Quito Nicolaas: Reforma di e mercado laboral

Un di e prioridadnan cu COHO a defini ta pa bin cu un reformacion di e mercado laboral. Un mercado laboral den cual tin un gran cantidad di e pueblo ta participando. Echo ta cu nos conoce un economia di servicio, cual ta depende pa un gran parti di turismo y otro empresanan conecta cu e sector aki. Un economia tambe cu ta subheto na shocks externo p.e. e pandemia y cu facilmente por afecta e economia local. Si tin un stagnacion di e economia, esaki lo keda manifesta den un aumento di desempleo y di pobreza.

Te aworaki nos por observa cu e maneho economico ta orienta pa subsidia empleo, incentivanan fiscal pa alivia e peso financiero y garantianan di credito. E pregunta ta con largo por hiba dicho maneho? Mester tene na cuenta cu den caso cu introduci un forma di flexibilacion di e Ley di retiro, esaki lo por desemboca den reduccion di personal. Mester keda alerta cu e cambio di e ley laboral lo no trece cu ne un excusa pa retira esnan di edad halto, pa scapa e.o. e premienan social cu mester transferi pa SVB. Cu reduccion di e gastonan di loonbelasting, lo afecta e caha di gobierno tambe. Kisas lo mester introduci otro tipo di impuesto – no den sentido di consumo – riba propiedadnan cu esnan den exterior ta adkeri.

E ley laboral nobo mester por proteha tur esnan cu tin derecho riba trabou y cu ta cumpli cu e exigencianan pa dicho funcion. Esaki sin cu tin un mecanismo cu ta exclui individuonan segun nan edad, sexo, rasa of credo. Kier men cu e ‘loopholes’ den e ley mester keda cementa cu no por haci uzo di nan. E otro banda ta si cu mester reduci e haltura di e salarionan, pero alavez mester introduci un rebaho di e prijsnan di consumo. Un alternativa ta pa corta tambe den e segmento di management cu ta un peso riba e budget.  

Di otro banda nos por mira cu desde e pandemia, hopi hende a lora na man di camisa y a cuinsa ta bende un of otro producto for di cas. Aruba semper a conoce un economia-informal den cual tin basta hende ta ofrece un servicio, mientras cu nan no ta paga impuesto. Gobierno lo mester dicidi kico nan ta haci cu e actividadnan economico aki, tanten cu nan no ta forma un competencia serio pa e economia formal. Lo no ta straño cu un cantidad di webshop lanta cabes pa presta un servicio, mientras cu esakinan ta formanan nobo di negoshi den un economia transitorio.Ta un custumber cu durante un recession cierto iniciativanan ta ser tuma y tolera, pa despues nan ser regula.

Locual ta spera di COHO ta cu nan ta bin cu un formula pa amplia e base economico y converti esaki den uno elastico, door di crea cuponan nobo di trabou den e otro sectornan. Den esaki mester tin un relacion continuo entre enseñanza y e mercado laboral pa a base di un proyeccion economico, inicia cu cursonan/estudionan riba nivel di mbo y hbo.  Aworaki ta e oportunidad pa inventarisa e ramo di estudio di esnan cu ta para un banda sin trabou y mira unda por aloca nan. Cu otro palabra e cuponan di trabou cu ser crea mester ta primeramente pa esnan local y si esaki no por mester crea e oportunidad cu a lo largo esaki mester keda ocupa door di nos propio hendenan. E ley di LTU, esta di admision y expulsion di hende mester contene un clausula cu ta frena cierto desaroyonan cu no ta na ventaha di e localnan.

Importante ta pa cada biaha evalua si cierto gastonan ta necesario y si mester keda implementa of por aplasta esakinan temporalmente. E pandemia aki ta ofreciendo un oportunidad nobo pa coregi tur cos cu a bay robes den pasado y cuinsa di nobo pa progresa. Y tin biaha mester tuma despedida di cierto formanan di proceder cu no ta cuadra mas cu e exigencianan di awendia. Den e proceso aki pa yega na stabilisa e economia no por sigui sinta cu mannan crusa. Ta bon pa laga e voz di protesta resona, pero mester keda realistico. Y den esaki e gremio sindical y empresarial ta partnernan di desaroyo di un pais. Con tal cu e reformacion di COHO ta carga e stempel di nos parlamento y Gobierno.