Awe Mexico ta celebra Cinco de Mayo

Tur hende sa cu ‘cinco de mayo’ ta nifica taco, margaritas, alegria y fiesta. Laga nos cuminsa na aclaria un percepcion robes cu ta biba den comunidad: Cinco de Mayo NO ta dia di independencia di Mexico! Pero esey no ta hacie menos importante y notabel di locual e ta den realidad, ta e importancia di e panorama cu nos conoce awe como Norte America.

Un Mexico cu retonan economico pisa a hay’e den un atake Frances, pa di dos biaha, den un esfuerso pa tuma control di e pais Latino Americano over, bou mando di Napoleon III. E general Frances, Charles de Lorencez a dirigi e forsanan arma di Francia pa e capital, Mexico City, cu intencion pa baha presidente di e pais, e tempo ey Benito Juarez.

Pero cosnan no a bay facil pa e Francesnan, debi cu nan a topa cu masha resistencia di parti di e Mexicanonan, cu a culmina den e Bataya di Puebla, riba dia 5 di mei 1862. Aunke cu Mexico tabatin mita di e cantidad di militarnan Frances, toch nan a sa di gana e bataya aki na Puebla, dirigi pa Ignacio Zaragoza. Puebla ta un ciudad situa net 70 miya leu for di Mexico City. Cuater dia despues, dia 9 di mei, Juarez a declara Cinco de Mayo como un dia nacional, un dia liber pa e pais.

Tradicionnan pa dia Cinco de Mayo

Mayoria di e celebracionnan na Mexico ta tuma luga den e ciudad Puebla, na unda e bataya a tuma luga. Ciudadanonan ta bisti sea na soldad Frances of Mexicano of den paña colorido pa participa den paradanan grandi. Bistinan patriotico tambe ta obtenibel riba dianan asina, specialmente pa esunnan cu ta bende cumindanan crioyo. Aunke cu taco y margarita ta locual mas tur hende ta consumi riba un dia asina, toch hopi ta scoge pa come mole poblano, cu ta e plato oficial di Cinco de Mayo. Ta observa e dia aki tambe na Merca, den cual ta bisti paña di e colornan di e bandera Mexicano. Ta organisa parada y tin promocionnan riba cuminda Mexicano.

Numbernan di Cinco de Mayo
  • 2000 – E cantidad di soldadnan Mexicano cu a defende nan ciudad Puebla contra 6000 soldad Frances cu a invadi nan.
  • 16.7% – Ta e porcentahe di residentenan Mericano di origen Mexicano.
  • 25.7 – E edad mediano di tur esunnan di origen Mexicano bibando na Merca na aña 2011.
  • 700.000 – E cantidad di veteranonan di Forsa Militar Mericano cu ta di origen Mexicano.
  • 42% – E porcentahe di produccion di tortilla na henter mundo, procedente for di Mexico.
  • 87 miyon liber – E cantidad di awacati (avocado) cu ta cumpra pa Cinco de Mayo.
  • 1925 – E aña cu a cuminsa produci Corona Extra, e cerbes mas bendi na Mexico.
  • 60% – E porcentahe di agricultornan cu ta produci maishi, mayoria uza den produccion di tortilla y bonchi.
Cinco hecho di Cinco de Mayo
  1. Un exito pa tur compania di cerbes: Riba dia Cinco de Mayo ta bende aproximadamente 600 miyon dollar Mericano na cerbes. E cantidad ey hopi biaha ta surpasa e celebracion deportivo Mericano, conoci como Superbowl y e celebracion Irlandes conoci como St. Patrick’s Day.
  2. Benta di Tequila: Merca ta consumi como 127 miyon liter di Tequila y Mezcal riba dia 5 de mayo.
  3. Berde pafo y geel paden: Mericanonan ta consumi como 87.3 miyon liber di awacati (Avocado) riba dia Cinco de Mayo.
  4. Record den Taco heads: E snapchat filter di Taco Bell ta e campaña di mas exitoso riba plataformanan social, cu como 224 miyon usuario.
  5. Biba New York: Corona a bira e prome marca pa haya permiso di New York pa uza e famoso “Times Square New Year’s Eve ball”, pa combirtie den un lamunchi y a lag’e “drop” riba dia 5 di mei 2017, tur pa celebra Cinco de Mayo.