ehecuta, tin e tarea pa duna conseho na e minister, pa mira e sistemanan cu tin existente. Tuma tambe e dolornan cu ta existi den e sistema actual cu ta en realidad acumulacion. E dolor di mas grandi di BBO ta, cu e ta acumulativo. Si tin un BBO cu awo ta 6 porciento combina, BAVP, BAZV y BBO, tin na Aruba 1.3 schakel en total. Esey ta nifica cu tin un porcentahe acumulativo di 12 porciento riba productonan. Si bo tin caba un 12 porciento, mester bay hisa e tarifa, lo bo hayabo cu un belasting druk hopi mas halto.

Esey por ta no ta factibel. E mester keda betaalbaar naturalmente. Den e di dos tanda, caminda no solamente BBO, por mira un cambio den un belasting directo, cual ta Inkomstenbelasting, na un belasting indirecto, cual ta un BBO of un sistema di BTW.

Den e di dos tanda a yega na punto eynan. E parti di sugar-tax ta practicamente cla. No mester duna conseho pa loke ta e sistema di BBO, si mantene e sistema. Si ta bay bin un sistema di BTW, den ki forma y tambe e verdere versimpeling di IB pa asina crea espacio por sea caso cu cambia di sistema cu e ta keda pagabel.