Rapport di Aruba riba e Obhetivonan di Desaroyo Sostenibel ta un berguensa nacional

Milton Ponson di Rainbow Warriors Core Foundation of Resilient Worlds International ta trece dilanti su opinion pa cu e rapport di Aruba riba Sustainable Development Goals cu ta entrega e siman aki na Nacionnan Uni.

E situacion actual na Aruba social economico, e crisis cu ta asotando nos pais na unda e entrada di tur hende ta keda fiha, no ta subiendo; salario minimo keto bay ta mescos, pero e gastonan,  e poder di e consumidor ta bahando drasticamente causa door di aumento di prijs di casi tur cos nos tin aki na Aruba. Servicio di awa y coriente cu pronto lo subi den prijs, gasolin y diesel cu a yega na nivelnan historico astronomicamente halto, impediendo cu cierto sector por sigui brinda servicio indispensabel na nos consumidor y trahadonan, manera transporte publico y alabes impactando directamente prijs na consumidor comokiera e tarifa pa combustibel ta wordo incorpora y calcula na e prijs na consumidor na caha den casi tur servicio y compania cu ta bende producto aki na Aruba.

Kico ta actualmente e caso? Dia 14 di juli tin un high level political forum di Nacionnan Uni. Un cantidad di pais ta bay entrega nan Voluntary National Review di Sustainable Development Goals, esta un rapport periodico na unda ta detaya e progreso den cumpli y yega na cumpli cu e Sustainable Development Goals.

Ta toca, entre otro, Reino Hulanda cu ta consisti di e paisnan autonomo Hulanda plus BES, Corsou, Aruba y St. Maarten. Y si nos wak bon, gobierno di Aruba, manera nos a bisa na ocasionnan anterior, a faya drasticamente, barbaramente y completamente na yega na un formula den cual, segun e mesun 2030 The Future We Want, e documento aproba na 2015 den asamblea general di Nacionnan Uni cu ta delinea 17 obhetivo di desaroyo sostenibel, plus 169 meta concreto numerico. Metanan na unda nos por midi resultadonan a base di numbernan, porcentahenan determina pa nos logra como meta. Nos ta ripara cu aki na Aruba gobierno a faya particularmente desde 2017, e gobierno di Aruba a faya drasticamente y basicamente; nos por bisa completamente.

Pakico? Pasobra den e preambulo, pues e parti inicial introductorio cu ta delinea pakico a bin cu e Sustainable Development Goals ta menciona un par di punto esencial cu ta incorpora y mester wordo atendi ora cu ta deal cu e Sustainable Development Goals. Uno ta cu dos tema como liña cora ta core den tur cos cu tin cu Sustainable Development Goals, e prome ta comparti y purba elimina pobresa unda cu ta posibel y dos, atende cu e tema cu ta impacta tur loke ta medio ambiente Sustainable Development Goals, pues cu ta cambio climatico.

Nos sa cu aki na Aruba desde 2017, ningun di e dos temanan aki a wordo atendi debidamente. Fuera di esey tin dos otro tema cu a wordo considera concreto esencial pa yega na e Sustainable Development Goals. Uno pa involucra tur major groups and other stakeholders, pues den un forma habri lagando ningun hende afo atende cu e temanan di desaroyo sostenibel, entre otro tambe cambio climatico y pobresa na un forma unda cu no ta exclui ningun hende den toma di decision cu tin di haber cu desaroyo sostenibel y iniciativanan di gobierno pa desaroyo sostenibel. Atrobe esaki no ta e caso na Aruba.

Como ultimo punto administrativo, tur loke gobierno y pais ta haci pa yega na e concretisa e obhetivonan di desaroyo sostenibel y e 169 meta, mester ta basa riba datos. Pues datonan estadistico cu ta uza pa guia e proceso y mustra y duna informacion riba kico tin cu haci, con leu nos a yega, kico nos a logra na caminda caba basa riba datos cu ta mustra mehoracion of empeoracion. Tampoco esey a wordo haci.

Nos a tende Minister Geoffrey Wever un luna pasa bisa cu ta bay bin cu e base di estadistica aki, pero e mesun storia nos a tende caba na 2018, for di un gobierno anterior den cual MEP tabata e partido mayoritario. Pues mañan ta presenta documento den nomber di Reino Hulandes den cual basicamente e reportahe di Aruba ta un berguensa nacional.

Biniendo bek riba e situacion actual cu nos tin na Aruba. Nos ta wak cu prijs di cuminda ta subiendo, prijs di combustibel ta subiendo y aparentemente cu esey e entrada di gobierno cu BBO, BAVP y BAZV tambe ta subiendo. Na mesun momento nos no ta wak gobierno baha su gasto di personal y su gastonan, pero actualmente nos ta den un situacion di crisis mirando cu pronto diferente sector aki na Aruba cu ta presta servicio indispensabel pa nos pais ta bay haya nan mes den problema.

Un di nan ta e servicio di recolecta sushi pasobra nos no ta kere cu gobierno lo sigui subsidia Serlimar y su forma di maneho cu no ta sirbi, pero mas importante, nos sa tambe cu Arubus tampoco por sigui subsidia mirando e prijs di combustibel cu den Arubus artificialmente ta creando un situacion caminda por sigui draai siendo cu e no ta basa riba principio di mercado liber, na unda e gastonan real ta wordo teni na cuenta pa cu e presupuesto y gastonan di Arubus.

Y papiando di taxista, busnan chikito y basicamente tur hende cu tin un licencia oficial di DOPV pa haci algun of otro forma di prestacion di servicio publico di transporta ta bay haya nan mes na dado momento si ta bal la pena sigui gasta placa y presta servicio paso cada biaha mi yena tanki bo sa cu e tanki ey ta bay costa bo mas cu netamente, e ta bay rende y produci na entrada di loke mag cobra pa transporte publico. E ora ey nos ta puntra nos mes si gobierno ta matando e pato cu ta pone webonan di oro pasobra turismo aki na Aruba ta depende grandemente di servicionan manera transporte publico pa hiba y trece trahadonan pa nan luga di trabou, pero gobierno aparentemente no tin Arubiano na pecho, no tin e interes general na pecho y mas importante ainda ta sigui inverti y pone tur su webonan den e macutu cu yama turismo, cu ta e industria mas susceptibel na e recesion mundial cu ta na caminda.