Politica y su practica por miho, toch?

Sigrid Kaag, minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

Dia 28 di juni 2021 a sali publica den De Volkskrant di Hulanda un articulo di opinion di parti di Sigrid Kaag, kende ta un persona cu masha hopi experticio den politica, parlamentarismo, diplomacia y relacion internacional. Fuera di esey Sra. Kaag, como lider di partido D66, tin e potencial di por bira e prome Prome Ministro femenino di Hulanda. “Mi a haya e articulo, skirbi pa un politico den funcion, interesante y mi a pidi autorisacion di Sra. Kaag pa traduci e articulo na Papiamento y public’e den nos medionan di comunicacion”, asina Ramon Todd Dandare ta splica.

Mi ta haya e articulo interesante particularmente pa nos politiconan local lesa, specialmente nos parlamentarionan, como tambe e gran cantidad di hende cu ta vocifera nan opinion politico of no politico den e medionan social y di comunicacion y cierto asina yama periodista, en bista di e poco respet y consideracion cu, na mi parecer, nos ta mustra pa otro ora ta trata di tanto nos politiconan, como politica y su practica aki na Aruba. E articulo tin su relevancia pa nos tambe na e momentonan aki, relaciona cu e proceso di formacion cu ta tumando luga, pareu cu esun di Hulanda, actualmente aki na Aruba. Unabes cu awor mi a haya e autorisacion di Sra. Kaag, ata aki e articulo traduci.

Ramon Todd Dandare ta un linguista y a traduci e articulo for di Hulanda pa Papiamento, cu permiso di e politico Hulandes.

Opinion: Retorica intimidatorio por hinca politico den peliger

Sigrid Kaag, 28 di juni 2021

(Introduccion di redaccion)

Den e debate di siman pasa tocante formacion Geert Wilders a tilda Sigrid Kaag di ‘ta simpatisa cu IS’. El a reacciona manera cu ta maribomba a pic’e. Awor e mes ta bisa: Tweede Kamer no mester bira un campo di bataya ‘di tribalismo, insinuacion y rencor’.

(Articulo di Sigrid Kaag)

Informador Mariëtte Hamer a sorprende hende cu su peticion pa hinca un tiki mas alegria den formacion di gobierno. Algun persona a tach’e di impotente den un epoca cu ta exigi hopi seriedad y sentido di urgencia di tur politico na Hulanda. Ta claro cu e crisis climatico tin poco di haci cu alegria, en berdad alegria no ta elimina e deficitnan den enseñansa, diripiente Hulanda no ta bay gana prestigio den Europa si e politiconan ta poco mas alegre.

Pero, cerca hopi hende e peticion di Señora Hamer toch a touch un cuerde sensibel. Ami a compronde esey como un pregunta na Parlamento como consecuencia di e analisis di Herman Tjeenk Willink den su relato final como explorador. El a skirbi: ‘E orden huridico democratico ta basa riba confiansa y moderacion. Sinembargo, ta parce cu confiansa y moderacion a hala un banda pa duna luga na desconfiansa y escalacion.’ Confiansa semper ta miho cu desconfiansa. Comprension pa otro, pasenshi, e boluntad di scucha prome cu bo papia … tur ta esencial pa salud di democracia.

Asombro

Manera cu e Francesnan ta bisa asina bon: c’est le ton qui fait la musique. Cu asombro, preocupacion, pero tambe cu decepcion mi a mira con e tono den e halanan den Tweede Kamer a radicalisa. E lider di PVV, Geert Wilders, ta compara un grupo di nos poblacion cu ‘veneno’. Un miembro di Parlamento di Forum voor Democratie di Baudet ta intimida un empleado publico cu e grito pa kit’e fo’i trabou. Esun representante iskierdista ta yama e otro pa ‘concomber burachi’. Escalacion y acusacion ta na moda. Sin ningun sorto di sentido di responsabilidad pa hecho concreto. Y mucho menos pa seguridad y integridad di e otro.

Retorica intimidatorio y ofensivo, multiplica via e medionan social, por hinca politico individual y hende den opinion publico den peliger. Pero ami ta preocupa particularmente pa seguridad di e ciudadanonan comun y coriente. Estudio ta demostra cu e retorica antimusulman di Donald Trump na 2016, tras di su intensificacion door di e medionan social, a aumenta cu un di tres parti e cantidad di delito di odio antimusulman. Despues cu Trump a cuminsa yama coronavirus ‘e virus Chines’, por a observa mesora un aumento den e cantidad di incidente di odio antiasiatico.

Sigrid Kaag ta miembro di Tweede Kamer (Parlamento Hulandes) y lider di partido D66

Replica digno

Loke e lidernan ta bisa ta importa. Palabra ta importa. Palabra por herida y destrui, pero palabra por cura y proteha tambe. P’esey replica digno ta esencial. Esey no ta facil. Aki ta caminda ami ta cuestiona mi mes tambe. Tin situacion den Parlamento di cualnan mi ta pensa despues cu lo mi kier a haci algo di otro manera. Pero, ta resulta cu den cayent’i wega tur bon intencion a keda na aros cu coco. Esey ta loke a pasa, por ehempel, durante e delaster debate tocante formacion, ora cu Geert Wilders a acusa mi di ta simpatisa cu e teroristanan di IS. Mi a keda asina conmociona y rabia cu mi a contest’e haciendo referencia sin kita sin pone na e encuestanan.

Un bon ehempel ta miho cu un bon predicashi. Confiansa y moderacion den politica ta mitiga escalacion y polarisacion den comunidad. Si Parlamento Hulandes kier sirbi pueblo, nos como parlamentario mester mantene un otro sorto di relacion cu otro. Parcialmente nos por busca esey den cambio structural. Pero esencia di e cambio ta sinta den comportacion di e politiconan mes.

Pa mi, esencia di politica ta e arte di scucha otro hende. Di por tin e respet y e decencia di no sospecha e otro di antemano. Tur hende kier un miho pais, tur hende kier un miho futuro. Loke esey ta nifica y con nos ta yega na dje ta un lucha di imagen di hende, imagen di sociedad y e idealnan. Pero e no mag y e no por bira un lucha di tribalismo, insinuacion y rencor. Ora cu e extremonan yega na enfrenta otro, democracia mes ta na peliger.

Si nos kier evita esey -y nos lo mester kier esey- mester di benevolencia pa logr’e. Empatia. Confiansa, moderacion, y si, talbes tambe un tiki alegria.