Tienda di educacion ta felicita tur mucha ariba dia internacional di derecho di mucha

Tienda di Educacion ta felicita tur nos muchanan ariba Dia Internacional di Derecho di Mucha. 20 November 2020 ta conmemora cu 31 aña pasa, na 1989, Nacionnan Uni a firma e tratado di Derecho di Mucha. Derecho di Mucha ta resorta bou di Derecho Humano Universal.

Muchanan ta futuro di nos nacion. Ta nos deber pa proteha nos muchanan di tur peliger y tambe sigura nan un desaroyo sano. Na Aruba mas of menos 20% di nos poblacion di e total 112.000 habitante ta muchanan di entre 0 – 18 aña. Aruba ta conta cu un comision cu ta salvaguardia e desaroyo positivo di nos muchanan cu ta e Opvoed Commisie cu ta consisti di varios NGO’s & tambe GO. Tin un Vision Pedagogico cu ta consisti di 6 punto basico den lantamento di Mucha. Pues:

Lanta bo yiu den un ambiente safe y amoroso

Apoyo positivo, guia y pasa tempo hunto

Sea realistico

Disciplina positivo

Cuida bo mes

Busca sosten y ayudo

Aruba ta wordo representa den Reino pa un  Taskforce di e comision. Actualmente tin e Sociaal Crisis Plan cu diferente proyecto di entre otro e Centro pa Hoben y Famia situa na Sabana Blanco 68-C cu ta brinda varios servicio na famia, tur bou di un solo dak. Tambe tin diferente colaboracion cu ta tuma luga y tambe servicionan adicional specialisa. Tin plannan concreto tambe pa e parti huridico na bienestar di e siguridad di nos muchanan. Pronto Aruba lo conoce su Codigo di Proteccion di mucha cu ta un meldcode pa tur profesional. Profesionalnan a sigui tambe e curso di Signs of Safety cu ta focus ariba e siguridad di mucha nan den un hogar of su netwerk.

Mayornan tin e obligacion y responsabilidad cu nan yiu (nan) y muchanan tin nan derechonan. Pero no solamente derecho pero tambe responsabilidadnan. Tin varios nacion na mundo cu ta implementa diferente “responsabilidad” nan pa e muchanan. Aki nan ta unda Unicef ta focus ariba 9 responsabilidad universal cu ta wordo verwacht di muchanan apart di nan derecho nan como mucha. Unicef a categorisa y inventarisa 9 diferente responsabilidad cu nos kier comparti tambe cu comunidad Arubano.  

Responsabilidadnan di mucha segun Unicef:

Pa scucha di otro;

Pa take care (cuida) di nan mes;

Pa studia y respeta nan tutor (maestro);

Pa mustra amor y compasion na otro;

Pa ta e miho version di nan mes;

Pa respeta religion y descendencia di otro nan;

Pa mantene nan camber (shelter) limpi;

Pa siña di nan fout nan;

Pa no malgasta nada di cuminda.

Aruba ta conta cu su telefon pa hubentud cu ta 131, mucha- y hobennan por yama gratis y anonimo. Aruba ta conta tambe cu un Biblioteca pero tambe un Hungateca (speel-o-theek). Den e parti di educacion academico tin varios tipo di educacion accesibel pa mucha nan. Tin varios service clubs cu ta focus ariba e desaroyo di nos muchanan cu diferente proyecto y tambe cu fondonan disponibel. Y naturalmente pa mayornan cu pregunta por Yama 161 gratis y anonimo.

E tratado di Derecho Di Mucha ta elabora ariba un total di 54 articulo y ta pone enfasis ariba e edad di 0 te 18 aña. E tratado ta focus ariba e derechonan segun e 3 P-nan, pues:

Provee necesidadnan basico manera cuminda, shelter y medicina entre otro;

Proteccion di cualkier peliger sea humano of di naturalesa;

Participacion den un comunidad y derecho di un nomber propio, un fam y ricibi educacion.

Aruba ta un isla chikito. Aunke con chikito nos ta nos tin muchanan cu talento den diferente disciplina. Nos mucha y hobennan ta destaca den diferente area. Ta pa esaki ta importante pa muchanan haya e oportunidad di por explora y practica nan talento den un forma sano y cu apoyo di nan mayornan. Riba e parti cultural tambe ta importante pa nos muchanan participa di un edad hoben na nos ceremonia/fiestanan nacional y artesanal.

Media Social

Den e mundo tecnologico muchanan por wordo expone na peligernan externo. Ta pa e motibo aki ta importante cu apart di tin e derecho pa por tuma parti di e mundo tecnologico esaki mester sosode cu supervision di un mayor of adulto di confiansa. Tin varios App cu por download gratis pa supervisa e actuacion di e menor riba e mundo virtual, manera por ehempel Screen Time entre otro. Tambe e cantidad di ora cu e menor ta permiti pa ta activo di locual WHO (World Health Organization) ta categorisa bou di screen time pa dia segun edad:

0 – 2 aña: 0 minuut;

3 – 5 aña: max. 60 minuut;

6 – 10 aña: max. 90 minuut;

11 – 13 aña: max. 120 minuut.

Tambe locual ta encera e parti di drumimento. Pa un desaroyo sano un mucha mester drumi suficiente.

4 – 6 aña: 11,5 ora;

7 – 8 aña: 10,5 ora;

9 – 10 aña: 10 ora;

11 – 12 aña: 9,5 ora.

E mucha ta responsabilidad di e mayor. Pues ta importante pa crea un comunicacion respetuoso cu confiansa y lealtad mutuo. Por crea un bon amistad cu e yiu pero semper corda cu e rol di mayor ta keda principal. Tambe den caso di separacion corda cu e mucha su sentimentonan y comunicacion sano cu ambos mayor.

Muchanan merece nos amor, cariño y admiracion. Sin mucha nos no tin futuro. Ban nos tur yuda cuida nos muchanan. Yama 161 (anonimo) pa cualkier pregunta tocante lantamento di mucha y hoben. Tienda di Educacion t’ey pa duna conseho y guia.

Nos di Tienda di Educacion ta pone enfasis ariba educacion di un yiu. Un sonrisa den cara di nos yiu por haci milager. P’esey ta importante pa nos como mayor of educador trece alegria, aunke nos tin suficiente den nos mente, pa nos yiu (nan) tin un infancia y desaroyo sin mucho preocupacion. Nos ta sostene mayor, educador of cualkier persona cu tin e tarea pa lanta un mucha cu cualkier preocupacion of pregunta. Nos ta keda duna servicio telefonico via 161 di dialuna pa diabierna di 8am – 8pm.

Bienestar y siguridad di nos muchanan ta e responsabilidad di nos tur! Yama 161 pa cualkier pregunta tocante lantamento di mucha y hoben. Tienda di Educacion t’ey pa duna conseho y guia.

Cuida bo salud y alimenta bo mente cu positivismo! Ban lanta nos muchanan cu amor y compasion pa asina crea un futuro generacion sano di bon boluntad.