Presidente di parlamento no ta capacita: Ta mina e control di parlamento riba gobierno

Awe a sigui e reunion publico number diesshete, cu a schorst aña pasa dia 24 di februari 2021, tratando cambio di nos Constitucion pa ancra introduccion di Ombudsman.

E ley di Ombudsman of Defensor di Pueblo mes tabata aproba dia 9 di september 2020. Dicho ley tabata entrega na Parlamento dia 5 di juli di aña 2016, door di e parlamentarionan Marisol Lopez-Tromp, Mervin Wyatt-Ras, Desiree Croes, Lorna Jansen-Varlack, Donald Rasmijn, Melvin Tromp, Andin Bikker, Evelyna Wever Croes, Xiomara Maduro y Guilfred Besaril. Inciativa pa un ley di Ombudsman tabata ya desde 2005 door di Zulay van Poppel-Marques y na 2011 door di Wyatt-Ras y Lopez-Tromp pa medio di un mocion pa institui un Kinderombudsman.

Tareanan di un (Kinder) Ombudsman ta como lo siguiente:

1. Pa di forma imparcial promove e derechonan di e ciudadano pa wordo trata debidamente door di e departamentonan (semi) gubernamental y priva.

2. Haci investigacion riba trato duna door di departamento y otro instancianan apunta door di ley nacional a base di peticion of door di iniciativa propio, por medio di esaki haya informacion y pone persona (nan) responsabel ora no ta cumpli cu ley of ta duna un trato inhusto. E Instituto di Defensor di Pueblo ta brinda e ciudadano e oportunidad pa solicita investigacion di departamentonan di gobierno si e ta percibi cu e conducta ta indebido of inhusto. E ciudadano mes por haci e solicitud aki.

A manda e concepto ‘Wijziging Staatsregeling’ pa gobierno na aña 2016. Dia 25 di juni 2020 gobierno ta entrega e concepto di cambio di nos Constitucion hunto cu cambio den ley di Raad van Advies y duurzame overheidsfinancien. Dia 24 di februari a trat’e den reunion publico y awe a continua.

Durante e proceso di cambio di nos Constitucion, pa e ley di Ombudsdsman keda bon ancra, por a tuma nota cu a bin cu diferente cambio den e ley original cu a trece cun’e diferente amienda pa corigi of adapta e cambionan. Nos Constitucion ta nos weso di lomba pa garantisa un bon estado di derecho. Sinembargo presidente di parlamento ta haci politikeria cun’e. Wyatt-Ras a lamenta cu na final no por a sinta hunto como parlamentario, promer cu e OV pa papia di tur e amiendanan aki prome cu yega den sala.

Esey ta falta di maneho tambe di presidente y cu e ta duna minister tambe oportunidad pa hiba palabra, mientras ta nenga parlamento esey paso ya caba lo a cera e debate. Wyatt-Ras a cuestiona con por permiti cu gobierno a regla pa su mes cu e no mester bin delibera cu Parlamento mas promer cu e nombra ministernan (amienda 2.), kitando e rol di control di Parlamento riba gobierno.

Pa loke ta trata e asunto di nombracion y retiro di e ombudsman cu dos tercera parti di voto, por tende cu e minister presidente ta blof akinan cu e ta bay pone e ombudsman traha sin regl’e den nos Constitucion. Esaki ta refleha e forma con e gobierno aki ta traha. E e ta refleha alabes con dictarorial nan ta. Tin cu evita cu ora e gobierno aki no gusta e Ombudsman paso e ta critica nan cu nan por kit’e foi trabo. Asina a sosode cu diferente director di WEB, Elmar, Utilities y AZV. Anto no por compara Aruba cu otro pais den Reino pasobra aki na Aruba nos conoce ‘friends and family’ di gobierno. 

Wyatt-Ras ta haya cu ta importante pa regla e begrotingskamer den Constitucion. Si nos mes no regla nos propio begrotingskamer den nos constitucion un dado momento na unda nos por bay? Unda nos por bay reclama? Ta COHO ta y lo sigui goberna nos pais. Ya caba nos a perde nos autonomia. Nos tin cu lucha pa garantisa cu nos mes por dirigi nos propio finansas publico. 

Ta un lastima cu e presidente di parlamento enbes di representa nos, e ta bay prensa y bisa di antemano kico e lo vota anto bagatalisa tur otro coleganan. E ta haci comosifiera e ta dicidi. Bo ta un presidente di parlamento, bo tin cu representa nos, bo ta nos bos como parlamentario.

Sinembargo e presidente aki ta presidente pa su fraccion y gobierno. Ta lastima cu e momento historico aki a bay di e forma aki pa motibo di intransigencia y falta di capacidad. En todo caso Wyatt-Ras y su coleganan a entrega amiendanan pa mehora e producto di ley sinembargo door cu e amiendanan basico no a haya sosten door di e fraccion cu ta sostene gobierno, no por a sostene e cambio di nos Constitucion.