Wever-Croes: Ta introduci Crisis Heffing temporal di 2.5%

Awe ta un dia tracendental pa nos gobernacion y pa nos pais Aruba. Awe nos como un gobierno nobo di apenas 4 luna, tin cu tuma e algun decision firme cu mester.

  1. Coregi e rumbo ekiboca cu nos pais ta bayendo, y
  2. Stabilisa un crisis financiero cu ya a costa parti di nos autonomia y awor ta menasa di bay for di control y menasando asina nos bienestar actual y den futuro.

Awe Gabinete Wever-Croes a anuncia medida entrante 1 di Juli 2018

Posted by 24ora on Thursday, March 22, 2018

CON NOS A YEGA AKI

Desde prome dia di gobernacion, nos ta atende cu varios crisis urgente cu nos a hereda y cu nos mester a duna atencion imediato.

Apenas algun dia den gobernacion, nos a wordo confronta cu e morto di Rishadroh y Eugene, señal cu na Aruba nos no por papia mas di problema social, sino di explosion social, efecto di negligencia pa demasiado tempo.

Tres siman den gobierno, nos mester a bay Parlamento cu un presupuesto supletorio pa 2017, cu no tabata contene ningun parti di nos maneho, sino cu tabata contene un deficit di 155 miyon, causa pa malgastamento di placa di e Gobierno anterior durante aña di campaña, y pa motibo di entradanan di e refineria, cu nunca a drenta.

Aña nobo a habri sin un presupuesto pa 2018, pasobra e Gobierno anterior no a entrega e presupuesto 2018 na tempo, dia 1 september 2017, pero si a mara e Gobierno nobo na gastonan y compromisonan financiero manera contractnan di ex coordinadornan y contractnan di huur, cu a conduci na un deficit di 276 miyon florin, siendo cu pa aña 2018 mester tabata tin un surplus di 25 miyon florin. Esaki ta sin papia di tur e consecuencia financiero di e proyectonan PPP, cu lo causa un peso adicional riba presupuestonan di pais Aruba di 80 miyon cada aña.

No a encontra un Aruba cu un debe nacional di 93% esaki ta significa di cada florin cu drenta caha di gobierno 93 ta comprometi pa paga debe, compara esaki cu e Gobierno prome esaki tawata na 41.8%.

Un Aruba cu un economia stagna y un crecemento economico negativo ultimo añanan pues no tawata tin crecemento y cu un desempleo grandi. Un Auba cu un corupcion den ontheffing cu a costa cupo di trabow.

Un Aruba caminda cu ilegalidad y criminalidad ta na orden di dia.

E gobierno anterior a scoge pa – casi mi por bisa – ignora e riesgonan profundo di e crisis. A aparenta un realidad cu mas bien tabata ilusion irealistico cu ta costando nos pueblo hopi caro. A goberna como sifuera ya e refineria ta habri. A gasta placa sin e prudencia necesario sin pensa riba mayan.

Awor cu Refineria no a habri, y pa a corto plaso no tin siguridad di cu e lo habri tampoco, nos Gobierno a haya recibo di loke tabata e gobernacion anterior y su maneho financiero.

Nos tabata sa cu e situacion financiero di pais Aruba ta malo, pero nos no a anticipa asina hopi cos scondi, tanto cuenta sin paga, tanto debenan sorpesa cu a presenta y cu a empeora y situacion ainda mas.

Ta manera nos Ministro di Finansa a yame el a bira un monster di varios cabes. Pasobra ademas di e maneho di triki y manipulacion di cifra durante e 8 añanan a neglisha inversion den sectornan cu tabata tin mester di ta e prioridad.

CONSECUENCIA DI CRISIS

Awe e crisis financiero aki ta menasa nos credibilidad financiero, nos gobernabilidad y por stroba nos di atende cu prioridadnan urgente.

E nivel di debe cu Aruba ta aden awe, ta na e nivel cu Antiyas tabata na momento cu Hulanda mester a tuma over. Nos posicion pa presta placa ta funesto. Si nos rating baha – cual ta probable – lo haci fiansa mas dificil. Nos NO ta cumpli cu ley di supervision paso a traha a base di cosmetica. Esaki ta e realidad cu nos ta aden awe.

Y awo nos mester carga responsabilidad pa laga un pais cu nos yiunan mester por biba den trankilidad despues. Si no haci nada nan lo no tin futuro. Si no haci nada debe lo subi na 93% y sigui subi pasa 100

Nos di coalicion MEP POR y RED a pidi confiansa di pueblo, pa trece un cambio. Nos a pidi e confiansa pasobra nos tin vision, determinacion y curashi pa ataka e problemanan, y nos ta dispuesto pa duna e prome ehempel pa hunto como pais nos sali padilanti.

Awe mi ta anuncia un plan di urgencia Multi frontal, den nomber di henter Conseho di Minister. E plan ta un plan multi frontal, pasobra e ta atende cu varios dimencion na mes momento. E plan tin 4 meta:

  1. pa crea e condicionnan pa coregi e rumbo negativo cu nos pais ta aden,
  2. pa stabilisa e crisis principal,
  3. pa suavisa e efectonan pa esnan mas vulnerabel den nos comunidad, a trabes di compensacionnan y
  4. pa inverti den stimula inversion y desaroyo nobo den nos economia.

Den nos plan financiero pa 2018, nos a haci tur lo posibel pa acapara e efectonan di e refineria cu no ta habri, den e presupuesto mes, a trabes di austerisacion.

  1. A)   Nos a baha gasto di operacion di gobierno.

Gastonan di personal a baha.

Gastonan di biahe.

Gastonan di propaganda y promocion.

  1. B)   Nos a instrui austerisacion tambe pa e companianan estatal y pa institutonan di Gobierno. Nos a instrui nan pa nan tambe hala faha mara y pa asina por duna dividend mas halto na Gobierno.

Den e cuadro aki nos ta contemplando tambe pa introduci un maximo, un norm, riba e salario di directornan di companianan di Gobierno. Na Hulanda nan conoce un maximo cu un director por gana na 150% di e salario di Minister President, y nos ta contemplando pa introduci esaki na Aruba tambe.

  1. C)   Nos a inicia e proceso pa cobra tur placa cu ta riba caya y di esnan cu no ta pagando. Tanto esnan cu tin debenan atrasa na Gobierno, como esnan cu nunca a declara nan entrada of ta manda nan ganashi den exterior. Pasobra no ta husto cu nan no ta contribui na e fair share na caha di Gobierno.
  2. D)  Nos lo implementa un plan di desaroyo economico agresivo, pa crea varios pilar economico y crea mas cupo di empleo. Esaki sinembargo lo tuma mas tempo pa duna su frutonan. Pesey nos ta haya nos obliga pa tuma cierto desicionnan urgente, den forma di e accijns. Ta trata aki di un decision di aña 2007 cu Gobierno e tempo ey a baha e accijns cu 10 cen, y awo, debi na e crisis cu nos ta aden, a dicidi di tuma e accijns bek, tumando 2 cen ora prijs di gasoline baha. Pues e decision aki lo no conduci nunca cu prijs di gasolin ta subi.
  3. E)   Pero tur esaki ainda no ta suficiente. Especialmente debi na e sumanan halto cu nos mester paga na e proyectonan PPP, Gobierno ta anuncia cu lo introduci un CRISIS HEFFING temporaldi 2.5%, entrante 1 juli 2018.

E crisisheffing lo wordo cobra mescos cu BBO y BAZV, y lo ta destina pa 1.5% pa paga e proyectonan PPP di Gobierno anterior, y 1% pa contribui na e gastonan medico adicional creciente di AZV.

Pa evita abuso cu prijs, lo implementa control di prijs riguroso y lo amplia e canasta basico.

E medida ta temporal pasobra momento cu nos logra e reforma fiscal y logra haci e sistema di belasting mas husto, esta cu schoudernan hancho ta carga mas pa e schoudernan smal, por elimina e crisisheffing.

Sinembargo, e parti cu ta pa paga e PPP’nan, lamentablemente lo mester keda existi te ora nos caba di paga e proyectonan PPP.

Mes momento nos lo brinda compensacion na esnan mas vulnerable den nos comunidad.

  • Aumento di reparatie toeslag: Esnan cu ta gana 2,400 florin of menos, lo haya un aumento di e reparatie toeslag
  • Rebaho di prima di AZV pa pensionado: Pensionadonan cu awor ta paga 10.5% lo bay paga 6.5% di prima AZV
  • Introduccion di vrijstelling pa BBO pa comerciante chikito: esnan cu ta gana 12.000 florin of menos pa aña, no lo paga BBO mas. Aki nos ta pensa riba e persona cu ta bende pastechi, cu no ta gana mas cu 12 mil florin pa aña, y no ta cobra bo e BBO tampoco
  • Ayudo na famianan cu no tin awa ni coriente, pa motibo di problemanan social, pa nan haya conexion bek di awa y coriente.

Y mes momento, nos ta cumpli cu nos vision, y lo inverti den e area social, infrastructura y siguridad.

Den e presupuesto aki, apesar di e austeridad, nos a inclui e crisisplan social di 32 miyon florin, reparti riba añanan 2018 y 2019. Pues lo inverti den mas personal y mas material den e area social pa combati problemanan social y yuda esnan mas vulnerable den nos comunidad: nos hendenan special, nos muchanan cu ta wordo abusa, nos hobennan cu ta wordo gebullied, nos adultonan cu ta wordo agredi emocionalmente y fisicamente y nos grandinan cu ta wordo neglisha.

Tambe den e presupuesto aki tin inclui inversionnan den infrastructura, pa construi vivienda. Maneho di Gobierno ta pa promove pa tur aña un minimo di 1000 cas wordo constru a trabes di terenonan di Gobierno cu lo wordo otorga, incluyendo un minimo di 200 cas social pa esnan mas den necesidad.  Asina famianan por construi nan propio cas y forma nan hogar. Y lo concentra riba drecha camindanan den barionan cu a keda sin haya atencion pa hopi tempo.

Un otro parti importante inclui den e presupuesto ta inversion den sigurdad, den cual ta inclui e inversionnan den ekiponan moderno pa combati criminalidad, manera radar, den drones, y den mas auto di polis, pa haci Aruba mas sigur.

Pues, no solamente austerisacion, sino tambe inversion pa pone e ser humano central realmente.

Esaki ta duna nos mas tempo e ora pa prepara e reforma fiscal miho, pa cambia e sistema di belasting pa uno mas husto. Y tambe pa nos desaroya nos economia, pa crea mas cupo di empleo.

Mi ta enfatisa cu e crisisheffing lo ta pa un periodo necesario y temporario pa despues bon planeá, nos reforma nos sistema di belasting pa e bira mas husto y efectivo.

Asina hunto como pais nos ta evita di perde nos credibilidad financiero internacional. Nos ta elimina e riesgo di haya un KB, aanwijzing. Y nos ta contribui colectivamente pa crea condicionnan necesario pa mehora nos perspectiva di futuro.

E pasonan cu nos ta tuma awe ta exigi curashi, sacrificio di nos tur, determinacion y confiansa. Nos mester tuma e pasonan aki, pasobra si nos no tuma nan, otro lo tuma nan pa nos, y nan lo haci’e na nan manera. Sin tene cuenta cu locual nos pueblo realmente a desea.

E pasonan aki ta necesario pa nos libera nos futuro generacionnan di e consecuencianan di mal maneho di Gobierno anterior.

Cada Ministro den e dianan y simannan cu ta sigui, lo informa di iniciativanan y desicionnan cu lo ser implementa den forma coordina pa stimula desaroyo nobo, innovativo y positivo den nos comunidad.

Cu e plan Multi frontal aki nos ta spera cu den 3 pa 4 aña nos lo no tin deficit financiero mas. Awor mesora nos lo cuminsa traha riba nos propio ‘Begrotingskamer’, pa una ves nos supervision di Caft finalisa, nos por sigui sin CAFT, pero cu supervision di nos mesun instituto.

E decision aki no ta facil. Y mi sa cu nos a compromete di soluciona e problemanan financiero di nos pais sin recuri na aumenta belasting. Pero, nos no tabata sa cu e situacion ta asina asina malo, nos no tabata conoce tur loke e Gobierno anterior tabata tin scondi pa nos.

Nos a busca tur forma, tur alternativa, y esaki ta locual nos ta calcula cu den e situacion dificil cu nos pais ta aden, ta e formula con riba diferente tereno, nos ta brinda solucion y alivio.

Locual nos ta pidi di comunidad no ta facil, pero no tin otro forma. Nos ta hala faha mara awo, y mes momento ta haya e compensacionnan, y nos lo mira e frutonan hopi lihe di e sacrificionan cu nos ta haci awe. Awe nos ta haci esaki pa nos yiunan y nan yiunan, pa nan tin e oportunidadnan cu tanto nos ta desea pa nan. Pa e debe nacional no strangula nan y kita di nan oportunidadnan pa futuro.

Aruba ta enfrentando retonan grandi, y ta solamente si nos uni, nos por enfrenta nan. Si nos uni nos lo sa di supera nan y nos lo sali mas fuerte di e problemanan. Hunto nos lo crea e Aruba, dushi tera, pa nos tur.