Tur mucha y hoben tin derecho pa ta proteha contra malesa infeccioso

Den e edicionnan anterior a enfoca riba JGZ su maneho, e areanan di salud y bienestar (emocional, mental y fisico) di e mucha- y hobennan den edad di 0-25 aña aki na Aruba ta pidi mas atencion.

Proteha tur mucha y hoben den tur sentido (contra malesa infeccioso, pandemia, abuso etc.) ta un di e derechonan fundamental di mucha. Awe JGZ lo elabora riba un aspecto importante di su maneho, cual ta proteccion di tur mucha y hoben aki na Aruba contra malesanan infeccioso. Aki ta papia di malesa manera polio, difteria, tetanus y sarampi. Malesa cu awendia nos no ta wak mas na Aruba danki na e Programa Nacional di Vacunacion cu ta existi desde 1957. E programa a contribui enormemente pa promove y proteha e salud di tur mucha, hoben y adulto bibando na Aruba.

E vision di JGZ riba prevencion trempan contra malesa infeccioso

Pa JGZ ta hopi importante cu cada mucha y hoben na Aruba ta keda bon proteha contra malesanan infeccioso pa asina evita un impacto negativo riba nan bienestar, desaroyo y salud general.

JGZ ta encarga cu e Programa Nacional di Vacunacion pa vacuna mucha entre 0 y 12 aña den colaboracion cu Wit Gele Kruis. E meta ta pa duna proteccion contra malesanan infeccioso y asina promove bienestar y salud di tur mucha, hoben y adulto na Aruba. Vacunacion a demostra di mehora nos calidad di bida, reduci caso y mortalidad di malesa infeccioso den e ser humano.

Vacunacion ta yuda fortifica defensa di e curpa y asina preveni complicacion serio di algun malesa infeccioso. Un grado halto (95%) di vacunacion bou di muchanan tambe ta proteha e poblacion en general, mas tanto esnan vulnerabel cu no ta vacuna of pa ken vacuna no tabata efectivo. 

E atencion pa prevencion y combatimento di malesa infeccioso a cuminsa for di cuminsamento di siglo binti. Asistencia na scol tabata afecta door di malesa infeccioso y malnutricion. Na 1916 a introduci e ordenansa di vacunacion contra viruela (pokken). Den e ley aki ta stipula cu pa admiti un mucha na scol mester a presenta cu e prueba di vacunacion of e mucha mester a haya e malesa infeccioso aki caba. Na 1980 Organisacion Mundial di Salud (WHO) a declara cu viruela (pokken) a wordo eradica y mundialmente a stop cu vacunacion contra esaki.

Esaki tambe sosode cu pa polio. Ya pa 38 aña, e region Caribense ta liber di polio y otro malesanan infeccioso manera sarampi, rubeola (rodehond),  cual pa decadanan no ta existi mas. JGZ lo kier mantene esaki y p’esey lo sigui inverti den organisa programanan di vacunacion den nos region caminda lo percura pa tin un cobertura halto di vacunacion.

E ultimo añanan e grado di vacunacion ta bou presion riba nivel nacional y tambe internacional. Un di e motibonan ta e cantidad halto di informacion incorecto cu ta publica den social media y tambe e problemanan organisatorio pa duna vacuna den e temporada di e pandemia Covid-19 cu a hunga un rol importante. E porcentahe di vacunacion di e muchanan den e edad di 2 aña, cu ta bin consulta na Wit Gele Kruis y  a wordo vacuna completo contra Difteria, kinkhost, tetanus y polio a baha di 94% na 2017 pa 86% na 2021. Den e mes un periodo aki, e porcentahe di e muchanan den e edad di 5 aña (Scol preparatorio) cu a wordo completamente vacuna contra cacheton, sarampi y rubeola (rodehond) a baha di 89% pa 77%.

JGZ ta percura pa tur mucha desde nan infancia haya nan vacuna caminda por tin un cobertura di vacunacion halto pero na mes un momento nos ta wak un bahada den e porcentahe di e grado di vacunacion. Den e ultimo añanan JGZ ta ripara cu mas mayor no ta reacciona of ta reacciona laat ora mester vacuna nan yiu, segun e Programa Nacional di Vacunacion. 

Un logro positivo ta e aumento den e grado di vacunacion HPV contra cancer na boca di matriz cerca e muchanan di 6e klas (11-12 aña). Den 2017 e procentahe di grado di vacunacion tabata 47% y den 2021 , 62%. Den 2014 e vacuna di HPV a wordo introduci na Aruba y den e ultimo temponan e la wordo mas acepta den comunidad.

JGZ a enfoca riba e importancia di proteccion di tur mucha y hoben contra malesanan infeccioso. Tambe por a wak e resultadonan di e cobertura di vacunacion den e edad di muchanan di 0 pa 12 aña. Den esaki un aspecto importante y esencial  ta pa JGZ atende e  bareranan cu tin pa no vacuna, aporta na mehoracion di  e comunicacion, stimulacion y compartimento di conocemento cu mayornan y publico en general, loke sigur por contribui na un aumento di e cobertura di vacunacion.

JGZ ta sigui reforsa su maneho door di  inverti y yuda structura e parti di preveni e malesanan infeccioso. Tambe lo sigui monitoria situacionnan actual, desaroyonan negativo/positivo den comunidad y tambe internacionalmente (p.e. epidemia, pandemia etc.) cu por afecta e salud y bienestar di nos mucha y hobennan aki na Aruba. Un bon preparacion  lo duna su frutanan den un termino largo pa un bon calidad di bida y salud pa tur mucha, hoben y adulto aki na Aruba.