40 Aniversario servicio cultural Aruba

Conforme articulo V. 23 di Constitucion (Staatsregeling), e Gobierno di nos pais tin e deber di crea un structura y plataforma unda cu pueblo tin e chens pa desaroya y haci uzo di facilidad social, educativo y cultural.

Esaki ta un di e tareanan primordial di e Gobierno di nos pais y ta un di e derechonan humano cu ta hancra den nos Constitucion.

Gobierno

Gobierno tin e tarea di percura pa e desaroyo personal di nos poblacion, p’asina e ser humano por aporta na un comunidad sano y activo riba diferente tereno, e.o. educativo y cultural. Pa logra esaki mester crea suficiente posibilidad pa e ser humano por uza, desaroya y optimalisa su conocemento, talento y idea, pa asina tin corelacion cu e necesidad-, oportunidad- y experiencianan cu ta cuadra cu loke comunidad tin mester.

Historia di Servicio Cultural

Fo’i 1963, tabata den tempo di ‘Conseho Insular’, nos pais a conoce un servicio cultural cu tawata resorta bou di Gobierno Central di Antias Hulandes. Dia 30 di september 1978, Gobierno Insular di Aruba, a introduci ‘Instituto di Cultura Aruba’ (ICA), bou guia di Señor Hubert ‘Lio’ Booi d.f.m. Na 1986 pais Aruba a nace, ora cu riba 1 di januari 1986 Aruba a ricibi su Status Aparte. ICA a keda duna su servicio cultural y prepara e pueblo Arubano cu despues na 1986 Aruba a haya su Status Aparte, el’a cay directamente bou di e Gobierno di Aruba.

Na aña 2007 ICA a haya un reorganisacion y desde 1 di december 2007 a institui Departamento di Cultura Aruba (DCA) pa medio di un Decreto Gubernamental. E vision ta pa DCA traha riba un maneho integral di cultura pa Pais Aruba y tambe pa investiga y documenta herencia cultural di nos pais.

Departamento di Cultura Aruba (DCA)

DCA ta  hiba un maneho cu tin como meta pa preserva y mantene nos herencia cultural, tanto material como inmaterial y crea un clima unda desaroyo y iniciativa cultural ta haya un chens di cristalisa. Ta esencial pa stimula conocemento y interes pa arte y cultura den e comunidad. Pa realisa esaki mester tin plataformanan cu ta trece esakinan mas cerca di pueblo, por ehempel cu Museo y Teatro. Departamento di Cultura Aruba (DCA), bou auspicio di Ministerio di Cultura, ta e instancia cu tin cu percura pa tin un maneho cultural na Aruba.

Riba 23 di juni 2014 a organisa un ‘Cumbre Nacional di Cultura’, precedi door di diferente ronda di consulta cu e gremionan cultural na Aruba. Den cuadro di esaki a trece diesdos (12) punto di atencion pa maneho di cultura di pais Aruba dilanti.

Dos punto esencial ta educacion den arte y cultura como tambe documentacion y digitalisacion di herencia cultural di nos pais.

DCA ta traha actualmente netamente riba e dos metanan ariba menciona, unda cu nos departamento kier aporta na educacion, formacion y prinicpalmente proyecta e personanan cu grandemente a aporta na arte y cultura en general di nos pais. Alabes, pa medio di e publicacion aki ta contribui na documentacion di nos herencia cultural.

Cultura ta nos pasado, presente y futuro. Pa e motibo aki ta masha importante pa documenta tur loke tin di haber cu arte en general y herencia material y inmaterial. Asina esaki por existi pa semper y sigur nos futuro generacion por haci bon uzo di dje. Cu esaki nos ta duna importancia y balor na nos herencia cultural. E fecha 30 di september 2018, ta di sumo importancia unda ta comemora 40 aña di servicio cultural na Aruba y den e cuadro di e festividad aki DCA ta presenta e publicacion aki.

Nos kier a gradici un y tur cu di un of otro forma a forma parti di DCA den pasado como Instituto di Cultura Aruba (ICA), como DCA y/of a aporta na realisacion y ehecucion di e tareanan di DCA.

Den e ultimo añanan tin diferente proyectonan exitoso:

  • Fiestanan Dianan Nacional organisa of apoya pa CCDN

25 di januari di tur aña ‘Dia di Betico’

E actividadnan rond di ‘Dia di Betico’ ta organisa door di Comision Celebracion Dianan Nacional (CCDN) cu sosten formal di DCA. Esaki ta un celebracion oficial na memoria di sr. Gilberto François ‘Betico’ Croes, lider politico cu a logra e ‘Status Aparte’ na 1986. Cu e Status nobo aki, Aruba ta riba su mes y a bira un entidad den e Reino Hulandes. Aruba tin awe su propio Parlamento, Cuerpo di Polis, Defensa Militar MKA na Savaneta, Corte di Husticia, Moneda, Himno y Bandera di Aruba. Tin un acto protocolar y celebracion cultural riba Plaza Libertador Gilberto François ‘Betico’ Croes riba Vondellaan.

Siman prome cu 18 di maart cu ta Dia di Himno y Bandera, CCDN ta asisti Fundacion Cultural di Festival Folklorico y Comision Promove Cultura cu nan Festival di ‘Un Canto na nos Himno y Bandera’. Esaki ta tanto esun infantil y hubenil como esun di adulto.

18 di maart di tur aña ‘Dia di Himno y Bandera’

Esaki ta Dia Nacional di Aruba. Ta crea e calendario di actividadnan rond di nos isla relaciona cu Himno y Bandera. E ta dia di celebracion oficial na unda ta celebra nos ‘Status Aparte’, como tambe e creacion di nos Himno y Bandera di Aruba. E celebracion aki tin su Ceremonia Protocolar y Manifestacion Cultural riba Plaza Libertador Gilberto François ‘Betico’ Croes riba Vondellaan, Oranjestad. Tambe tin hopi actividadnan cultural y deportivo na diferente luga riba nos isla.

27 di april di tur aña ta ‘Dia di Aña di Rey’

DCA pa medio di CCDN ta duna apoyo na e Asociacion di Aña di La Reina (Oranje Vereniging) antes riba Dia di Aña di La Reina (30 april) y awor ta duna apoyo na Comision Copa Hubenil Felipe B. Tromp riba Aña di Rey cu ta dia 27 di april riba S.M. Rey Willem Alexander su fecha natalicio. Ta promove y sostene actividadnan den conexion cu Dia di Rey, tambe ta crea un calendario di actividadnan den pueblo.

24 di juni ‘Fiesta di San Juan, dera gay’

Ta stimula y hunto cu CCDN ta promove e actividadnan den bario. Y ta duna subsidio na Centro di Barionan pa stimula pa sigui haci e celebracion aki di nos tradicion cultural.Tambe ta crea calendario di actividadnan den bario p’asina pueblo por bishita esakinan den un ambiente familiar y cera conoci cu nos tradicion.

Den luna di november di tur aña; Yegada di Sinterklaas

Ta duna apoyo na CCDN y Fundacion Sinterklaas pa cu organisacion di e yegada di Sinterklaas na nos waf di APA na Aruba.

Den luna di december ta nos Dande

For di lunanan di november y december ta duna apoyo y asistencia pa medio di CCDN door di asisti Fundacion Cultural di Festival Folklorico cu su Festival di ‘Dande’ y propio composicion di tur aña riba Plaza Libertador Gilberto François ‘Betico’ Croes riba Vondollaan, Oranjestad. Aki tambe pa medio di CCDN ta asisti Comision Promove Cultura cu su Festival di ‘Dande’ y propio composicion tanto infantil y hubenil cu ta tuma luga den Centro di Bario Tanki Lendert.

  • Arte Palabra

Arte di Palabra ta un competencia di poesia y storia cortico den idioma Papiamento entre alumnonan di Enseñansa Avansa. Den aña 2009 a tene e prome competencia, organisa door di Comision Arte di Palabra Aruba, cu ta consisti di Grupo Corectornan di Papiamento, DCA y Departamento di Enseñansa. E aña aki den cuadro di 40 aniversario di DCA y na ocasion di e di dies (10) edicion di Arte di Palabra cu e competencia di Arte di Palabra ABC a tuma luga na Aruba como un celebracion tambe entre e islnan ruman Aruba, Boneiro y Corsou.

  • Gang di Arte

E competencia Gang di Arte cu a inicia durante vakantie grandi di scol hunto cu otro instancianan. Esaki ta un programa na unda e hubentud ta ricibi diferente charla y tayernan. Durante trainingnan e hobennan ta haya les di expresion y drama. Ta duna les riba diferente disciplina di Arte. Y e aña aki den cuadro di e 40 aniversario di DCA a uni hunto cu Cas di Cultura cu ta celebra 60 añiversario. P’asina Gang di Arte y Manic Monday bira un proyecto combina den un competencia riba e diferente disciplina di Arte, p.e. baile, canto; musica, audio visual, teatro, literatura, etc. como parti di celebracion hunto cu a inicia for di 1 di oktober cu e pre final y lo termina cu e final riba 10 di december 2018 den Cas di Cultura cu premionan atractivo.

  • San Juan, dera gay Escolar

En conexion cu Dia di San Juan riba 24 di juni di tur aña, DCA ta duna tur aña un presentacion na scolnan basico conhuntamente cu Cuerpo di Bombero Aruba (Brandweer). E meta di e proyecto aki ta pa conta y demostra na e alumnonan nan folklore y tradicion p’asina laga nan participa activamente na e actividad den barionan. Dunando asina na e alumnonan informacion den trata na stimula menos participacion na cendemento di candela durante e periodo aki. Cual cendemento di candela ta castigabel pa ley y sigur na propiedad di otro hende of riba tereno publico. Arte di Palabra, Gand di Arte, San Juan, dera gay Escolar y algun proyectonan cu tercer partidonan ta cay bou Seccion di Implementacion di DCA.

  • Proyectonan cu tercer partidonan:

Consuladonan, Artistanan, Fundacion; Fundacion Lanta Papiamento,  Club Portugues Primavera, Switch Foundation, Instancianan Gubernamental, Exprodesk y IDEA, Special Projects Aruba cu Bario Fest y no-Gubernamental, UNESCO, Feria di Papiamento , Fiesta di Cunucu di Stichting Monumenten Fonds Aruba; Dia di Brasil, y Parada Folklorico y mas.

  • Arte di Palabra 60 +

Departamento di Cultura Aruba hunto cu Comision Arte di Palabra, Departamento di Asuntonan Social su seccion Señioren ta yuda organisa e proyecto aki pa nos grandinan di 60+.

  • Proyectonan Investigativo

Expedicion Rescate (Historia Oral), Expedicion Rescate Naturalesa (dec. 2015) y Flashlight Expedicion Rescate Mucha 2016 cu ta esun di mucha.

Esun di ‘Biografia di Artistanan di Musica Arubano’ y otro ‘Buscando un desaroyo nobo pa agrupacionnan di musica y baile den sector turistico’ cu ta di e Seccion Investigacion y Documentacion na DCA.

  • Maneho subsidio di Gobierno

 

  • Promocion y Mercadeo di Actividad Cultural y Fomenta educacion y informacion Cultural

Departamento di Cultura Aruba ta yuda desaroya, coordina, ehecuta actividadnan cultural durante aña. Ta promove y conserva den un forma colectivo e identidad cultural na Aruba den realisacion di un miho cuidanania. Manteniendo su meta pa promove e desaroyo cultural riba Aruba y duna conseho na Gobierno, instancianan NGO’s y GO’s riba tereno cultural. Pa medio di relatonan, charlanan na Scol, y Proyectonan Escolar. 

Director di DCA, drs. Siegfried Dumfries ta gradici su staf y personal pa tur e bon trabou-, proyectonan educativo, servicio- realisa y notanan di maneho crea den e ultimo añanan. Y hunto nan por wak atras riba e sosten formal y informal cu ta ser duna na beneficio di e desaroyo riba tereno y servicio cultural pa nos pais Aruba. Cu apoyo di nos pueblo en general y sectornan cultural en particular hunto nos lo sigui engrandece y contribui na e desaroyo cultural di Aruba.