Indice di Prijs di Consumo di maart a experencia caida compara cu februari 2023

Oficina Central di Estadistica ta presenta e resultadonan principal di e Indice di Prijs di Consumo (CPI) pa luna di maart 2023. 

E caidanan aki a contraresta parcialmente door di principalmente subida den e indicenan di e sectornan di “Transporte” (2.0%) y “Salud” (3.0%) cu a contribui cu un efecto di 0.28 y 0.06 ppt riba e CPI di maart 2023. E subidanan den e sectornan restante a contribui cu un efecto di 0.10 ppt riba e CPI di maart 2023.

Indice di Prijs di Consumo pa luna di maart 2023 

E CPI pa luna di maart 2023 ta 107.47, loke ta representa un caida di 0.1% compara cu e indice di februari 2023 (107.59). E cambio di e CPI pa e ultimo diesdos (12) lunanan (maart 2022 te cu maart 2023) ta 5.9%, un subida di 1.9 punto di porcentahe (ppt) compara cu e periodo corespondiente di aña pasa (4.0%). E promedio anual (ultimo 24 luna) di e indice di inflacion p’e periodonan di maart 2021 te cu maart 2022 ymaart 2022 te cu maart 2023 ta 6.2%, un subida di 4.1 ppt compara cu e 2.1% registra den e periodonan di maart 2020 te cu maart 2021 ymaart 2021 te cu maart 2022. 

Durante e luna aki, cuatro (4) di e diesdos (12) sectornan a registra caida di prijs. E caidanan cu tawata tin e mayor efecto riba e CPI a wordo registra pa e sectornan di “Mobilario” (-4.8%) y “Vivienda” (-0.3%), causando un efecto di respectivamente, -0.44 y -0.07 ppt. 

E caidanan den e sectornan restante a contribui cu un efecto di -0.05 ppt riba e CPI di maart 2023. 

E caida den e sector di “Mobilario” causa principalmente pa un caida di 8.9% den e categoria “aparato pa uzo domestico”, causando un efecto di -0.24 ppt. E caida den e sector di “Vivienda” ta causa pa un caida den e categoria “Mantencion y reparacion di vivienda” (-1.4%), causando un efecto di -0.07 ppt. 

E subida den e sector di “Transporte” causa principalmente pa un subida den e categoria “Compra di vehiculo” (7.8%), causando un efecto di 0.39 ppt. E subida den e sector di “Salud” ta causa principalmente pa un subida di 3.5% den e categoria “Producto, aparatonan y ekipo medico”, causando un efecto di 0.05 ppt. 

Canasta di consumo 

E canasta di consumo di e CPI ta consisti di 408 bienes y servicio. Compara cu februari 2023, 51.0% di e bienes y servicio aki a conoce un aumento di prijs causando un efecto di 1.01 ppt, mientras cu 32.4% ta mustra un caida di prijs, cu a contribui cu un efecto di -1.12 ppt y p’e restante 16.7% no tabatin cambio den prijs. Prijs di bienes a baha cu 0.3% y a causa un efecto di -0.19 ppt. Prijs di servicio a conoce un subida di 0.2% y a causa un efecto di 0.08 ppt riba CPI di maart 2023. 

Core inflation 

E CPIC (core inflation) – CPI excluyendo e efecto di energia y cuminda – a registra na maart 2023 un subida di 3.3%. E indice di energia – cu ta consisti di e productonan: electricidad, awa, gasolin y diesel a registra un subida di 16.5%. E indice di cuminda a registra un subida di 11.9%. 

Kico ta CPIC? 

E CPIC (core inflation) of e inflacion basico ta un porcion di e inflacion unda cierto articulonan cu tin movementonan di prijsnan volatil ta exclui, manera producto alimenticio y energetico. Na momento cu e inflacion basico ta calcula, e componentenan mas volatil ta elimina di e inflacion total. E indice di e inflacion basico ta sirbi pa evalua e tendencia riba medio y largo plaso di e nivel general di prijs. Pa ahusta maneho monetario, hopi economista ta enfoca riba e indice di e inflacion basico, como cu esaki ta permiti un evaluacion mas profundo di e procesonan di inflacion reciente den e economia. 

E CPIC ta calcula pa compara e indice promedio di e periodo di e 12 lunanan mas reciente cu e promedio di e periodo di 12 lunanan anterior (Promedio anual). 

Elaboracion di un CPI tin tres meta principal. 

1. Como un metodo di calculo pa compensa e empleadonan pa motibo di perdida di poder di compra, ahustando nan salarionan, cu e proporcion di e cambio porcentual di CPI, locual ta conoci como indexering. 

2. Como un mecanismo pa ahusta componentenan di e producto domestico bruto (GDP) di termino nominal pa termino real den Cuenta Nacional. (Por ehempel door di elimina e efectonan di cambio di prijs di e balor di consumo) 

3. Como un medio p’e gobierno y/of banconan central fiha obhetivo inflacionario. 

E bestaansminimum pa un hogar consistiendo di dos (2) adulto y dos (2) mucha (edad 0-15 aña) na maart 2023 ta Afl. 5,386, un caida di Afl. 7 compara cu februari 2023 (Afl. 5.393). E bestaansminimum pa un hogar di un (1) adulto ta Afl. 2,565, un caida di Afl. 3 compara cu februari 2023 (Afl. 2,568). 

Kico ta un “Bestaansminimum” y con e ta ahusta? CBS ta defini un bestaansminimum como e nivel minimo di entrada cu ta percibi necesario pa un persona of famia por funciona den sociedad di un manera adecuado y socialmente aceptabel. Ora nos uza e definicion “Bestaansminimum”, en realidad ta referi na un “Sociaal Bestaansminimum” y no n’e definicion literal di un “Bestaansminimum” cu ta referi na “e suma di placa necesario pa cumpra e bienes y servicio cu ta considera necesario pa biba un bida liber di privacion basico” (Nacionnan Uni). Un indice crea p’e “Bestaansminimum” pa calcula e costo di tur recursonan esencial cu un adulto promedio ta consumi durante un luna. Cada luna e indice aki ta ahusta, a base di e prijsnan di alimento, paña, vivienda, transporte y otro articulonan den e canasta. 

E bestaansminimum actual ta basa riba e rapport “Bestaansminimum 2010” publica pa CBS na december 2010 y cual ta actualisa mensualmente segun e CPI. E unidad di referencia usa pa CBS (manera indica den e rapport aki) ta di un hogar cu ta consisti di dos adulto y dos mucha (di 0 pa 14 aña). 

Bestaansminimum na maart 2023 

E bestaansminimum t’e nivel minimo di entrada cual ta percibi cu ta necesario pa logra mantene un nivel di bida adecuado den un cierto pais. Usualmente e bestaansminimum ta determina pa calcula e gasto di tur e recursonan esencial cu un adulto ta consumi den un luna of aña. Generalmente esaki ta yama un indice basico di necesidad y e ta varia segun e prijs di cuminda, paña, vivienda, transporte y otro articulonan den e “canasta”. Escala di ekivalencia ta uza pa ahusta e nivel minimo di entrada percibi pa hogar di diferente tamaño y composicion. E escala ta asigna un peso di 1.0 p’e prome adulto y 0.5 pa cada adulto adicional den e hogar (edad 16+) y un peso di 0.3 pa cada mucha (edad 0- 15 aña). E bestaansminimum ta basa riba cifra di e rapport “Bestaansminimum 2010” cu CBS a publica na december 2010 y ta actualisa mensualmente pa inflacion uzando e CPI mensual. E unidad di referencia den e rapport aki ta di un hogar cu ta consisti di dos (2) adulto y dos (2) mucha (edad 0-15 aña). 

Na maart 2023 e bestaansminimum mensual pa un hogar cu ta consisti di dos (2) adulto y dos (2) mucha (edad 0-15 aña) (Afl. 5,386) ta mustra un subida di Afl. 406 compara cu maart 2022 (Afl. 4,980) y causa principalmente pa subida di respectivamente, Afl. 213 y Afl. 175 den e sectornan di “Cuminda y bebida no-alcoholico” y “Vivienda”. 

Cambio di prijs di petroleo, utilidad, gasolin y diesel na maart 2023 

Prijs di utilidad (electricidad y awa), gasolin y diesel ta determina primordialmente door di e prijs internacional di petroleo. Na maart 2023 e prijs promedio pa bari di petroleo (US$ 73.51) a conoce un caida di US$ 3.48 (-4.5%) compara cu februari 2023 (US$ 76.99). 

Prijs di electricidad y di awa no a cambia compara cu februari 2023. Consecuentemente, e prijs promedio di electricidad pa vivienda a keda Afl. 294.56, mientras cu e prijs promedio di awa pa vivienda a keda Afl. 168.73. 

Prijs di gasolin a registra un caida di Afl. 4.90 cent (-1.9%) na maart 2023 y a causa un efecto di -0.09 ppt riba e CPI. Prijs di diesel a registra un caida di Afl. 25.50 cent (-9.8%) na maart 2023 y a causa un efecto di -0.04 ppt riba e CPI. 

Na maart 2023, utilidad, gasolin y diesel como grupo, tabatin un caida di prijs di 0.7% compara cu februari 2023 y hunto tabatin un influencia di -0.13 ppt riba e CPI, mientras cu e restante 404 bienes y servicio hunto, a conoce un subida leve di prijs di 0.02% y tabatin efecto un efecto di 0.02 ppt riba e CPI. 

Peso Cambio di Efecto Categoria porcentahe Cambio di prijs di Cuminda y servicio di catering na 

maart 2023 

E indice di “Cuminda & servicio di catering” a registra un caida di 0.2% na maart 2023, despues di un subida di 0.2% na februari 2023. E indice di “Cuminda na cas” (-0.4%) a registra un caida, unda seis (6) di e diesun (11) indicenan di e gruponan di cuminda na cas a baha na maart 2023. E indice di “Fruta” a conoce e caida di mas grandi (-3.0%) na maart 2023. E indicenan di “Bebida no alcoholico” (-2.4%), “Berdura” (-2.2%) y “Batata, yuca y batata dushi” (-1.4%) tambe a registra caida. 

E subida mas grandi a wordo registra den e indice di “Sucu, jam y otro tipo di cos dushi” (1.7%) na maart 2023. 

E indice di “Cuminda pafo di cas” a subi cu 0.4% na maart 2023. 

na maart 2023, “Cuminda na cas” y “Cuminda pafo di cas” como grupo, tawata tin un caida di prijs di 0.2% compara cu februari 2023 y hunto tawata tin un influencia di -0.03 ppt riba e CPI, mientras cu e restante bienes y servicio hunto a experencia un caida di prijs di 0.1% y tawata tin un efecto di -0.08 ppt riba e CPI. 

Tabel 10 Cambio di porcentahe pa Cuminda & servicio di catering 

Luna actual Luna actual indice anual Luna actual indice anual 

Sector Mar-22 Feb-23 Mar-23CPI pa e periodo 

Comunicado di Prensa di Indice di Prijs di Consumomaart 2023 Canasta di consumo 

Maart 2022 –maart 2023 

Indice di Prijs di Consumo 

Den e ultimo diesdos (12) lunanan, dies (10) di e diesdos (12) sectornan a registra subida di prijs. E subidanan cu tawata tin e mayor efecto riba e CPI a wordo registra pa e sectornan di “Vivienda” (12.0%), “Transporte” (9.1%), “Cuminda y bebida no 

alcoholico” (10.6%) y “Restaurant y hotel” (7.6%), causando un efecto di respectivamente, 2.93, 1.27, 1.17 y 0.35 ppt. E subidanan den e restante sectornan a contribui cu un efecto di 0.86 ppt riba e CPI di maart 2022 -maart 2023. 

E subidanan aki a wordo contraresta parcialmente door di caida den e indicenan di e sectornan di “Comunicacion” (-5.5%) y “Paña y sapato” (-8.3%), cu a contribui cu un efecto di respectivamente, -0.45 y -0.23 ppt. 

E subida den e sector di “Vivienda” a wordo causa principalmente door di subidanan di respectivamente, 23.0% y 17.9% den e categorianan “Electricidad, gas y otro combustible” y “Suministro di awa y otro servicionan relaciona cu vivienda”, causando un efecto di respectivamente, 1.72 y 0.84 ppt. E subida den e sector di “Transporte” a wordo causa principalmente door di un subida den e categoria “Compra di vehiculo” (22.9%), causando un efecto di 1.06 ppt. E subida den e sector di “Cuminda y bebida no 

alcoholico” a wordo causa principalmente door di un subida di 11.0% den e categoria “Cuminda”, causando un efecto di 1.07 ppt. E subida den e sector di “Restaurant y hotel” a wordo causa principalmente door di un subida den e categoria “Cuminda pafo di cas” (7.4%), causando un efecto di 0.34 ppt. 

E caida den e sector di “Comunicacion” a wordo causa door di principalmente un caida di 5.5% den e categoria “Servicio di telefon y fax”, causando un efecto di -0.43 ppt. E caida den e sector di “Paña y sapato” a wordo causa principalmente door di un caida den e categoria “Paña” (-9.2%), causando un efecto di -0.20 ppt. 

Den e ultimo aña cu a pasa 67.4% di productonan den e canasta di consumo di e CPI a conoce un aumento di prijs causando un efecto di 7.81 ppt, mientras cu 25.2% ta mustra un caida di prijs, cu a contribui cu un efecto di -1.90 ppt y pa e restante 7.4% no tawata tin cambio den prijs. Prijsnan di bienes a subi cu 9.1% y a causa un efecto di 5.29 ppt. Prijsnan di servicionan a conoce un subida di 1.5% y a causa un efecto di 0.62 ppt. 

Bestaansminimum 

Den e ultimo diesdos (12) lunanan e bestaansminimum pa un hogar consistiendo di dos (2) adulto y dos (2) mucha (edad 0-15 aña) e registra un subida di Afl. 406, di Afl. 4,980 na maart 2022 pa Afl. 5,386 na maart 2023. E subida aki a wordo causa principalmente door di subidanan den e sectornan “Cuminda y bebida no-alcoholico” (Afl. 213) y “Vivienda” (Afl. 175). 

Cambio di prijs di petroleo, utilidad, gasolin y diesel E prijs promedio pa bari di petroleo a conoce un caida di US$ 35.07 (-32.3%) di US$ 108.58 na maart 2022 pa US$ 73.51 na maart 2023. 

E indice di Energia a subi cu 14.6% den e ultimo aña y a causa un efecto di 2.41 ppt. E indice di “Gasolin” (-1.3%) a registra caida, causando un efecto di -0.07 ppt, mientras cu e indice di “Diesel” a registra un subida di 2.6%, causando un efecto di 0.01 ppt. E indicenan di “Electricidad” (22.7%) y “Awa” (23.1%) a registra subida, causando un efecto di respectivamente, 1.64 y 0.84 ppt. E restante 404 bienes y servicio hunto, a conoce un subida di 4.2% y tabatin hunto un efecto di 3.50 ppt. 

Cambio di prijs di Cuminda y servicio di catering den e ultimo diesdos (12) lunanan e indice di “Cuminda & servicio di catering” a subi cu 9.7%. E indice di “Cuminda na cas” a conoce un subida di 10.6%, unda tur e diesun (11) indicenan di e gruponan di “Cuminda na cas” a subi durante e periodo aki. 

E indice di “Lechi, keshi y webo” a conoce un subida di 18.0%, e subida mas grandi entre e gruponan di “Cuminda na cas”. Ademas otro subida significante a registra den e indicenan di “Pan y otro productonan di grano” (15.1%), “Sucu, jam y otro tipo di cos dushi” (12.3%), “Berdura” (10.0%), “Restante productonan pa alimentacion” (9.9%), “Carni” (9.8%), “Azeta y otro productonan traha di vet” (9.1%), “Bebida no-alcoholico” (7.9%) y “Pisca y otro cuminda di lama” (7.5%). 

E indice di “Cuminda pafo di cas” a registra un subida di 7.4% den e ultimo diesdos (12) lunanan.