E proyecto di Alga ta fit bon pa Aruba

Tabata un sorpresa pa topa cu un proyecto asina bunita, cu a cuminsa algun aña pasa, ora cu prome minister a haci un bishita na Hulanda, y a bisa cu un proyecto asina por fit bon na Aruba. Prome minister Mike Eman, a splica cu ora cu a cuminsa papia riba e posibilidad di un reapertura di refineria, naturalmente tabata tin e preocupacion cu toch un refineria ta emiti CO2. Un refineria ta haci cierto daño na medio ambiente. Esey no tabata pas mas den e vision cu Gobierno tin pa un desaroyo sostenibel pa pais Aruba. Pesey a cuminsa busca formanan cu por haci tur dos posibel. Haci e renacimento di e industria na Aruba posibel, pero den un forma berde y un forma mas sostenibel. E ora ey a mira pa pone un condicion cu e refineria tin cu draai riba gas y e di dos ta cu a yega cerca e Minister diferente publicacion riba e metodonan cu a cuminsa desaroya den cierto paisnan, caminda cu nan ta uza e emicion di CO2, cu ta e parti mas dañino cu ta sali for di e industria, capta esaki y uz’e pa cultiva alga. Alga ta e inicio di e biologische levensfeer cu nos conoce den nos sistema circular di bida. E ta cuminsa cu alga y alga ta absorba CO2 pa nan por biba y pa alga por crece. No tin nada mas bunita pa por tin un producto of un forma di bida cu ta capta e CO2 na un manera positivo y saludabel y ta uz’e pa multiplica y crece. E producto ey, e alga ta uzabel pa un cantidad di producto y un di nan ta spirolina. E spirolina ta un producto cu ta wordo hopi uza pa por desaroya un cantidad di producto manera remedi, vitamina y un cantid di otro producto cu tin un balor halto riba mercado.
Na momento cu a haya conocemento di e tecnologia, a acerca TNO. TNO a identifica e diferente proyectonan piloto cu tabata tin riba e desaroyo aki y un di nan a wordo maneha pa TNO mes. Por a mira den pasado un proyecto piloto cu TNO tabata tin pa uza CO2 pa cultiva alga. Di biaha a conecta e pensamento aki na e condicionnan cu a pone pa e reapertura di e refineria. A bisa cu mester bin un industrial scale pilot project pa por percura pa asina por minimalisa e emicion di CO2 pa e refineria.
Pa e motibo ey ta hopi contento, pasobra e prome pasonan pa esaki a wordo poni. RDA hunto cu Citgo, hunto cu TNO y Gobierno di Aruba, ta desaroyando un planta caminda cu alganan ta bay wordo cultiva, ta bay haci experimento cual ta e miho alga pa capta mas CO2 y cua ta e alga cu por crece den miho condicionnan pa na Aruba por multiplica alga uzando e CO2 cu ta bay sali for di e refineria.
Tambe Gobierno tabata na St. Maarten den un mision, caminda cu nan por a experencia con bida di henter un pais a wordo destrosa. Casi ningun cas a keda intacto. Hospital no a keda intacto. Hotelnan a sufri hopi daño. Henter a infrastructura di St. Maarten a sufri daño. Ta bay tuma hopi tempo prome cu St. Maarten por recupera, y esaki riba un dia di un horcan, caminda tur experto ta bisa cu a subi di forsa, hustamente pasobra nos atmosfera ta wordo afecta door di CO2. E Ozon laag ta bira mas fini. Door di esey mas rayo di solo ta pasa. Lama ta bira mas calor. Tin mas verdamping y e verdamping aki ta causa mas condicionnan cu e tempestadnan cu nos conoce, ta sigui bira pio y pio. Ta mira con henter un isla por a wordo destrosa. No ta ni papia di e subimento di nivel di lama cu ta afecta otro islanan cu ta hopi abao den comparacion cu e nivel di lama. Ta wak tempestadnan manera un horcan cu algun aña pasa St. Maarten a haya uno cu e por a sobrevivi cu menos daño y awe un horcan cu a pasa den menos ora y a causa asina hopi daño y tristesa, directamente relata na e daño cu nos mes ta haci na e atmosfera cu emicion di CO2. Aruba, e isla chikito aki, ta bay ta un di e poco luganan den mundo cu ta bay desaroya tecnologia pa capta e CO2 ey cu ta sali for di tur industria, capt’e, pa e no bay den aire y uz’e pa algo util manera ta e cultivo di alga. No por tin un motibo pa ta mas orguyoso cu nos isla chikito. E liderasgo di AVP a wak’e, a persigui’e, e liderasgo a condicion’e, maske con preta tabata ora cu a bisa minister de Meza, cual ta e condicion. De Meza a para firme y bisa Citgo cu esey ta e condicion. A logra pon’e den acuerdo y awe ta birando un realidad. E Gobierno tin un vision pa e pais aki, ta para pa e vision y e vision aki ta trancede nos frontera. E vision aki ta un vision cu ta creando un oportunidad pa Aruba ta un ehempel den mundo. Pa Aruba ta un contribuidor na solucionnan grandi, global, pa problemanan global, riba e isla chikito aki. No ta por nada un Richard Branson ta yega Aruba. No ta por nada un sr. Wubo Okkels a pasa e ultimo aña di su bida na Aruba. Gobierno tin un vision. Manera Richard Branson a bisa, cu nan tin e habilidad y e boluntad. Awo tin e boluntad pa cana padilanti pasobra e ta bon pa nos isla y bon pa mundo tambe y e ta pone Aruba den e centro di atencion mundial, pa ta e isla renobador y pionero y innovativo cu cada bes ta pone un stap mas den haci’e posibel. Pakico tur e cosnan aki ta posibel? Hopi di loke ta haci, no ta wordo comprondi of ta wordo ataca. Si bo no tin un masa critico di instituto, industria, den bo pais, manera cada bes ta busca un TNO of ta busca un Carbonwarroom, of ta busca un Rocky Mountain Instituto, of ta busca Un Richard Branson, un Wubo Okkels pa bin Aruba, cu ta yuda habri portanan pa Aruba por ta e sede di institutonan grandi, manera cu ta awor aki pa SDG di Nacionnan Uni. Habri porta pa institutonan grandi bin establece nan experimentonan, nan desaroyonan di tecnologia nobo riba nos pais. Pesey e ta asina importante tambe pa ta para eynan y pa mira mundo eynan, testigo di un otro paso grandi cu nos pais ta tuma pa haci nos mesun isla mas sostenibel, mas berde, mas saludabel. Percura pa un refineria berde, pero percura tambe pa solucionnan pa problemanan global riba e isla chikito aki.