Ya dos pa tres meter for di costa rond di Aruba luganan ta safe

Durante e training di tsunami tin varios aspecto cu lo tene na cuenta cun’e. Segun Rino Hermans, hefe di Rampenbureau, ta splica con hopi delanta un señal, un tsunami por wordo duna caba pa asina por cuminsa move. E ta splica tambe cu ta depende unda e temblor a tuma luga, pero por calcula cu si e temblor tuma luga 8’or awe mainta, 8 minuut despues, meteo ta hay’e. Den un promedio di 10 pa 15 minuut, por alerta full Aruba. Ta depende con leu e ta di Aruba. E scenario di siman pasa, tabata tin 2 ora y 20 minuut pa evacua tur hende for di e 2 kilometernan di costa.

Depende con cerca e temblor sosode na Aruba. E calculacion ta cu ongeveer den 15 minuut e prome alertanan ta sali for di Meteo pa comunidad di Aruba.

Areanan safe
Aruba tin areanan safe cu lo por move na momento cu un tsunami drenta. Hermans a comenta cu a haci calculacionnan y ta uza e promedio di dos pa tres kilometer. Si bay mantene e 3 kilometer for di costa, rond di Aruba, mayoria ta safe. E no ta necesario pa bo bay hopi paden riba tur e seronan.
Un scenario cu nan a model’e, a duna tres kilometer for di costa. E efectonan lo ta minimo of lo no tin efecto mas. No ta necesario pa core bay subi e seronan mas halto.

Ekipo na luganan strategico
Aeropuerto a premira su scenario, cuanto e tsunami lo afecta nan. Nan tambe tin un idea awo, den nan plan unda nan ekiponan pisa lo para. Entre aeropuerto y waf, a resulta cu den tres dia nan tabata cla pa duna hunto cu kustwacht y Korps Marinier, cu Aruba por ta cla pa ricibi asistencia via e portanan cu ta waf y aeropuerto.
E ekiponan pisa tabata poni door cu tur hende tabata sa unda e oleada lo caba, e ekiponan pisa a wordo poni eynan pa despues duna e asistencia pa por ricibi asistencia internacional.

Areanan peligroso
Mayoria post di polis lo haya e daño cu no lo por uza nan y mayoria celltower di Setar y Digicel lo haya daño. Si un tsunami sosode, Aruba lo keda incomunicado te ora cu por stabilisa esaki. E situacion di tsunami, no ta un cos cu ta sali bon afo. Nos ta haya. Polis ta keda cu Macuarima so y Brandweer ta keda cu Tanki Flip. E postnan di asistencia, e first respondernan mes ta ricibi hopi daño di un tsunami di 3 meter. Ta trahando riba esey pa bin cu un plan, con ta bay bira nan moda di opera tur dia, e ekiponan unda nan ta y adapta unda cu por adapta.

Un siguiente training
Durante tur luna di Maart, Unesco ta tene un training regional, basa riba historia di Caribe y e probabilidadnan di Caribe. Tur Aña na Maart tin un Caribwave y Aruba ta aden. Aki ta practica loke cu nan pone como scenario. Pa e aña aki pa Aruba mes, dos biaha mas ta bay train den grandi. Esey si no ta full Aruba. E first respondernan lo train, cu ta na Juli y na November, unda cu lo tin dos training grandi atrobe, cu por afecta e circulacion di trafico, pa e hendenan tene comprension, cu ta train pa nan mesun bon.