Minister Wever ta anuncia: Aumento drastico di gasolin pa e luna aki

Minister di Asuntonan Economico, Comunicacion y Desaroyo Sostenibel, mr. Geoffrey Wever, a anuncia e prijsnan nobo di benta di combustibel entrante diaranson dia 13 di september 2023. Esaki ta un tradicion di tur luna, ora cu Departamento di Asuntonan Economico ta ahusta e tarifanan, sea nan ta subi of baha. E bon ta cu e mesun tarifa ta wanta un luna completo sin cambio.

Entrante dia 13 di september 2023, e prijsnan ta como lo siguiente:

  • Gasolin unleaded-premium: 283,7 cen p/ltr. (+ 14,9 cen)
  • Diesel LS: 251,7 cen p/ltr. (+ 26,1 cen)
  • Kerosin: 234,4 cen p/ltr. (+ 29,1 cen)

E prijsnan ta inclui BBO/BAZV/BAVP.

Aña 2023

  • Januari 2023: 243.8 cen pa liter (-12.9 cen)
  • Februari 2023: 262.5 cen pa liter (+18.7 cen)
  • Maart 2023: 257.6 cen pa liter (-4.9 cen)
  • April 2023: 262.4 cen pa liter (+4.8 cen)
  • Mei 2023: 266.7 cen pa liter (+4.3 cen)
  • Juni 2023:             255,9 cen pa liter (-10,8 cen)
  • Juli 2023:              256,4 cen pa liter (+ 0,5 cen)
  • Augustus 2023: 268.8 cen pa liter (+12.4 cen)
  • September 2023: 283.7 cen pa liter (+14.9 cen)

Gasolin ta mas caro

Aña a habri na januari 2023 cu gasolin costando 243.8 cen pa liter. Henter aña e prijs a fluctua, pues a subi y a baha. Pero na september ya el a yega na 283.7 cen pa liter, loke ta traduci den un aumento comparativo di 39.9 cen riba cada liter di gasolin! Mester menciona cu den comparacion, aña 2022 a habri cu un tarifa di 230,6 cen pa liter y a cera cu e tarifa na 251,4 cen pa liter, cu toch ta 20,8 cen mas pa cada liter di gasolin. Pero a conoce hopi fluctuacion den aña.

Aña 2022

  • Januari 2022: 230.6 cen pa liter (-8.4 cen)
  • Februari 2022: 245.7 cen pa liter (+15.1 cen)
  • Maart 2022: 261.0 cen pa liter (+15.3 cen)
  • April 2022: 291.0 cen pa liter (+30.0 cen)
  • Mei 2022: 289.0 cen pa liter (-2.0 cen)
  • Juni 2022: 321.2 cen pa liter (+32.2 cen)
  • Juli 2022: 335.7 cen pa liter (+14.5 cen)
  • Augustus 2022: 293.2 cen pa liter (-42.5 cen)
  • September 2022: 268.0 cen pa liter (-25.2 cen)
  • October 2022: 254.9 cen pa liter (-13.1 cen)
  • November 2022: 269.1 cen pa liter (+14.2 cen)
  • December 2022: 251.4 cen pa liter (-17.7 cen)

Aña 2022….aña record

Na april 2022 a kibra record, un aumento di + 30,0 cen cu a hisa e prijs na un nivel record, esta 291,0 cen p/ltr. Ta despues di 14 aña cu Minister Geoffrey Wever a logra kibra e record cu tabata riba nomber di Minister Nilo Swaen, cu dia 9 di juli 2008 a hisa prijs di gasolin te na 266,2 cen pa liter. Nunca mas nos a alcansa e nivel ey, te na april di e aña aki. Mester menciona cu despues e prijs a sigui subi y a impone un record nobo, na juli 2022, ora cu un liter di gasolin a costa 335.7 cen pa liter!

Aña pasa diesel a bira mas caro cu gasolin

Na luna di mei 2022, nos a conoce un otro novum. Gasolin a baha cu 2 cen y a bira 289,0 cen p/ltr, pero diesel a subi y yega n’e mesun nivel cu gasolin. Nunca antes diesel tabata costa mes tanto cu gasolin na Aruba. Na juni a sosode locual ningun hende por a premira, gasolin a subi atrobe cu 32.2 cen y yega te na 321,2 cen p/ltr. E siguiente luna, na juli, a nota un otro aumento di + 14,5 cen, bon pa hisa e tarifa te na 335,7 cen p/ltr, cu tabata e luna mas caro di e aña. 

Gobierno a cobra mas accijns

Como cu aña pasa ningun hende por a pronostica cu e tarifa di combustibel lo subi tanto na nivel internacional, a haci cu Gabinete Wever-Croes II e aña aki ta cobrando un record halto na accijns. Ta bisa esaki pasobra turismo di otro banda a mustra un recuperacion impresionante. Esey ta trece como consecuencia positivo cu avionnan ta baha tra’i otro na Aruba. Tur tin cu cumpra combustibel aki y ta bira un bon entrada adicional pa FMSA (compania estatal) y pago na accijns ora importa e producto. Mas turista bin Aruba, mas halto e grado di ocupacion ta na e sector hotelero, cu ta traduci den mas consumo di awa y coriente. Bisando esey, mas WEB produci, mas ‘heavy fuel oil’ nan mester cumpra di FMSA (compania estatal) y mas pago di accijns atrobe den caha di gobierno. 

Entrada di tur banda: BBO dos schakel

Di otro banda, un otro componente cu ta afecta e prijs di gasolin, diesel y kerosin di forma negativo ta e echo cu Gabinete Wever-Croes II a sigui cu e maneho di hopi aña, di cobra dos ‘schakel’ di BBO riba producto deriva di petroleo. Pues, ora FMSA importa combustibel y bende e producto cu e stacion di gasolin e ta paga 7% di BBO-BAZV y BAVP na Departamento di Impuesto. Ora e stacion di gasolin bira bende e mesun producto cu consumido, e ta bolbe paga 7%, haciendo asina cu na impuesto so ta acumula 14% riba e prijs final cu pueblo ta paga pa cada liter di sea gasolin, diesel of kerosin. 

Prijs ta depende di mercado internacional

No ta di awo ni tampoco pa motibo di e conflicto den Medio Oriente, sino for di tur tempo, e tarifa di combustibel na Aruba ta depende 100% di e mercado internacional. Si prijs subi na mundo, automaticamente e ta subi na Aruba tambe. E problema ta cu, politicamente, e mesun partidonan AVP y MEP den pasado a culpa otro di aumentonan di e tarifa, creando e impresion cu ta e minister por yuda ora e prijs subi of baha. Consecuentemente, e comunidad tin e tendencia di rabia cu gobierno ora prijs subi.

Con e sistema ta funciona

Cada dos diaranson di luna Departamento di Asuntonan Economico (DEACI) ta anuncia bahada of subida di prijs di gasolin. Departamento di Asuntonan Economico ta uza e sistema di calculacion di S&P Global Platts US Marketscan, cual ta promedio pa luna di locual ta benta di producto petrolero riba mercado internacional.