Armand Hessels: Mantencion, un concepto desconoci

Den un relato manda di parti di Armand Hessels, presidente di Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba, ta indica cu na comienso di añanan ’90 e tabata envolvi den e proyecto di e acomodacion deportivo di Colegio Arubano. E ta sigui splica: “Mescos cu tabata e caso cu centro di bario y otro proyecto importante, Hulanda a financia esaki. Den mi combersacionnan cu e Hulandes responsabel pa e proyecto aki, mi a boga intensivamente pa agrega un obligacion pa mantencion den e condicionnan pa financiamento. Den prome instancia Hulanda a nenga. Pero despues cu mi a mustr’e cu practicamente tur proyecto cu Hulanda a financia na Aruba tabata den estado di decadencia y cu en realidad tabata trata di destruccion masal di capital, Hulanda a cambia di posicion. Pero e gobierno di e tempo ey tabata furioso pa motibo di ‘e metemento Hulandes’ pa cu e proyecto regala. El a considera esey como un ‘infraccion di e autonomia di Aruba’.

Destruccion structural di capital 

E obligacion pa mantencion a resulta di ta un condicion esencial. En berdad a mantene e compleho deportivo regularmente locual a resulta cu ya pa basta tempo e ta funciona debidamente, a pesar di e uzo intensivo. Esey ta un contraste enorme cu casi tur infrastructura y servicio bou di responsabilidad exclusivo di gobierno. Eseynan a degrada den corto tempo of a keda apenas ‘na bida’. Centro di bario den mal estado; edificio di corte y scol cu mester a desocupa y cu a resulta den gasto enorme pa motibo di huur di acomodacion caro y hopi biaha inapropia; truck di sushi cu tabata sirbi so pa tira na dump; truck di bombero den asina mal estado cu servicio di bombero no por a garantisa cu por a sali den caso di incendio; e propio ambulancenan den cuido intensivo; biblioteca cu despues di cada awasero mester a tira un cantidad di buki y tabla di blafon afo; caminda cu pa motibo di aumento di buraco tabata sirbi bon pa comete aborto; estadia pa drogadicto cu lek y beskem cuantioso y peliger pa corto circuito; polis cu por a enfrenta atracador solamente danki na donacion di bulletproof vest pa un banco; prizon desaproba locual a conduci na fuga di varios criminal y un denuncia di parti di e Comite Europeo pa Prevencion di Tortura y trato Inhumano of humiliante; fundacion cu mas y mas a keda sin subsidio di gobierno y consecuentemente mester a para nan actividadnan.

Etcetera

No solamente polis, bombero y fundacion, pero tambe otro departamento esencial manera esun di Asunto Social a sufri seriamente. No ta por nada su Directora a declara recientemente cu e Plan Social di Crisis no por deshaci den dos aña locual a neglisha structuralmente durante mas di 30 aña. Asta oficina di impuesto cu ta cobra tur aña centenares di miyon florin mester a busca otro edificio despues di un tempo relativamente cortico mientras mester a desocupa e ‘propio cas di gobierno’ pa motibo di decadencia total. Tambe e tereno valioso cu LAGO a regala pa Afl. 1,- a degrada den tempo record, mescos cu e casnan na Sero Colorado cu a bende na amigo di partido pa prijs di baca flaco. A resulta cu e gobiernonan (= partidonan politico) consecutivo no tabata capas pa mantene ni un solo propiedad di gobierno (=pueblo) di un manera drechi. Asina nan a desprecia centenares di miyon florin na balor.

‘Solucion’

Parke Wilhelmina tambe a sufri mesun destino. Pa hopi aña e tabata ofrece un bista tristo cu hopi mata di coco y otro tipo di vegetacion morto. Esey a cambia drasticamente ora cu e hotel den cercania a ofrece pa cuid’e riba su propio gasto. Mescos ta conta pa e edificio di aduana. Despues di varios aña di keho di e usuarionan cu tambe tabata yena e caha di gobierno tur aña atrobe cu centenares di miyon florin, tampoco por a sigui uza e edificio aki despues di un tempo relativamente corto. Pa motibo di falta total di placa y posibilidad pa presta, e gobierno actual a ‘forsa’ un oficina nobo: un contratista ta haya e edificio desaproba y e tereno valioso pa construi un compleho di vivienda pa Afl. 45 miyon. A cambio e ta traha un oficina pa duana nobo na Barcadera pa Afl. 9,5 miyon. Segun un parlamentario entusiasma, ‘esaki ta un situacion cu tur dos ta gana, inventa pa un gobierno creativo’.

Mientrastanto ta parce cu gobierno mes a bira consciente di su incapacidad/incompetencia total riba tereno di mantencion. P’esey el a acudi desde specialmente 2010 na ‘solucion’ (manera SOGA y PPP) na unda e contratista ta responsabilisa su mes pa mantencion di e proyecto te ora cu gobierno a caba di paga e proyecto completamente. Claro cu esaki ta un ‘solucion’ hopi mas caro pa e pagador di impuesto cu ya caba mester paga pa tur e otro fayonan di maneho di gobierno.

Enigma

Hopi hende na Aruba no ta logra comprende ta con bin cu gobierno consecutivo, a pesar di un economia floreciente cu -e tempo ey- entrada continuamente creciente(!)- aparentemente no por a logra cumpli cu e principionan mas elemental di mantencion. Cu tanto consehero y coordinador mester tabata un asunto simple pa diseña un programa di mantencion y inversion pa tur infrastructura y departamento. P’esey por conclui cu atencion serio pa e funcionamento drechi di departamento y e mantencion na infrastructura no ta(bata) ningun prioridad. Esey (t)a costa comunidad un dineral. Di otro banda e ‘maneho’ aki ta cuadra perfectamente den e ‘modelo di negoshi’ di gobernante. Pasobra nan por (a) gana bon placa pa medio di un destaho no-publico of contractacion directo pa un proyecto nobo como remplazo pa por ehempel un edificio cu a bay perdi. Como e cherry riba e bolo di fruta e ta percura tambe pa e propaganda necesario pa siguiente eleccion.