Parlamentario Ryçond do Nascimento: Aruba conoce un elite comercial y politico loco pa poder

Tulipan ta e nomber cu Ministerio Publico (OM) a duna e caso di Besaril. E nomber ta corda nos cu flor ta seca y ta marchita y cu gloria di hende no ta pa semper. Ibis y Avestruz como nomber pa casonan di soborno di Paul y Benny ta mustra uzo di simbolismo, cu ta enfatisa cu nos sociedad tin un problema mas profundo cu simplemente algun appel putri. Palabranan di parlamentario independiente Rycond Santos do Nascimento.

E historia Egipcio di e lucha entre Horus y Seth ta siña cu un sociedad ta enfrenta continuamente forsanan di corupcion y decadencia. Den e storia, Seth, cu tabata e Dios di caos, a purba mata Horus. Horus tabata e Dios di un ordo social husto. Den e lucha, Horus a perde un wowo y casi su mesun bida.

E momento ey e Dios Thoth, cu tabatin e cabes di ibis, a bin yuda Horus y a cura e wowo di Horus. Esaki a permiti Horus restaura un sociedad husto. Den e trabao aki el a wordo yuda pa Thoth, e Dios di magia y sabiduria. Ademas, Horus a ser yuda pa e dios Maat, cu tabata e dios di e berdad y husticia y cu ta ser representa cu un pluma di avestruz.

Door di uza e Ibis y e Avestruz, OM ta indica cu solamente sabiduria, berdad y husticia por restaura nos sociedad di e deterioro causa pa corupcion y abuso di poder.

Structura di poder secreto: un elite comercial y politico

Aruba conoce un elite comercial y politico, cu ta ansioso pa mantene poder y rikesa. Antes nan tabata permiti nan yiunan casa solamente cu personanan di e famianan cu placa, pa nan mantene nan poder. Famia manera Eman, De Veer y Arends, tabata conoci pa nan rikesa of influencia politico.

Aunke e poder di algun famia a disminui cu tempo, e clase dominante a reforsa su mes cu famianan nobo, manera famia Mansur. E famianan aki tabata controla politica financiando e partidonan politico. E politiconan tabata obedece e famianan, pasobra nan tabatin temor pa perde financiamento politico.

Pero, e Status Aparte a duna AVP y MEP un control sin precedente riba tereno comercial, cuponan di trabao den gobierno, contractnan, permiso, etc. Siguientemente AVP y MEP a cuminsa aplica e mesun formula di e famianan poderoso. Asina, AVP y MEP a bira esunnan cu ta parti fabornan gubernamental na campañadonan y votadonan a cambio di nan lealtad. Pareu cu esey, AVP y MEP a crea un cultura di miedo, obligando hende pa obedece e partido of cera nan boca encuanto e abusonan.

Esaki a crea un structura di un piramid opresivo. E pico ta e famianan poderso, mey mey tin e monopolio AVP-MEP y pueblo ta e parti abao.

Miedo y manipulacion: e tacticanan di patronahe politico

Pa mantene poder, e piramid ta fomenta un cultura di miedo den nos sociedad. Den e sistema aki, hende tin temor constante pa represalia of humiliacion. E obhetivo ta pa hende traha duro pa e interesnan di e politiconan, pa nan ta obediente y pa nan no bay contra e politiconan.

Uzando patronahe politico AVP y MEP a bira grandi, loke ta haci nan menos obediente na e famianan poderoso. P’esey e famianan a cuminsa financia partidonan chikito, obligando AVP y MEP forma coalicionnan. Asina, partidonan chikito tabata yuda mantene e interesnan di e famianan poderoso halto riba e agenda politico.

E tacticanan aki ta yama “oposicion controla”, pasobra pueblo ta kere cu tur e partidonan chikito ta alternativanan real, aunke hopi biaha nan ta marioneta. Un ehempel claro tabata partido OLA. RAIZ tambe a cuminsa mustra e mesun caracteristicanan aki y Miguel Mansur y Gerlien Croes ta parce di bay den e mesun direccion.

Enfin, e sistema di patronahe politico tin gran beneficio financiero pa e piramid. Pero, pa e poblacion oprimi, e piramid ta un problema grandi. E piramid ta mira e poblacion manera un baca lechera cu mester paga impuestonan cada bes mas halto pa tur e fabornan cu AVP y MEP ta parti.

E piramid kier pa pueblo keda financieramente vulnerabel y cu un educacion limita. E piramid kier pa bo bay di fiesta pa fiesta, pa bo no duna demasiado atencion na problemanan politico. Asina, e por uza pueblo como un obheto controlabel. P’esey e sistema ta crea empleo mal paga,cu orario di trabao demasiado largo, hopi biaha den un ambiente di trabao toxico. Nos ta biba pega den debe, mientras costo di bida ta exorbitantemente halto. E sistema ta mata yen oportunidad pa exito y ora e sistema no mester di bo mas como su catibo, simplemente e ta tira bo un banda.

Speransa den cambio: un era nobo pa politica

Tin speransa. Ya nos ta mira e prome señalnan di un desaroyo nobo, den cual MEP a pone “integridad” como lema di campaña y MAS a pone elimina “empleado fantasma” na top di su agenda politico. Aunke  casonan penal Tulipan, Kwihi y Anglo ta indica cu MEP ainda ta enfrenta retonan di e lucha contra corupcion interno, e partido publicamente ta afirma cu e ta para pa integridad. Solamente AVP ta sigui hustifica corupcion, gañando pueblo abiertamente.

Nos sa kico ta e solucionnan pa restaura nos sociedad. Cada persona mester por progresa segun su propio esfuerso, teniendo cuenta cu tur menos afortuna. Eseyta un meritocracia. Nos mester laga AVP para na banda te ora e siña desaroya capacidad di autolimpiesa. Nos mester stope “impotencia aprendida” (na Ingles: learned helplessness) y combati corupcion promoviendo procesonandi decision profesional den gobierno. Nos mester colabora cu Hulanda, ya cu supervision financiero, Landspakket y erefuersodi Ministerio Publico ta eliminapatronahe politico. E ta nos deber pa crea un sociedad husto.