Mas hende muhe ta fayece na edad mas jong door di presion compara cu un hende homber

Eugene Maduro ta funcionario di e departamento di Epidemiologia y investigacion, cu ta colecta data di estadisticanan pa loke ta malesa y/of factornan di riesgo na Aruba.

World Health Organization (WHO) ta bisa cu tin mas of menos 1.13 biyon di hende cu ta sufri di presion halto y e paisnan manera Africa y Rusia tin e prevalencia mas halto di presion na mundo.

Departamento di epidemiologia no tin e cifranan di presion halto of di hendenan cu ta wordo trata na Aruba door di nan dokter di cas of specialista, pero datonan cu tin ta datonan cu a colecta por medio di un investigacion di salud cu a haci na aña 2016/17 caminda cu encuesta nacional riba salud di e poblacion di Aruba a wordo haci entre personanan di 0 pa 100 aña.

E personanan a yena un lista di pregunta, nan a contesta nan. Y un grupo di persona 20 aña bay ariba a wordo selecta pa participa na un investigacion medico, caminda cu sanger a wordo tuma, urina a wordo tuma y tambe midimento di presion, estatura, peso y e datonan aki ta refleha cu 9 di cada 10 participante of hende cu a haci e midimento aki tin un presion halto.

90% di e participantenan aki, cual ta mas of menos 180 hende, a mustra cu nan tin un presion eleva y/of halto. Di esaki si breakdown pa e sexo, un di cada cuater hende homber y un di cada cuater hende muhe tin un presion eleva.

70%, esta 7 di cada hende homber cu a haci e midimento tin un presion arterial caba. Den hende muhe esaki ta 6 di cada 10 cu a participa.

Tin cu tene na cuenta cu ta trata di personanan di 20 aña bay ariba. Esnan cu a participa, e categoria di edad mas cu a mira cu tin un presion eleva y/of halto, ta esnan di 65 aña bay ariba.

Departamento di epidemilogia tambe ta esnan colecta datonan di riba causanan di morto na Aruba. Tur hende cu muri na Aruba, e departamento aki ta registra y codifica causa di morto. Un di cada tres morto na Aruba ta wordo ocasiona door di malesanan di e sistema circulatorio y caminda cu di aña 1999 pa 2017, tin mas of menos 3600 morto registra pa motibo di malesanan circulatorio/cardiovascular y 9% di esaki, cual ta un total di 327 persona tin un historia di presion halto, na momento cu dokter yena causa di morto.

Durante e aña aki cu ta datonan di 18 aña largo, 9% cual ta 330 persona, a fayece a causa directo di presion halto. Esey ta mas of menos un averahe di 6 morto pa aña. Mas hende muhe ta muri door di tin presion halto compara cu hende homber. Pero si bay compara e sexo y categoria di esaki, ta mira cu e hende muhe ta muri na edad mas edad mas jong of mas bieu, compara cu e hende homber cu ta muri entre edad di 45 pa 64 aña y hende muhenan ta muri na edad mas jong, manera 35 pa 44 aña y 65+.

Esey ta e datonan cu tin actual. Di 2018 no tin e cifranan ainda, pasobra nan ta bezig ta wordo valida door di un instancia internacional. Asina cu tin e datonan eynan, lo por wordo comparti cu comunidad.

 

Motibo di presion

E investigacion tabata djis pa midi e factornan di riesgo cu e hendenan ta sufri di dje. Si ta asina cu nan a wordo constata cu nan tin presion halto, e dia ey mes nan a wordo conseha door di e dokternan cu tabata presente, pa nan bay nan dokter di cas. Pero e causa di presion halto si no ta conoci. Tabata un moment opname e momento ey cu nan a bin na DVG y a midi nan presion dos biaha mirando cu e por varia.

E personanan mester a bin na yuna e momento ey, mirando cu no ta mira si ta salo, sucu of cafeina.

Tin e datonan ta conoci na e departamento mirando cu a haci pregunta riba salud di e persona, si nan ta fisicamente activo, etc. Ta analisisnan mas profundo tin cu wordo haci. E datonan ey tey, pero no a wordo analisa ainda.