DNM a bati alarma: Malesa di coral detecta na Aruba

Directie Natuur en Milieu (DNM) conhuntamente cu Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA), despues di a reuni cu e team encarga pa haci analisis y sondeo, y cu confirmacion concreto for di e instituto internacional Atlantic and Gulf Rapid Reef Assessment (AGRRA), ta comparti cu e malesa Stony Coral Tissue Loss Disease ta oficialmente presente na Aruba. DNM y FPNA ta confirma cu esaki a afecta hopi coral tipo hard corals (brain corals y star corals) na diferente localidad na e costanan di Aruba. Aña pasa, DNM y FPNA a reuni cu Directie Scheepvaart Aruba (DSA) y Bureau Rampenbestrijding Aruba (BRA) pa analisa kico t’e procesonan cu mester encamina unda cu a confirma e malesa na Aruba y a traha riba un protocol cu awo lo ta na vigor. Den transcurso di e simannan cu ta bin lo tin mas indicacion kico t’e posibilidadnan y kico e team lo haci pa cu e situacion delicado aki y di urgencia.

Kico ta Stony Coral Tissue Loss Disease?

Desde aña 2014, Stony Coral Tissue Loss Disease (SCTLD) a afecta e coralnan na Florida y a sigui plama rapidamente den Caribe y ta afectando e coralnan y nan biodiversidad. Stony Coral Tissue Loss Disease (SCTLD) ta un malesa di coral cu ta afecta 30 di e 45 diferente especie di hard coral di Caribe. E ta afecta specialmente ‘brain’, ‘maze’, ‘pillar’ y ‘star’ coral, y ta plama rapidamente cu mortalidad halto di 66-100% di e coralnan aki. Mester remarca cu na Florida mes ainda e expertonan ta investigando causa di e malesa y no tin un solucion concreto pa para e infeccion di e coralnan. Ta di menciona cu e malesa aki no ta afecta salud di hende. 

Kico DNM y FPNA a haci te cu awe? 

Algun luna pasa, a pone DNM y FPNA na altura cu a observa algun coral cu posibel malesa den area di Boca Catalina. E team di DNM y FPNA a realisa un sondeo inmediatamente pa haci e observacion necesario di e condicion di e coralnan n’e sitio. E team a uza e metodo di ‘Roving Survey’ cu ta un analisis unda mester drenta awa pa observa, tuma nota y saca potret, di e diferente sortonan afecta den un area specifica. Mester conta e coralnan y haci un distincion entre e coralnan ‘afecta’ of ‘no afecta’ cu e malesa. Despues ta bay over na compara tur informacion di e sondeonan pa determina si ta SCTLD. 

E prome sondeo di e team na december 2022, por a confirma cu a observa cu 43% di ‘brain corals’ y 62% di ‘star corals’ ta afecta cu un tipo di malesa no documenta ainda na Boca Catalina y cu e situacion ta alarmante. E porcentahenan aki ta solamente di e coralnan cu ta bibo. Manera ta conoci, hopi di e coralnan den e area indica ta afecta pa otro malesa caba. E team a tuma contacto cu e partnernan local pa monitor coral y asina yuda observa otro area. Asina a bin constata cu na Arashi y Antilla tambe e coralnan tin e mesun condicion. 

Den e dianan siguiente, atrobe FPNA hunto cu DNM a drenta lama pa sigui observa e mesun coralnan y aki a mira cu e coralnan a sigui deteriora den menos di 4 dia, cual ta refleha un avance hopi lihe. E situacion a indica cu e coralnan afecta lo muri den e proximo simannan. Esaki ta nifica cu e ecosistema di coral, ta na peliger y p’esey ta sumamente importante pa tuma e situacion aki na serio y averigua e progreso di malesa cu ta afectando e coralnan, como tambe e plamamento pa otro areanan. 

Den contacto constante cu AGRRA no por a confirma si den e caso aki tabata trata di SCTLD of ‘White Plague’, un malesa parecido na SCTLD pero menos agresivo.

DNM y FPNA desde september 2022 a traha riba un Standard Operating Procedure (SOP) pa asina ta prepara pa e dia cu Stony Coral Tissue Loss Disease yega Aruba, ya cu STINAPA a topa cu coral cu malesa sospechoso na Boneiro. Si en caso ta confirma cu na Aruba tin e malesa SCTLD, hunto cu DSA y BRA ta bay pone e plan den accion. Y esaki ta e caso awo cu mester flexibilisa e SOP.

E luna aki FPNA y DNM a realisa dos townhall meeting p’asina informa e comunidad di e situacion andando. Adicionalmente, a organisa dos workshop pa buceado y ‘freedivers’ pa duna training di analisis di coral y con pa monitor condicion di e coral pa asina identifica e coralnan cu tin diferente malesa. Esunnan cu a tuma e workshop aki lo yuda como boluntario pa haci e buceonan necesario pa sigui monitor y sondea e progreso di e malesa den nos lama. 

DNM ta gradici tur e 24 boluntarionan aki cu a pone tempo y dedicacion pa haci e trabounan necesario ora e momento presenta. Cu colaboracion di ministerio di Naturalesa a laga traha un video di protocol di decontaminacion pa usuarionan di nos lama. Esaki ta pa buceadonan, snorklers, piscado y tur persona cu ta haci uzo di cualkier ekipo di un sitio (lama) pa e otro. FPNA y DNM a bin ta saca infograficonan cu ta specifica e diferente malesanan di coral riba diferente plataforma social y di prensa pa alerta comunidad.

DNM y FPNA a manda tur informacion necesario pa expertonan den region internacional, manera Atlantic and Gulf Rapid Reef Assessment (AGGRA) y MPA Connect pa purba saca afo cua malesa a presenta actualmente. Y asina por a confirma awo e malesa Stony Coral Tissue Loss Disease ta presente.

Conta cu e salud di nos coralnan? 

Coral na Aruba ta bou di presion di actividad humano pa hopi tempo caba y tin un impacto cumulativo halto. Den e raport Carmabi (2019) a documenta e situacion di e coralnan na Aruba na un profundidad di 10 meter den e area zuid di Aruba. Den e siguiente relatonan DNM y FPNA lo elabora por ehempel riba e stressorsnan p’e ecosistema marino, land-based pollution cu ta inclui polucion y desperdicio, awa contamina, fertilisante, pesticida, herbicida, veneno cu ta uza pa mata y riba bestia. Esakinan tur ta bay den lama ora di yobida. E uzo di producto anti-solar cu ta contene kimico manera oxybenzone (Prohibi p’a e ley Verbod voor het milieu schadelijke producten) y otro cu clasificacion diferente pero cu tambe ta dañino. Uza proteccion di solo cu ta organico. Otro contaminacion di lama ta wildlife feeding pasobra e ta stroba e funcionamento di e pisca como un ‘grazer’ den e ecosistema. Ta urgi cada persona pa nunca mishi cu un coral, no trapa coral, no tira sushi, no tira anker den area cu tin coral.

Kico comunidad por haci?

Esaki ta un yamada n’e buceadonan, hende cu ta snorkel, deportista acuatico, piscado y comunidad completo pa raporta cualkier observacion di coral cu ta mustra algun sintoma di no ta saludabel (cambio di colo). Manda e informacion di e localidad exacto cu potret di e coral p’asina e team sigui monitor. Por manda esaki via email [email protected] .

Pa preveni cu ta sigui contamina otro areanan cu e malesa, ta urgi tur buceado, persona cu ta snorkel, piscador, tur local y bishitante pa decontamina tur ekipo di lama segun e  aviso di decontaminacion cu ta accesibel riba e plataforma media social di DNM y FPNA. E urgencia aki ta conta pa tur tipo di actividad den lama, no obstante si ta un area na unda e malesa t’ey caba of un area cu ainda no ta identifica. Ta suplica pa eherce e bon practica di decontaminacion preventivo.

Ta pidi comunidad pa keda pendiente pa mas informacion y comunica cualkier observacion iregular n’e coralnan mientras cu e expertonan local y internacional ta sigui determina e avancenan di e malesa. Tambe lo determina e pasonan necesario en corto y largo plaso a base di e miho practicanan cu ta prueba y den un forma cu por adapta.