Cu casi 115 aña: E homber mas bieu na mundo a bay sosega

E Venezolano Juan Vicente Perez Mora, cu desde mei di aña 2022 tabatin e record di Guinness Book of World Records como e homber mas bieu na mundo, a fayece diamars ultimo den estado Tachira (west di Venezuela, frontera cu Colombia), caminda cu el a biba henter su bida. El a muri apenas dos luna prome cu el a cumpli 115 aña. El a nace dia 27 di mei 1909 y desde aña 2020, tempo cu a conta su storia – manera su mesun famia ta certifica – a spera Guinness, cu a duna e reconocemento dia 17 di mei 2022.

Riba dia di su morto, e tabatin 114 aña y 311 dia na bida. El a haya e puesto di e homber mas bieu na mundo, despues di morto di Saturnino de la Fuenta Garcia di Spaña na januari 2022. Pues pa dos aña el a carga e reconocimento ey cu honor. E ta e ultimo homber cu a sobrebibi e prome decada di siglo 20 y tabata e di cuater homber cu a biba mas na mundo, despues di Jiroemon Kimura (116), Christian Mortensen (115) y Emiliano Mercado del Toro (115). 

Tata di 11 yiu

E adulto mayor, kende tabatin 11 yiu y a dedica na agricultura durante mas di 50 aña, a biba su ultimo 50 añanan entre reconocemento y homenahe, cu a inclui e certificacion Guinness, ceremonia local y distincion di parti di gobierno.

Su ultimo cumpleaños, segun su famianan a splica EFE, tabata celebra cu liturgia Catolico y cuminda crioyo, tur dentro di su residencia, situa den un zona Alpino di e region Andino, caminda cu e tabata biba cu famia y bao di cuido medico.

Persona cu edad mas halto na Aruba ta un hende muhe

Despues di morto di James Williams, mesora e persona cu e edad mas halto riba nos isla ta Helen John, biba na San Nicolas. E tin 108 aña di edad. 

Homber mas bieu na Aruba

Despues di morto di Frans Croes na december 2023, na edad di 105 aña, mesora e homber cu e edad mas avansa riba nos isla a bira Alfonso Mirep cu dia 13 di maart 2024 a cumpli 101 aña di bida. E ta disfrutando di su pensioen, bibando na su cas. E no tin yiu. E ta e miembro di Aruba Lions Club di e edad di mas halto.

Varios habitante riba 100 aña na Aruba

Mester menciona cu tin un lista di ciudadanonan di edad avansa riba nos isla, pues cu a surpasa 100 aña y tin un lista cu lo cumpli e bunita edad ey e aña aki ainda! Estadistica ta bisa cu tin 10 habitante riba 100 aña na bida riba nos isla. Di e dies ciudadanonan aki, 6 ta hende muhe y 4 hende homber. Si Dios duna nan bida y salud, e aña aki lo tin ocho (8) ciudadano mas cu lo cumpi 100 aña y asina join e club di centenarionan.

Record: Habitante cu a biba mas na Aruba

Mary Louisa Benjamin a nace dia 14-07-1910 y a fayece na Aruba dia 01-11- 2021 na e bunita edad di 111 aña. Ningun hende den historia di nos pais a yega di alcansa un edad asina halto. Mary a nace na Sint Kitts pero a biba mayoria di su bida na Aruba. E tabata completamente na su tino y tabata move independiente te na su 111 aña di edad. E tabata bibando cu su unico yiu na bida, esta Joseph Henderson den De La Sallestraat. Prome cu ne tabata Maria “Mai” Maduro cu a fayece cu 109 aña di edad.

Kico ta un centenario?

Un centenario ta un persona cu a alcansa of pasa e marca di 100 aña di edad. Como cu expectativa di bida mundialmente ta hopi bou di 100 aña, ta haci cu ciudadanonan cu yega e edad ey ta considera di a biba bon y como tal a biba largo. Na aña 2012, Nacionnan Uni a estima cu tabatin 316.600 persona na mundo cu 100 aña di edad of mas. Ta bon pa añadi cu rond mundo expectativa di bida ta subiendo debi na miho cuido medico. Na Inglatera por ehempel nan ta calcula cu un tercera parti di babynan cu a nace na aña 2013 lo biba pa por lo menos 100 aña largo!

Na Hapon nan ta biba largo

Actualmente Hapon tin e cantidad mas grandi di centenarionan na mundo, compara cu tur otro nacion. Den nan Censo di aña 2017 a conclui cu nan so tin 67.824 ciudadano cu tin 100 aña of mas. Proporcionalmente tambe nan tin mas, pues 34,85 ciudadano riba 100 aña pa cada 100.000 habitante den e pais. Hapon a cuminsa administra su ciudadanonan di 100 aña desde aña 1963 caba, ora nan tabatin 153 ciudadano so cu e edad ey. Na aña 1998 nan a surpasa 10.000 habitante, na aña 2003 a pasa 20.000 y na aña 2009 a pasa 40.000! Nacionnan Uni ta estima cu na aña 2050, Hapon lo tin 272.000 habitante di 100 aña of mas.

Record mundial actual

E persona cu edad mas avansa na mundo ta señora Maria Branyas, naci na Spaña, cu 117 aña di bida. E record di e hende muhe cu a yega di biba mas na mundo ta Sarah Knauss di Merca (1880–1999) cu a biba te cu 119 aña y 97 dia. E homber mas bieu na mundo awe ta Gisaburo Sonobe di 112 aña di edad, naci na Hapon. E homber cu a record den “biba mas” ta Jiroemon Kimura (1897–2013) tambe di Hapon, cu a biba 116 aña y 54 dia.

Hende muhe ta biba mas

Mescos cu na Aruba, cu mayoria di esunnan riba 100 aña ta hende muhe, na Hapon e cifranan ta mas alentador. Na aña 2016, Hapon tabatin 57.525 hende muhe di 100 aña of mas mientras cu e cantidad bou di e hende hombernan tabata apenas 8.167, pues un ratio di 7:1. Esey cu awo el a baha poco, pasobra un tempo e ratio tabata di 11.6:1.

Expectativa di bida na Aruba

Na Aruba, di acuerdo cu cifranan oficial, e edad promedio di fayecimento general ta di 79.1 aña. E expectativa di biba pa hende homber ta 77.2 aña y 80.6 aña bou di hende muhe. E expectativa aki a subi e ultimo decadanan aki, debi na mas y miho cuido medico y opcion pa biba mas largo compara cu antes.