Minister Ursell Arends: Nos desperdicio ta nos responsabilidad

Maneho di desperdicio riba nos isla ta un problema serio. E ta un problema cu tin efecto riba nos paisahenan, nos salud y asta nos turismo. E tema aki ta uno cu no ta nobo. Na 2019 a haci un estudio scientifico pa evalua cuanto pida sushi nos tin pa meter cuadra riba nos isla. Den e estudio conduci, cu colaboracion di Impact Blue Foundation, un organisacion cu ta enfoca riba maneho di desperdicio cu un enfoke special riba maneho di plastic, a resulta cu na Aruba nos tin 2.52 pida di sushi pa meter cuadra. E cifra aki ta mas halto cu esnan di otro islanan unda nan a haci e mesun estudio.

Pues Aruba tin un promedio di pida sushi pa meter cuadra mas halto cu Antigua, Boneiro y San Blas (Panama) hunto. Hincando e datonan aki den perspectiva, na Aruba, nos tin 100% acceso na servicio di coleccion di desperdicio, y pa compara cu e otro islanan cu no por ofrece e mesun acceso. Por constata cu historicamente na Aruba nos no a hiba un maneho di desperdicio efectivo. Es mas, desde aña 2005 ora a introduci un tipping fee na Parkietenbos, por a nota un crecemento den ‘wildstorten’, esta tiramento di sushi den mondi, segun e rapport di Cero Tolerancia na 2012 haci pa Directie Natuur en Milieu. E mesun rapport aki ta indica cu ya caba desde 2012 tabatin 62 afgravingen, esta buraco, di cual 31 tabata wordo uza como dump ilegal.

Locual ta sobresali di e echonan aki ta cu na final di dia, e ta un cuestion di nos balor y normanan. Si na Aruba nos tin un promedio mas halto di pida sushi pa meter cuadra cu otro islanan den Caribe, lo e tin algo di haber cu nos mes como sociedad. Tiramento di bleki for di bentana di auto cu bentamento di saco di sushi den mondi, ta cosnan cu pa nos como ciudadano a bira custumber.

E ironia di esaki ta cu Aruba ta e producto cu ta duna nos nos pan di cada dia. Nos ta depende casi completamente riba nos turismo economicamente. Locual ta trece miyones di turista riba nos isla cada aña ta nos bunita naturalesa cu ta wordo perhudica pa nos habitonan encuanto desperdicio.

Nos mester responsabilisa nos mes encuanto e desperdicio cu nos ta genera. Nos bisiña su desperdicio no ta di nos, y esun di nos no ta di dje. E responsabilidad ta cay riba cada un di nos cu ta haci di Aruba nos hogar. Dia 22 di augustus a lansa e campaña nacional ‘Limpi Limpi’ unda lo duna e ciudadano e oportunidad atrobe pa drecha nan comportacion y tene Aruba limpi limpi. E aña aki, lo ripiti e estudio scientifico y lo por compara e resultadonan cu e datos di 2019.