Setty Christiaans-Yarzagay: “Dicon tanto gastamento di placa

Segun parlamentario Setty Christiaans-Yarzagaray, den e carta di CAFT di 10 di januari 2018
cu ta basa riba e reportahe di e tercer kwartaal 2017, CAFT a conclui cu e norma di
deficit/GDP lo mester ta -0.5%, pero esaki a resulta di ta -2.6%, pues -2.1% mas cu e mester ta.

Cu esaki tambe gobierno anterior no a cumpli cu e norma stipula pa CAFT. Echo ta cu tur
documento oficial ta mustra cu den tur e añanan tabatin presupuestonan cu a ser surpasa,
tabatin malgastamento di placa y esey a conduci cu nos a yega na un deficit di -2.6% y cu a
hiba nos na un debe nacional relata na GDP di 87.6%. Debe/GDP lo yega na 125% Den e Jaarverslag 2016 di CAFT tambe ta ser ilustra e desaroyo di nos debe nacional relata na GDP. Asina por mira cu na aña 2005 esaki tabata 45.7%, na aña 2008, 41.7%. Sinembargo awe nos pais a yega te na 87.6%, sin conta e debenan di e proyectonan PPP. Cu esaki tambe
mester conclui cu no ta tur gobierno ta mescos, manera cu a ser bisa door di un  parlamentario di oposicion. E calculacionnan haci ta indica cu, incluyendo tur e debenan di e proyectonan PPP, nos ta bay surpasa 100% y cu nos lo bay drenta den 125% di debe relata na GDP. Kico esaki ta nifica realmente? Como ehempel, den un cas un famia ta gana 4000 florin pa luna, pero su gastonan pa luna ta 5000 florin. E pregunta ta, con e famia aki por tin un finansa sostenibel si e ta yega na 125% na debe? Con e ta bay haci ora cu bay banco pa fia placa y cu mester mustra cuanto debe e famia tin? Pa un pais esaki no ta nada diferente.

Situacion preocupante
Awe na 2018 nos tur mester ta preocupa. Mas preocupa ainda ora lesa e rapport di ‘Bo
Aruba’ unda cu ta papia di 1.6 biyon florin cu a bay ultimo añanan den proyectonan
infrastructural. Por tuma nota di proyectonan cu mester a costa Aruba tanto miyon, pero cu
realmente a costa hopi mas. Por ehempel, e proyectonan di MFA mester a costa Aruba 12
miyon florin, pero finalmente ta costa 78 miyon florin. Sra. Christiaans-Yarzagaray ta puntra,
dicon tanto gastamento di placa asina y unda e responsabilisacion a keda den parlamento?
Unda e rol di Parlamento tabata pa controla? El a tuma nota tambe di e recomendacionnan di
CAFT, entre otro mester bin cu un reforma fiscal, stimulacion di crecemento economico y
tambe bahamento di gastonan di gobierno, entre otro gastonan di personal y p’asina yega na
un finansa publico sostenibel.

Hopi malgastamento di placa
E pregunta ta, na ki momento caba Parlamento mester a para duro y bisa gobierno cu el a bay demasiado leu? Tabatin mas mantencion na e normanan na un forma artificial, mas cu na e realidad. Awe situacion financiero ta precario, ya cu tabatin hopi malgastamento di placa. Di parti fraccion di MEP, no solamente ta haci e trabao di awor en adelante pa controla cu e
cosnan aki no lo pasa mas, pero tambe con ta yega na solucionnan. Mester cuminsa cu
investigacion ya cu 1.6 biyon florin di e plan ‘Bo Aruba’ ta hopi placa pa un pueblo paga
durante 28 aña largo y pa cual nos pais no tin e entradanan. Por wak hopi cos construi, pero
mester pag’e tambe. Esey ta e dolor cu ta bay tuma lugar awor. Sin duda cu no ta e gobierno actual a ocasiona e situacion aki, pero a hered’e y awor mester wak con ta yega na e solucionnan.