Sue-Ann Ras (MEP): A trata implementacion di Ley di ortografia di Papiamento

Diaranson ultimo riba iniciativa di Parlamentario Sue-Ann Ras (MEP), parti di comision di ortografia di Departamento di Enseñansa hunto cu 2 experto riba tereno di Linguistica y Papiamento a bin Parlamento pa haci un presentacion tocante e historia, desaroyo y importancia di implementacion di e Ley di Ortografia di Papiamento.

Comision di Ortografia

For di 1976 a institui un comision pa ortografia y e comision a pasa den varios reto y cambio den transcurso di e añanan. “Na 2004 y 2007 a presenta esaki na Parlamento y hasta a haya reaccion di sentimento positivo, pero nada mas a sosode”, Ras a sigui splica. Na juni 2009 Minister di Enseñansa a duna aprobacion pa mand’e DWJZ y pa aplic’e den enseñansa. Na mesun aña a haci publicacion di e “buki blauw”, unda tin 18 mil palabra, pa mustra con por aplica e ley di ortografia. “Ta bon pa enfatisa cu e buki blauw no ta contene tur palabra na Papiamento y tampoco ta un diccionario!, “ Ras a continua bisando.

Na 2015 Minister di Enseñansa a pasa e encargo di ortografia pa Minister di Cultura. Y na 2017 e Concepto di ley a yega Parlamento y parlamentario a haci pregunta, unda Departamento di Enseñansa a contesta pregunta por escrito.

Pakico e ley?

Segun Ras, ley di ortografia di un idioma nacional ta algo masha normal y usual na cualkier parti di mundo. Ortografia ta un conhunto di norma cu ta regula y respeta e skirbimento di un idioma, pues uniformidad!

Banda di esaki tambe ta importante pa nos duna nos idioma e balor, ya cu e ta nos instrumento principal pa comunica y tin interaccion diario. Mirando cu e aña aki a declar’e como Aña di Papiamento, mas cu claro esaki ta su momento pa duna honor na tur cu a lucha pa nos idioma ta den existencia ainda y cu finalmente nan esfuerso y lucha ta concretisa.

Futuro

“Ta importante pa nos bin cu un instituto di idioma, unda cu ta entre otro vigila, desaroya material, brinda curso y evalua e proceso di tur loke ta encera nos idioma y otro idioma”, Ras a sigui splica.

Un diccionario splicativo ta un mester y den tempo record, specialmente cu Papiamento a drenta como materia di examen den enseñansa secundario y avansa pa varios aña caba.

“Ortografia ta hopi importante dentro di tur campo, sea ta intelectual, den ambito laboral, tecnologico, cientifico, cultural, tecnico y profesional; pues e ta un herment basico y indispensabel pa bon skirbimento y cu ta facilita lectura rapido y di comprension basa riba tecnica di estudio, desaroyo di memoria, den oratoria y principalmente den redaccion”,  Ras a finalisa bisando .