Mervin Wyatt-Ras (AVP): Cifra di mortalidad alarmante no ta un prioridad pa Dangui Oduber

Parlamentario di partido AVP, drs. Mervin Wyatt-Ras den un comunicado a trece dilanti cu dia 14 di maart hunto cu demas coleganan, a entrega 11 pregunta na minister di Salubridad pa e por contesta. E preguntanan ta rond di e aumento di 23.2% den e promedio di indice di mortalidad na aña 2022 riba nos isla. Sin embargo te ainda no a ricibi contesta riba e preguntanan. Ta parce cu e cifra di mortalidad halto y alarmante no ta un prioridad pa Dangui Oduber

Tin diferente factor cu por a conduci na e cifra aki. Entre nan por menciona e medidanan cu Gabinete Wever Croes I y II a impone riba nos comunidad. Tanto aumento di BBO como austerisacion di e lista positivo di medicina ta haci cu nos pueblo en special esunnan mas vulnerabel den nos comunidad no por yena nan frigidaire ( si nan tin esaki) ni por paga nan compras y nan gastonan di vivienda, awa, coriente y medicina. Con por spera e ora cu nos muchanan y hubentud por alimenta nan mes saludabel y por haya cuido medico basico? Esaki tin su consecuencia pa e salud y e salud mental di nos comunidad y hubentud. Sin conta e placa di schoolgeld cu a subi cu famianan no por paga. Tambe por menciona e lista di espera pa haya cita cu specialista y awor tambe tin cu warda pa mira dokter di cas. Pues e accesibilidad di e di dos liña di cuido y hasta di promer linja a baha cu consecuencianan funesto pa nos comunidad. 

Di otro banda gasto di e ministernan no ta baha. Specialmente pa loke ta trata  e productonan di luho y e biahenan. Pues mientras cu e poder di compra di nos ciudadanonan ta baha tur dia e poder di compra di gobernantenan su cartera ta subi dia pa dia. 

E minister encarga cu Salubridad, Dangui Oduber, den 7 aña di gobernacion como minister di salubridad no por a ni finalisa renobacion di nos Hospital, e no por ni yega na stimula compra central di medicina cu no a baha prijs di medicina y di es forma aki yuda esunnan humilde den nos sociedad. Tampoco e por a yega na un grado di cooperacion entre diferente hospital y entidadnan medico pa baha gasto. Tambe gasto di referencia di pashentnan pa ricibi tratamento den exterior. 

Di otro banda Dangui Oduber ta gaba y celebra cu tin surplus den AZV riba lomba di pueblo cu tin cu paga pa nan propio medicina. Ta tristo con boticario ta notifica cu tin hende tin cu laga nan remedi atras na Botica paso nan no por paga esaki, cu tur consecuencia cu esaki tin pa salud. 

Awor cu cifranan cu no por gaña ta indica aumento di fayecimento di nos pueblo di Aruba, ta un must cu tin cu cuminsa tuma esaki na serio. Hulanda si a base di subida di e cifra di mortalidad cu 5% a haci investigacion y a resulta dos factor principal cu ta conduci na aumento di e cifra di mortalidad, esta posponemento di tratamento durante pandemia y stress.

Na Aruba sigur tratamento y diagnostico di malesa a haya un backlog den tratamento. Tambe nos cuidadanonan ta confronta stress. Esey e ex-director di Respaldo a trece padilanti na varios ocasion. Nos cuidadanonan tin cu traha dos y tres trabou pa paga debe y asina mes apenas por paga huur, scol, cuminda, medicina, vivienda, utilidad y transporte. Esunnan cu no por paga nan gastonan sigur tin hopi preocupacion cu consecuencia pa nan salud mental relacion familiar. Pio ainda, tin persona den desesperacion ta comete acto ilegal pa yega na poco placa pa biba. 

Mientras tanto, Gabinete Wever-Croes II ta sigui gosa cu nan friends y (extended) family cu placa di pueblo genera for di mesun BBO cu nos ciudadanonan tin cu paga y hasta ta celebra cu tin surplus den AZV, a costo di esunnan humilde. 

Ta lamentabel cu pa algo asina importante minister te ainda no ta contesta e preocupacion di parlamentarionan Eman y Wyatt-Ras. Aki ta sigui e preguntanan: 

1.       Cual ta segun analisis e causanan mas importante di aumento remarcabel di e cifra di mortalidad cu 23% na aña 2022 en comparacion cu e periodo pre-Covid? 

2.       Tin cierto grupo demografico specifico cu a ser afecta di manera desproporcionalmente duro dor di e cifra mas halto aki? Si e contesta ta si ki ta e motibonan? Y ki medida lo considera pa proteha e gruponan aki miho? 

3.       Te con leu medidanan pa proteha contra Covid-19, manera lockdown y limitacionnan a hunga un rol den e cifra mas halto di mortalidad of “oversterfte”?

4.       Tin indicacionnan cu accesibilidad pa cu y calidad di cuido di salud na Aruba a ser afecta durante e pandemia y na cual manera lo ser atendi cu esaki? 

5.       Retraso den diagnostico y tratamento di malesanan of condicion fisico no relata na Covid-19 a conduci na aumento di casonan di fayecimento na 2022? Ki medidanan a ser tuma pa atende cu e problematica aki? 

6.       Tin falta na aparatonan, medicina,  of personal cu a conduci cu a influencia calidad di cuido na Aruba y por a conduci na cifra mas halto di “oversterfte”? 

7.        Cual ta e rol di austeridad den cuido medico y den e pakete di medicina y cuido di AZV den e desaroyo alarmante den cifranan di mortalidad?

8.       Ki medidanan specifico ta contempla of implementa actualmente pa fortifica e infrastructura di salubridad? 

9.       Con ta ser coopera internacionalmente cu organisacionnan di salud y cu paisnan bisiña pa comparti best practices y pa desaroya metodonan y proceduranan cu ta necesario pa atende cu e crisis den salud na Aruba? 

10.    Ki rol cuido di salud preventivo ta hunga pa disminui e gastonan di mortalidad na Aruba y cua iniciativanan lo tuma pa enfatisa esaki? 

11.    Pa finalisa, ki garantianan por ser duna na pueblo di Aruba pa cu e efectonan negativo di austeridad den cuido por ser coregi y cu gobierno ta haci tur su posibel pa mehora cuido medico y pa garantisa semehante cifra di mortalidad por ser preveni den futuro? 

Ta di spera cu pronto por bin contesta riba e preguntanan y investiga e cifra alarmante di mortalidad y preveni mas aumento di e cifra aki.