Riba un dia manera awe, 16 di mei, pero 100 aña pasa, esta na aña 1920, a nace Coralie Godet-Warner na St. Maarten. El a traha 12 yiu, di cual 9 ta na bida ainda y 4 ta bibando na Aruba. E demas yiunan a yam’e awe via zoom, pasobra dor di pandemia no por biaha. Henter famia (5 generacion) tabata hunto virtuamente pa desea nan mama, wela y bisa wela, pabien awe!
Coralie Godet ta biba na Caya Bonaire # 28. El a conta cu el a bin biba na Aruba desde aña 1938 y ta biba na e mesun cas ey den Village desde aña 1953. Awo e adres ta Caya Bonaire, pero e ta corda ainda cu tempo el a bay biba ey, e adres tabata Village Noord # 14.
E ekipo di 24ora.com awe a presenta na e cas di sorpresa. A regala e cumpleañera un “cadeaubon” pa haci compras na Johnson Supermarket. Tambe a hiba poco blaas di 100 aña, pa subraya e edad respeta cu e señora a cumpli awe. El a keda masha contento cu e bishita awe, memey di famia, conoci y bisiñanan cu tambe a pasa yama pabien.
Coralie Godet a conta awe cu e secreto pa biba largo ta come bon, bebe bon, traha duro y biba contento. El a traha pa hopi aña na cas di hende den Colony, haci cas limpi, laba paña y strica. E ta corda si cu su añanan mas hoben tabata “rough” y den e momentonan ey, semper el a resa y pidi Dios pa haci su añanan di biehes mas suave. Y awe e ta convenci cu Dios a scucha su peticion y e ta masha gradici pa e bendicion di por a alcansa e bunita edad aki y bibando tur dia “Happy Days”.
Varios habitante riba 100 aña na Aruba
Mester menciona cu tin un lista di ciudadanonan di edad avansa riba nos isla, pues cu a surpasa 100 aña y tin un lista cu lo cumpli e bunita edad ey e aña aki ainda! Estadistica ta bisa cu tin 10 habitante riba 100 aña na bida riba nos isla. Di e dies ciudadanonan aki, 7 ta hende muhe y 3 hende homber. Si Dios duna nan bida y salud, e luna aki di mei lo bin 2 ciudadanonan mas riba e lista di centenarionan, pues den luna di mei tin 3 hende a cumpli 100 aña. Na luna di augustus ta bin 2 mas.
Kico ta un centenario?
Un centenario ta un persona cu a alcansa of pasa e marca di 100 aña di edad. Como cu expectativa di bida mundialmente ta hopi bou di 100 aña, ta haci cu ciudadanonan cu yega e edad ey ta considera di a biba bon y como tal a biba largo. Na aña 2012, Nacionnan Uni a estima cu tabatin 316.600 persona na mundo cu 100 aña di edad of mas. Ta bon pa añadi cu rond mundo expectativa di bida ta subiendo debi na miho cuido medico. Na Inglatera por ehempel nan ta estima cu un tercera parti di babynan cu a nace na aña 2013 lo biba pa por lo menos 100 aña largo!
Hapon tin e record
Actualmente Hapon tin e cantidad mas grandi di centenarionan na mundo, compara cu tur otro nacion. Den nan Censo di aña 2017 a conclui cu nan so tin 67.824 ciudadano cu tin 100 aña of mas. Proporcionalmente tambe nan tin mas, pues 34,85 ciudadano riba 100 aña pa cada 100.000 habitante den e pais. Hapon a cuminsa administra su ciudadanonan di 100 aña desde aña 1963 caba, ora nan tabatin 153 ciudadano so cu e edad ey. Na aña 1998 nan a surpasa 10.000 habitante, na aña 2003 a pasa 20.000 y na aña 2009 a pasa 40.000! Nacionnan Uni ta estima cu na aña 2050, Hapon lo tin 272.000 habitante di 100 aña of mas.
Hende muhe ta biba mas
Mescos cu na Aruba, cu mayoria di esunnan riba 100 aña ta hende muhe, na Hapon e cifranan ta mas alentador. Na aña 2016, Hapon tabatin 57.525 hende muhe di 100 aña of mas mientras cu e cantidad bou di e hende hombernan tabata apenas 8.167, pues un ratio di 7:1. Esey cu awo el a baha poco, pasobra un tempo e ratio tabata di 11.6:1.
Expectativa di bida na Aruba
Na Aruba, di acuerdo cu cifranan oficial, e edad promedio di fayecimento general ta di 79.1 aña. E expectativa di biba pa hende homber ta 77.2 aña y 80.6 aña bou di hende muhe. E expectativa aki a subi e ultimo decadanan aki, debi na mas y miho cuido medico y opcionnan pa biba mas largo compara cu antes.