DVG cu updates: Aruba ta prepara pa un eventual situacion di coronavirus

World Health Organization (WHO) recientemente a manda un alerta na mundo, caminda cu nan ta predeci cu coronavirus lo por bay bira un Pandemia. Bisando esaki por conclui cu Aruba no lo ta un excepcion pa esaki. Ta un cuestion di dia of ora cu nos lo tambe keda confronta cu e virus aki.

E pregunta ta na ki manera esaki lo presenta y con pueblo ta prepara pa esaki. Si comunidad ta sigui conseho di Departamento di Salud Publico pa nan por proteha nan mes di coronavirus.

DVG cu update riba prevencion di Coronavirus na Aruba

Posted by 24ora on Wednesday, February 26, 2020

Dr. Wilmer Salazar, consehero medico di Departamento di Salud Publico (DVG), durante un conferencia di prensa, a comenta cu tin un panico coriendo rond mundo tocante un virus cu ta comportando actualmente manera un seasonal virus.

Un virus cu hopi biaha ta sintomatico. Mayoria di e virusnan aki ta actua den un forma leve. Masha poco den un forma grave. Segun Salazar, 27 cientifico di mundo y e organisacion mundial di salud ta indica cu e virus aki ta sali for di un animal cu a plama pa humano y a adapta cu e consecuencia aki. Tin miedo berdad, y e motibo ta cu e ta un virus nobo y e virus ta masha poco conoci den e area cientifico.

No tin un vacuna p’e manera otro virusnan. Ainda no tin un tratamento efectivo cu e lo por ta elimina of contene e virus manera debe ser. Cientificonan ta trahando duro buscando un forma efectivo, sea un vacuna, un tratamento cu lo por trece un poco mas di alivio na e comunidad.

“Hende ta uza varios medio social pa crea un situacion explosivo cu ta crea un caos. Un caos innecesario, no solamente den e parti social, pero tambe den e parti economico den hopi pais. Wak e situacion di China y wak otro paisnan cu ta tumando medidanan hopi extremo na dje.”

Salazar a sigui splica cu e virus aki ta afectando comunidad, un grupo mayor di 39 aña y e morto cu a wordo causa ta di hendenan riba 60 aña of tin algun condicion riba su salud. Mester corda cu e virus aki a emerge, e curpa humano no ta conoce bon y e consecuencia ta e parti aki. Hendenan cu ta mas afecta ta esnan cu ta mas debil imunologicamente y cu ta crea un situacion basta grandi.

China tin un biyon di habitante. Ta un poblacion hopi grandi cu tin mayor posibilidad di crea mas caos.

Influenza, H1N1 y Influenza tipo B ta causa mucho mas caos. Sinembargo no ta tene esakinan na cuenta. Hopi biaha tin vacuna y tratamento.

Segun Salazar, mayoria di virusnan respiratorio, epidemia y pandemia ta nace na Asia. Pasobra tin condicionnan elemental eynan. Tin animalnan salvahe, tin animalnan domestico, tin un poblacion cu su comunidad ta hopi cerca di otro y tin mayor posibilidad di crea un adaptacion di un virus cu normalmente ta di animal, di parha, pero na algun momento di su bida, pa e contacto cerca cu tin humano, e lo por bira un virus cu lo por adapta na humano.

Esey tabata e consecuencia di Swineflue, esey tabata consecuencia di MERS, cual tabata un virus transmiti pa bestia. Tabata tin tambe SARS, cu tambe tabata transmiti pa otro animalnan.

Poco poco e virus ta plama. Awor aki tin varios caso rond mundo manera na Italia, Spaña, Austria, etc. y nan ta tumando nan medidanan y Aruba no ta keda atras. Den e ultimo fase di tur e recorido di e virus den e continentenan, e ultimo luga cu ta yega ta nos area di Caribe y Sur America. Hopi biaha e virus ta asina debilita cu e consecuencia ta minimo.

“Nos mes, tumando un ehempel di H1N1, Departamento di Salud Publico ta actuando cu e mesun deber y responsabilidad pa vigila, monitorea e desaroyo. Nos mester ta prepara den e casonan cu nos lo por confronta, si yega na pasa.”

Si e virus yega, aki na Aruba por contene y evita loke por pasa den un situacion cu por crea daño y morto cerca hende. Medidanan di prevencion ta facil, segun dr. Salazar. No por cera un frontera pa e motibo aki, sino cu nos mester ta al tanto y monitoreando e situacion. Cu e virus aki, mescos cu SARS, ta un virus cu su structura ta hopi debil pa desinfectante, pa solo, y e ta un virus cu lo por wordo controla den area di medio ambiente.

Con e virus ta presenta

No ta mucho cla con e virus aki ta presentando su mes na mundo y investigacionnan ta andando constantemente. Segun Eugene Maduro di e departamento di epidemiologia, tin testnan disponibel na Aruba mes. Si constata un caso sospechoso na Aruba, aki nan mes e testnan ta wordo haci naturalmente cu su proceduranan.

Loke cu DVG ta conseha, principalmente e dunadonan di cuido, pa nan ta mas atento riba e sistema di vigilancia, den e sentido pa malesanan respiratorio. Si un pashent por ehempel cu sintomanan respiratorio presenta pa haci tipo di preguntanan pa nan sa si nan ta bira un caso sospechoso of no.

Semper ta promove medida di higiena personal, labamento di man ta e unico forma mas efectivo pa evita transmision di malesanan respiratorio y den e caso aki di coronavirus, ta instrui e dokternan di cas cu si nan ta kere cu un persona ta wordo considera como un posibel caso, pa nan tuma contacto di inmediato cu Departamento di Salud Publico, pa asina e plannan cu ta existi wordo activa.

Departamento di Salud Publico a sigui move, Sharline Koolman, hefe na e departamento di malesanan contagioso a comenta durante di e rueda di prensa convoca diaranson merdia. Y Aruba ta prepara pa un eventual situacion. DVG tin un team hopi activo cu tambe ta move y cada uno tin su tarea pa haci. Tin hopi trabao ta sosodiendo caba.

Tin hopi comunicacion cu diferente departamento, entre otro imigracion tabata tin y tin constantemente pa loke ta frontera. Directie Luchtvaart ta un departamento cu tambe nan tin comunicacion cu nan. Pa e parti di aerolinea tambe a duna presentacion y nan tambe a haci hopi pregunta.

Tin un liña di telefon pa tuma contacto cu DVG ora cu tin mester. DVG tambe tin hopi contacto cu Directie Scheepvaart y APA pa loke ta e parti di crucero. E inspeccionnan ta tuma luga eyriba. Apesar cu no tin publicidad, pero e cosnan ey ta sosode constantemente y DVG ta haciendo nan. Y si tin mester, ta haci’e manera cu mester tambe.

Pa e parti aki, ta bon pa menciona cu Aruba no ta traha su so. Ta trahando den cooperacion cu Hulanda y e otro cinco islanan Hulandes den Caribe. Tin un contacto diario. E parti di informacion di ECDC ta hay’e via Hulanda y basa riba esey ta conseha y/of adapta manehonan cu tin.

E por tin influencia riba plannan cu tin traha caba y plannan cu ta den desaroyo. Mester corda cu WHO mes tin documento cu ta januari 2020 nan a wordo traha. E ora por wak cu e ta algo cu ta evoluciona. Aruba ta depende con e actitud di e virus ta y tin cu bay mee cu esey. Tambe ta depende di paisnan cu ta wordo afecta y tin cu adapta tur plan na esey.

E plannan di preparacion y plan di response ta dinamico y pa e motibo ey no ta haci’e publico. E ta mas bien pa DVG sa e momento cu algo sosode, ki plan ta bin cune y e plan por wordo evalua na cualkier momento y adapta si esey tin mester.