Awe ta celebra Diadomingo di Rama

E dia aki ta marca e comienso di Siman Santo (Semana Santa manera cu e ta popularmente conoci). E fecha ta varia tur aña. Pero semper ta celebr’e rond di e lunanan maart-april. 

E dia aki ta un conmemoracion di e entrada triunfal di Hesus na Jeruzalem describi den Evangelio y ta un fiesta pa regocija. 

Cu e celebracion aki ta duna comienso na e Siman Santo cual fecha ta varia tur aña y ta calcul’e a partir di e Domingo di Pasco (e siguiente di Rama). Den e Concilio di Nicea a establece cu e lo ta e diadomingo despues di luna yen cu ta sigui despues di e equinox di primavera. 

Pa e cristianismo ortodoxo, e fechanan di Pasco, ta diferencia for di esun catolico y evangelico, door cu nan ta aplica e calendario Juliano y no esun Gregoriano.

ORIGEN

Un pasashi di bijbel ta apunta na e origen di e celebracion di loke awe nos conoce como Diadomingo di Rama (Mateo21:1-4). Diadomingo di Rama ta duna comienso di Siman Santo, rib’e dia aki ta conmemora e entrada di Hesus na Jeruzalem.

P’e tradicion catolico/cristian, e ta un dia unda cu ta conmemora e triunfo, e entrada di Cristo na Jeruzalem y reconocimento di un rey.

E ta conoci pa Diadomingo di Rama, debi na e ramanan di palma poni den e caminda ora cu Hesus a drenta Jeruzalem, sinta rib’un burico. 

CATOLICISMO

E ta un dia cu Iglesia Catolico ta celebra mas durante e Siman Santo. Rib’e dia aki e celebracion di e misa ta cuminsa cu e bendicion di e palmanan di coco y e ramanan di oleifi cu e asistentenan ta bin cu ne. Durante e Santo Sacrificio di Misa durante e lectura ta conta e relato completo y ta dramatisa e Pasion. Pa dun’e un forsa mas dramatico, hopi biaha ta hacie entre tres participante. 

CURIOSIDAD

E palmanan cu ta compaña e procesion triunfal di e entrada di Cristo na Jeruzalem, ta recorda e leyenda cu ta indica cu e palma a inclina pa ofrece su frutonan na Maria durante nan huida cu Jose y baby Hesus.

Segun e portal catholic.net “ora cu Hesus tabata yegando Jeruzalem pa celebra Pasco, Hesus a pidi su discipulonan pa trece un burico p’e y a subi riba dje.” Prome cu el a drenta, e personanan a saca nan mantel mientras cu Hesus tabata avansa y otronan tabata corta rama di palo di coco (relaciona tambe cu e festival di cosecha yama ”Sucot”) pa dorna su caminda, tal cual tabata custumbra di saluda un rey.

CRISTIAN EVANGELICO

Kico bijbel ta bisa tocante Diadomingo di Rama? Contesta: Diadomingo di Rama ta e dia cu nos ta recorda e “entrada triunfal” di Hesus na Jeruzalem, net un siman prome di su resureccion (Mateo 21:1-11). 

Mas o menos 450-500 aña prome, profeta Zackarias a profetisa: “Basha grito di legria, mi yiu Jeruzalem, hubila mi yiu Sion! Pasobra ata bo rey ta bini cerca bo, E ta husto y triunfante, E ta humilde, sinta riba un burico, un burico macho, di rasa puro.” 

Mateo 21:7-9 ta registra cumplimento di e profesia aki: “y nan a trece e burico cu su yiu, pone nan paña riba nan y Hesus a subi sinta. Un multitud grandi a habri paña pone abou riba caminda, otro a pone taki abou, cu nan a kita di palo. Tanto e multitud cu tabata bay dilanti di Hesus como esunnan cu tabata sigui su tras, tabata grita: “Hosana, Yiu di David! Bendiciona ta esun cu ta bini den nomber di Señor! Hosana den altura!”. E evento aki a tuma luga e diadomingo prome cu e crucificacion di Hesus. 

Diadomingo di Rama tabata tambe e cumplimento di e “setentishete” di profeta Daniel: “Esaki ta loke bo mester sa y compronde: For di e momento cu pronuncia e mensahe tocante regreso fo’i exilio y reconstruccion di Jeruzalem te na yegada di un lider consagra, lo mester pasa shete siman. Djis despues, durante sesentidos siman, lo reconstrui e ciudad y su murayanan reforsa,  ma tempo lo ta dificil.” (Daniel 9:25). 

Den Huan 1:11 nos por lesa: “El a bini su mes cas, mas u hendenan no a acept’E.”

E mesun multitud tabata grita: “Hosanna”! Tabata grita “Crucific’e” cinco dia despues. 

TESTIGO DI JEHOVA

Contrario di otro grupo religioso, e Testigonan di Jehova no ta realisa ningun actividad ni tampoco procesion durante varios dia di siman y simplemente ta recorda e morto di Hesus.

E Testigonan di Jehova ta cumpli cu e mandato firma di no celebra ningun fiesta cu no ta basa riba e norma biblico, ya cu sea pa e lo por tin origen pagano of den otro demoninacion, conmemora e bida di un persona (loke ta inclui haciment’i aña, aunke cu e Testigonan di Jehova ta atribui esaki na un celebracion pagano) of conmemora acontecimentonan politico of social.

Na luga di esaki, nan ta celebra e morto di Hesus, cu ta conmemora e di 14 dia di nisan (prome luga, cu ta coincidi cu e comienso di Primavera) segun calender lunar hudiu.

Desfortunadamente, e alabansa cu e pueblo a derama riba Hesus no tabata poasbra cu nan a reconoc’e como e Salbado di nan pica. Nan a dun’e bobini como e resultado di nan deseo di tin un libertador Mesianico, un hende cu lo dirigi nan den un rebelion contra Roma. Esaki ta esunnan cu a aplaudie como rey, cu a reconoce como yiu di David, cu tabata bin den nomber di Señor. Pero ora cu Hesus no a cumpli cu nan expectativa, ora cu El a nenga di lidera nan den un rebelion masivo contra di e ocupantenan Romano, e muchedumbre di biaha a bira contra di djE. Den solamente algun dia hopi a cambia nan gritonan di ‘Hosana’ pa “Crucific’e” (Lucas 23:20-21). Esunnan cu a aplaudie como heroe, pronto a rechas’e y a bandon’e. 

Historia di e entrada triunfal ta yena di contradiccion y e contradiccionnan aki tin di haber cu e creyentenan. E ta e historia di e rey cu a bin como un sirbido humilde rib’un burico, no a blof c’un caruahe, e no a bin bisti den paña real, sino cu paña di e pober- y humildenan. Hesucristo no a bin pa conkista di manera forsa como e rey di e tera, sino pa conkista cu amor, gracia, misericordia y su propio sacrificio na fabor di su pueblo. Su reino no ta di ehercito y di esplendor, sino di humildad y servicio. E no a conkista nacionnan, sino e curason y e mentenan. Su mensahe di pas cu Dios, no di un paz temporal. Si Hesus a haci un entrada triunfal den nos curason, eyden E ta reina den paz y amor. Como su siguidonan, nos ta exhibi e mesun cualidadnan y mundo ta wak su berdadero rey triunfante bibando y reinando den nos curason.