Psikiatra: A bati alarma di masha tempo pero ningun hende ta scuchando!

Awe mainta a sosode un situacion masha lamentabel, unda cu un Arubiano a perde su bida despues cu el a indica cu e no por sigui cu su bida mas door di e depresion cu e tabata pasando aden. Na prome luga nos pensamento ta cu ne, su famia y amigonan. E ta duro ora un persona ta sufri asina hopi y e ta scoge esaki como su unico salida. Nos ta desea su famia y amigonan tur tipo di sosten posibel y hopi forsa den e tempo dificil aki. 

Si nos tira un bista general na Aruba y tambe e sufrimento psikico bou comunidad, lamentablemente nos tin di bisa cu depresion severo y otro enfermedad mental ta hopi comun. Cifranan internacional y resultado di encuesta haci bou di 75% di dokternan di cas ta indica cu mas o menos 10.000-12.000 Arubiano mester di ayudo profesional cu nan salud mental. Na e momento aki 8.000 di e grupo aki no ta ricibiendo ningun tipo di ayudo pa cu esaki, aunke nan tin derecho pa haya esaki.

Psikiatra dr. Hendrikus van Gaalen: Nos ta den un explosion di problemanan cu salud mental na Aruba. Nos mester actua awo, sino lo sosode mas di e tipo di casonan asina.

Psikiatra dr. Hendrikus van Gaalen: Nos ta den un explosion di problemanan cu salud mental na Aruba. Nos mester actua awo, sino lo sosode mas di e tipo di casonan asina.

Posted by 24ora on Tuesday, May 4, 2021

E crisis di Covid-19 a haci e situacion aki hopi mas pio. Tin mas depresion, abuso di alcohol, violencia domestico, trastorno di anciedad, trauma psicologico, etc. E presion riba cuido en general, no solamente cerca Respaldo, pero tambe cerca dokternan di cas, SPD y FMAA a crece enorme. Pa Respaldo esaki lastimamente tambe ta nifica cu pa algun tempo nos no por duna un fecha pa un cita (intake) mas. E tempo di espera pa esaki por dura actualmente den cierto caso te hasta un (1) aña.

Desde comienso di e crisis Respaldo a bati alarma cu mester inverti mas den e cuido di salud mental. Mester hopi mas capacidad di tratamento. Specialmente den tempo dificil economicamente, tin mas preshon riba comunidad, mas stress, mas sufrimento, mas anciedad. Lamentablemente e inversion aki no a sosode,  sufrimento a crece mas y lista di espera tambe, manera nos a indica algun siman pasa den un rueda di prensa.

Un total di 7000 Arubiano cu tin derecho riba e cuido di salud mental no ta ricibi esaki. E lista di espera di Respaldo ta largo y ta bay sigur te cu un aña. AZV no a presupuesta e ayudo pa e grupo aki. Respaldo a puntra Minister pa entrega un peticion na Reino pa ayudo. Door di no corta den e cuido di salud mental nos por evita mas cu ta posibel tragedianan similar na esun di awe di sigui sosode. 

Den Reino, Aruba ta hopi atras den cantidad di persona cu por traha pa e cuido di salud mental y tambe den e cantidad cu ta wordo inverti den e cuido aki compara cu Corsou, islanan BES y Hulanda. AZV no tin e espacio den su presupuesto pa por duna e servicio di cuido necesario aki. Pa e motibo aki Respaldo a puntra algun siman pasa na Gobierno pa entrega un peticion na Reino Hulandes pa sosten pa por yuda e cantidad adicional di personanan cu tin mester di cuido a consecuencia di e crisis di Covid, di mesun manera cu hospital a ricibi extra capacidad di cuido intensivo pa yuda pashentnan di Covid. Nos ta spera cu pronto algo lo wordo haci cu nos peticion pa ayudo.  

Hendrikus van Gaalen a termina su estudio como psikiatra na Hulanda na aña 1986. El a studia 16 aña largo na Hulanda, como psikiatra y filosofo, hypno-therapeut y sexuoloog. El a traha 8 aña na Hulanda y despues a bin Aruba, unda el a establece desde aña 1994. Na januari 2018 el a bira director medico di RESPALDO. Ey nan tin 6 psikiatra y 6 psicologo. Respaldo a start 4 aña pasa cu 1400 pashent y awe tin no menos cu 3000 pashent, di cual tin mil pashent cu ta hopi malo y cu ta haya atencion regular, hasta na nan cas. Ta estima cu tin mas di 12000 pashent cu mester ayudo psikiatrico. E casonan mas comun na Aruba ta bipolar, depresion, enfermedad di miedo, adiccion, problema familiar, violencia domestico y tambe burnout.

“Na e momento aki tin sigur 7000 Arubiano cu ainda no ta haya e cuido cu nan mester di dje. Nos ta kere cu nos por yuda por lo menos mita di e grupo aki si nos ricibi algun adkisicion relativamente simpel, riba locual nos ta haciendo caba. Solamente door di brinda e cuido necesario pa salud mental na e comunidad di Aruba, tragedianan manera esun di awe, lo por wordo preveni y e chens cu famianan pa resto di nan bida mester sinti falta door di e perdida di un yui, ruman, tata, mama of otro ser keri lo ta hopi menos”, asina psikiatra, dr. Hendrikus van Gaalen a duna di conoce.