Dia di Tera 2018: Ban caba cu Polution di Plastico

Dia di Tera anualmente ta e fecha di 22 di april manera ta e caso di e aña tambe. Tur aña ta scohe un topico di importancia pa enfoca. E aña Earth Day 2018 ta scohe tema di “End of Plastic Pollution”.

Na Aruba e problematica di materialnan plastic sigur ta un problema cu tin varios aña cu no a yega na un debido solucion pa esaki. A purba diferente forma y manera pero esaki nunca a funciona debeidamente.

Recientemente gobierno di Aruba a pasa un ley di saconan plastic ta wordo prohibit pa sigui wordo uza poniendo nan enfoke riba Supermercadonan cu tabata tin esaki na disponiblidad di e cliente na momento di hasi compras y bo tin cu transporta bo comestibelsnan. Na momento cu e cliente yega cas e warda tur su commestibelnan aki ta surgi e problema. Tasurgi e problema ta con y na unda a e saco di plastic mester wordo tira afo. Por bisa tambe cu hopi hende ta uza e mesun saco aki pa un saco di “sushi” den cushina. Na momento cu e bai den bari di sushi den mayoria caso e ta kibra. Biento duro di Aruba ta hunga un rol hopi negativo riba e saco debi cu esaki ta bula bai. Na  momento cu e caso bula bai sigur esaki lo bai finalisa pega den mata of den Kadushi. Sin papia mes na momento cu un saco di plastic mester bula bai y finalisa den lama. E bida marino ta sufri onormemente di esaki. Pisca y/of turtuganan por mira esaki como un “Jellyfish” y na momento cu come esaki y por causa su morto of tin biaha por te hasta causa daño na su cresemento. E ehempel bibo di esaki ta cu na momento cu e sushi ta yega na dump na Parkietenbos y wordo deposita ey. Esaki tin un otro efecto negative riba bida maritimo. Debi un un biaha mas no tin un maneho eficiente y aducuado riba dump cu e cantidad di saconan plastic aki na gran cantidad ta finalisa den e lama cu ta keda net na rand serca di e dump. Kisas pa hopi di esnan  cu nos ta na altura. Esaki ta un otro problema cu ta data for di hopi aña di cual e fondo di lama eynan ta yena na cantidad di meternan di sacon di plastic. Esaki ta practicamente cubri ful e fondo di lama y tambe e matanan di mangel” ta sufri enormemente di esaki. Asina e dañonan a continua y ta sigui wordo causa.

E saco di plastic aki ta traha di un material cu no asina fasil ta disolve. Esaki sigur ta tuma añanan largo. Mirando cu pa varios decada esaki a keda di e forma aki manera menciona. Ta hopi dificil pa por a wordo controla na un forma mas adecuado. Mesun cos ta conta pa tur otro tipo di boternan plastico cu tambe ta huga e mesun rol di daño riba nos medio ambiente.

Nos por corda tambe na momento cu tin e actividad di “Reef Care” cu tur aña por mira cuanto sushi ta wordo recohi for di nos rif y costanan.

Mesun cos ta conta pa nos damnan rond di Aruba cu den mayoria caso e individuonan ta tira sushi den nan. Esaki ta causa un peliger grandi mirando tambe e tipo di sushi cu den mayoria biaha ta wordo localisa den e dam. Entre otro na varios ocacion nos a yega di haya Autonan procedente di ladronisa ta wordo tira intencionalmente tira den e dam. Otro casonan ta kima e auto serca di e dam. Mester corda cu na momento cubo benta e auto den dam cu no mester lubida cu e “awa di Bateria” cu ta “Acido” tambe ta contamina e dam totaalmente y tambe e gasoline cu por tin den e auto cu ta causa un otro peliger di grado masha halto pa salud di e ser humano.

Tempo cu Aruba tabata pasando pa varios aña cu awa no tabata yobe suficiente tur dam a seca. Nos di Sanat Rosa a percura pa probecha y hasi tur dam limpi. Aki ta caminda cu nos haya sorpresa y tuma nota cuanto sushi ta wordo tira den e dam. Den e fondo ta diferente  y tur tipo di saco y boternan di plastic cu a wordo haya. Artefectonan cu tambe a wordo tira cu tabata imprecionante pa mira. No mester lubida cu e awa aki nos di Santa Rosa ta uza pa trapsorta pa nos agricultornan,local pa muha nan plantacion. Asina ta na momento cubo kier tira sushi den un Dam of unda cu ta, pensa esaki tres biaha prome cubo hacie y bira mas conciente.

Instancianan priva tambe a y ta purbando na avrios forma pa deshasi di e tipo di sushi aki cu containernan di sushi comparti manera ente otro cu carton ta bai un banda y plastic otro banda pa asina e por wordo recicla pero esaki ainda no ta logrando manera mester ta. Mester sigui cu informa, educa y concientisa grandi y chikito kico ta e daño enorme di tiramento di sushi inadecuadamente unda cu ta. No lubida ta un dump legal so nos Aruba ta conta di dje ta esun di Parkietenbos.

Kisas cu e ley cu a wordo indroduci a baha e cantidad di uzo di saconan di plastic pero no a yega na un solucion adecuado pa esaki. Nos mester sigui cu iba concientesacion via programanan pa por logra esaki na e mihor forma posibel. Ban keda enfoca riba esaki

Bo ta haciendo uzo di saco of  boternan di plastic ainda, percura pa esaki no causa daño na nos medio ambiente y ni tampoco nabo mes. Mucho menos tiranan den nos damnan rond di Aruba. Percura pa e yega Dump!