Parke Arikok: A cera e entrada di Shete pa motibonan di conservacion

E entrada di Parke Nacional Arikok, na Shete ta wordo cera. Esey ta loke a keda anuncia durante un conferencia di prensa cu a tuma luga recientemente pa directiva di e Parke.

Julio Beaujon, asistente den PR y communications, a splica cu e motibo p’akico Shete ta wordo cera, ta pa rasonnan di conservacion.

A cuminsa haya hopi problema cu hopi di e vehiculonan cu ta core eytras, a cuminsa ta traha nan propio camindanan. E stof cu nan a lanta tambe a cuminsa ta afecta masha hopi mes e vegetacion cu tin eytras. Un otro problema cu a cuminsa aparece, vooral e UTV y ATVnan, ora cu nan pasa riba e santo, nan ta haci’e masha fini mes. E santo fini, ora cu e drenta e rooinan, na momento cu e awa yobe, ta pak e tera. Esey tambe ta afecta e vegetacion.

E otro problema cu tambe a cuminsa surgi, ta e problema di desordo. Gobierno a cuminsa haya keho cerca nan over di tur e desordo, di tur e vehiculonan cu ta pasa durante dia dilanti cas di e habitante. A cuminsa traha riba e meta principal, cu ta conservacion. E decision a wordo tuma cu e entrada eynan ta wordo cera y tambe ora cu e fluho di hendenan bin via e entrada principal, bo ta bay tin tambe un miho control riba kico ta pasando eytras.

Por cuminsa dirigi e maneho riba trece control riba e manera cu e hendenan ta core eytras y e destruccion cu nan ta cometiendo.

Esey ta e metanan principal pakico Shete ta wordo cera. Den pasado caba a purba di cer’e na 2010. Despues toch a dicidi cu ta tene habri, pero awor aki si e influencianan negativo riba e ecosistema eytras a bira asina grandi cu mester cuminsa tuma pasonan pa conserva e areanan eytras tambe. Esey ta e rasonnan principal pakico parke a dicidi cu ta cera e entrada di Shete.

E entrada aki ta full cera y no ta habi’e mas. Segun Beaujon, di loke tin di compronde, a yega na una reglo cu e doño di e negoshi net na entrada di e parke, cu esaki lo bay pasa y kico e pasonan lo bay ta. A papia cu e persona y a regla cun’e riba e ceramento aki y kico lo sosode.

E doño di e negoshi mes, a menciona si ta p’e, lo mester a cer’e. Parke a yega na un areglo cun’e y e ta wordo cera y na un manera definitivo.

Conservacion di naturalesa

Beaujon a comenta cu e meta principal ta conserva. Un di e cosnan ultimo riba e lista ta pa uz’e como un atraccion y como un luga pa hendenan tambe por bin disfruta di dje. No por bay  haci’e cu na cierto momento cu solamente pa disfruta bo ta bay laga destruccion wordo causa na e naturalesa. E idea ta pa den futuro cu ora e reorganisacion cu ta pasando awor aki den Parke, bin cu un plan cu ta bay busca pa limita e dañonan. Con e ta bay ta, ainda no ta conoci, pasobra ainda ta den fase di reorganisacion. Ta kere cu ora tur cos ta na su luga, probablemente lo tin un conferencia di prensa un biaha mas caminda ta anuncia kico lo wordo haci y con e lo wordo implimenta. Ta bay bin un maneho cu ta pone cu ta bay cuminsa mira con por controla e cos aki den parke, pa via di e trabao di conservacion cu tin.

Caminda di conchi

Ta bay drecha cierto partinan di e caminda di Conchi, pasobra no lo kier haci’e cu tur hende ta bin cu auto. Ta bay pone borchinan cu ta indica bon, riba cua di e camindanan ey ta e caminda cu ta autorisa pa core, pa pasa y yega Conchi.

Despues di e reorganisacion, cu tur cos ta na su luga kico e estudionan tambe ta na su luga riba kico ta bay haci y ta posibel pa haci, e ora eynan e ta wordo implimenta y na e momento ey tambe ta bay tin un rueda di prensa caminda cu ta splica e situacion y con ta bay atende cun’e.

Daño

E daño na e area cu a cera, ta hopi grandi. Beaujon a splica cu e tin 20 aña ta traha den parke y si mester mira e daño, ta alcula cu e ta por lo menos 70% cu a bay atras.

Hasta e rooinan, Damaimari, Fluit, Spierto, rooinan eybanda, ta mira e influencia riba e vegetacion. Hopi mata ta muriendo pasobra e blachinan ta cubri cu stof y nan no ta haya manera pa hala rosea, etc. Nan ta muriendo poco poco. E ora ey un paso mester wordo tuma. Ta un paso tiki drastico. Su trabao como parke ta conserva, e ta necesario.

Stille zone

Den e plannan original di parke, e area cu ta Conchi, tabata wordo considera loke nan ta yama un Stille Zone. E ta un zona caminda cu tabata busca di bay controla e cantidad di movimento cu bo tin eytras.

Ey ta caminda cu Parke ta bayendo awor aki tambe. Ta pa cuminsa controla cantidad di hende, cuanto vehiculo. Tur e cosnan ey ta bay den dje, pasobra ta keda e prioridad di parke, cual ta naturalesa y ta pa conserva.

Di tempo cu Parke a cuminsa, e velocidad maximo eyden ta 20 kilometer pa ora. Pero awor aki, riba e caminda aki ta bay traha riba ponemento di borchi di indicacion. No tin ningun di esey eynan awor aki. E ta manera un Wild Wild West. Tin cu bay sinta traha riba e parti eynan di infrastructura. Tin cu stipula cua caminda ta bay uza. E ora ey ta bay pone e borchinan cu bo mester indica pa e otra eynan cuminsa trece un control eytras.

Awor aki ta bezig ta trahando riba dje, pa e regla y borchinan di infrastructura wordo implimenta, pa por cuminsa haya un control riba e area eytras, segun Beaujon.