Nos parlamentarionan mester concentra riba nan tarea di controla y laga gobierno encarga su mes di proyecto di ley. E realidad ta cu Parlamento no tin su mesun hurista specialisa den traha ley (wetgevingsjuristen). Ademas, gobierno cu si tin e specialistanan aki, mes sa pega barco.
A pesar di e falta di sosten profesional aki nos parlamentarionan ta sigui entrega serca Raad van Advies obranan cu ta un tristesa total. Es mas, ta parce cu nan no ta compronde ora cu Raad ta duna nan un dikke onvoldoende. Ora Raad ta husga un concepto di ley e ta duna su conclusion den forma di un asina yama dictum. Tin cinco dicta: dictum 1 of 2 ta nifica cu e concepto ta bon; dicta 3 y 4 ta nifica cu e concepto ta un onvoldoende. Den e casonan aki Raad tambe ta indica kico mester haci pa cambia e onvoldoende den un voldoende. Den caso cu un concepto ta haya dictum 5 e producto ta asina malo cu ningun cambio den e texto por drecha e texto. Por ultimo Raad por haya cu un texto ta asina malo cu no ta bale la pena ni pa kijk e na. Den casonan asina Raad ta debolbe e texto (busca e Jaarverslag 2020 di Raad van Advies, p. 24, riba www.rva.aw).
Ora nos lesa e consehonan di Raad nos por mira claramente cu e Raad ta cansa di mester splica con mester prepara un concepto di ley. Den su conseho di dia 25 di juli 2018 Raad ta splica cu un memorie van toelichting cu ta acompaña un ley no ta e luga pa bin cu suposicionnan infunda ni politikeria (‘niet onderbouwde aannames of politieke betogen’). Den un conseho di dia 6 di mei 2020 e Raad ta constata cu e calidad ta asina malo cu e ta puntra su mes si “gelet op de (…) gebreken (…) de indieners van het ontwerp zich hebben laten bijstaan door de Directie Wetgeving en Juridische Zaken (…).” Cu otro palabra ta imposibel cu un profesional a traha riba e documento aki.
Aparentemente nos tin parlamentarionan cu ta cabes duro, pasobra den un conseho di dia 4 di november 2020 e Raad ta mustra cu e no ta e writing coach di Parlamento: “De Raad is de hoogste en laatste onafhankelijke adviseur van de regering en de Staten over zaken van wetgeving en bestuur en in deze rol past geen advisering aan de Staten in de opstellingsfase van ontwerp-wetgeving. Met andere woorden, pas als een ontwerp voldragen is, wordt het aan de Raad aangeboden. Ondersteuning bij de opstelling van ontwerpen dient plaats te vinden door de Griffie van de Staten dan wel door de Directie Wetgeving en Juridische Zaken (DWJZ).”
Den un conferencia di prensa di dia 9 di februari 2020 Edgard Vrolijk (MEP) a reacciona rabia riba mi ponencia cu parlamentarionan no mester hunga ‘wetgevingsjurist’ y cu mi a ilustra esaki cu e obranan di arte cu su persona a entrega na Raad van Advies. Ora nos lesa e documentonan di Raad nos por mira con e Raad ta frustra cu e falta di calidad di e conceptonan di ley entrega serca e Raad. Segun e Jaarverslag 2020 den e aña ey Raad a manda ‘twee initiatiefontwerp-landsverordeningen houdende regels betreffende de integriteit van kandidaat-ministers’ bek Staten (mira p. 26). E prome biaha Staten mes a pidi pa debolbe esaki. E di dos biaha Raad a haya cu no ta ni bale la pena pa kijk na e concepto pa motibo di ‘wetsprocedurele onvolkomenheden’. E hilaridad mas grandi ta cu durante e conferencia di prensa Edgard Vrolijk ta bati cu orguyo riba su pecho pa e dictum 3 cu el a haya. Cu otro palabra: un onvoldoende cu ta haci necesario pa drecha e concepto.
Edgard Vrolijk aparentemente tambe carece di autorreflexion y di consciencia di locual e sa y locual e por. Si nos kier hisa e nivel di politica na Aruba nos mester siña wak nos mesun trabao y actonan di manera critico. Naturalmente ta dificil pa bo mustra sikiera un tiki autorreflexion si bo ego ta hincha y bo ta confundi bo stoel di voorzitter pa un trono.
