Dande di Aruba Un tradicion tipico di Aña Nobo

Dande di Aruba, ta un pelicula documentario cu ta bay bek na un custumber di antes na Aruba riba Aña Nobo: E Dande di Tambu. Cineasta Cindy Kerseborn a profundisa su mes den un ambiente Arubano cu Dande di Aruba.

Aki na Aruba Vicente Ras ta celebra Aña Nobo como cantante di e Dande tradicional estilo di antes. E tambu compaña cu e klapmento di man ritmico ta duna Aruba su dande su zonido tradicional. E grupo di filmacion a sigui Vicente Ras ora e tabatin 87 aña di edad, ora e tabata prepara su mes ya algun dia prome cu Aña Nobo pa pasa porta pa porta cu su musica, pa asina e hiba y comparti e miho deseonan na su compatriotanan. E canticanan cu Vicente ta canta, el a siña di su tata. Su tambu bieu un tempo tabata di su tata tambe.

Vicente Ras ta preocupa pa e echo cu cerca e hobennan no tin mucho animo mas pa e tradicion di antes aki. Pero tin un grupo di hoben ta keda dedica na e Dande y e Festival di Dande Hubenil ta percura pa e traspaso di e tradicion di musica di Dande den e estilo original. A pesar cu e celebracion di Dande na Aruba ta algo familiar, e ta lanta tambe hopi pregunta cerca e Arubianonan. Asina tin varios persona cu ta discuti cu otro tocante di e origen di e musica tradicional di Dande. Nan ta puntra si Dande ta di origen Europeo, Africano of di e Indjannan? E tin algo spiritual, algo magico kisas? Of Dande por tin di haber cu religion?

Na aña 2016 tabata pa prome biaha cu e cineasta Cindy Kerseborn a tende di e tradicion di Dande di Aruba y mesora e herencia cultural aki di Aruba a capta su atencion. Den luna di december na aña 2017 y 2018 Cindy hunto cu su ekipo a bin Aruba pa filma e tradicion di Dande di Aruba. Cindy a planea pa completa e filmacionnan pa despues e bay edita e pelicula pa por presenta esaki na fin di 2019. Pero destino a dicidi otro.

Na september 2019 Cindy Kerseborn a fayece inesperadamente. El a laga un documento cu el a uza durante filmacion di e pelicula atras. Den e documento aki el a describi den liña grandi e personahenan y nan intencionnan. Tambe el a describi e obstaculonan cu ta presenta ora ta trata di desaroya y preserva Dande como un fenomeno cultural. El a indica tambe cua ta e temanan cu e lo kier uza, los di esun musical. Ta temanan cu a ten’e ocupa henter su bida: racismo, e luga di e hende muhe y e problema rond di e manera di pensa di superioridad. Cindy tabata particularmente interesa den logra entrevista, un persona cu ta nenga di ricibi e celebracion di Dande na su cas y esaki no a logra.

Tambe el a describi un escena caminda e miembronan di un grupo di Dande tabata consisti solamente di hende muhe. Algo cu algun fanatico di Dande te den e añanan 70 no tabata gusta. Desde fin di siglo 20 y den e desaroyonan actual di e tradicion di Dande na Aruba, e hende muhenan ta totalmente acepta y ta participa tambe den e Festivalnan di Dande. Loke e tocadonan di Dande tin den comun ta, cu nan ta consola esunnan cu ta ricibi e Dande pa loke no a bay bon den e aña cu a pasa, pero principalmente ta duna nan hopi speransa y bendicion pa e aña nobo. Esaki lo tabata e motibo pakico Cindy tawata asina inclina pa realisa e produccion aki. Pa mantene y aprecia e ritual di speransa y bendicion aki.

Tabata dificil pa Cindy acepta cu e lo no caba cu e film cu pa hopi aña el a dedica na dje. El a yama su colega cineasta Sherman de Jesus, pa puntr’e si e por caba di produci e film hunto cu e ekipo cu ta colaborando cu ne desde un principio. Te na ultimo el a keda duna instruccion y tabata hopi duro pa Cindy laga bay di su proyecto. E film ta edita pa Jelle Redeker den colaboracion cu Sherman de Jesus. Hunto cu e filmcrew cu a bin graba e documentario aki na Aruba for di Hulanda, tabatin dos profesional hoben di Aruba kendenan tambe a duna nan aporte na e proyecto aki. Ta trata di Alexis Tromp, kende a asisti e filmcrew y Arthur Kelly, kende a haci e entrevistanan den idioma Papiamento. Ruby Eckmeyer, kende ta consehera di Fundacion Mi Cutisa (FMC), nan a stipula e contenido di e documentario. Hunto cu un grupo grandi di boluntario, FMC a logra organisa tur e trayectoria. E documentario aki finalmente a bira realidad cu e ayudo financiero di pueblo di Aruba a traves di Radio-Teleton (1 di october 2017).

DANDE DI ARUBA ta produci pa Fundacion Mi Cutisa, Fundacion CIMAKÉ y Memphis Features y tabata posibel danki na e apoyo di: Prins Bernhard Cultuurfonds Caribisch Gebied (PBCCG), UNOCA (Union di Organisacionnan Cultural Arubano), Ministerio di Finansa, Asunto Economico y Cultura Aruba, Ministerio di Desaroyo Espacial, Infrastructura y Medio Ambiente, Fondo General di Subsidio, Amsterdam Fonds voor de Kunst (AFK), Aruba Bank NV, SETAR NV, Brouwerij Balashi, Gang of Toy Snack, Old Cunucu House Restaurant, Radio VIP FM, Utilities Aruba NV, Aruba Investment Bank (AIB), Aruba Airport Authority (AAA), Romar Trading NV y dos sponsor anonimo. Estreno pa publico di e pelicula documentario aki lo tuma dialuna 27 di december 2021, pa 7:00 pm na The Movies Principal na San Nicolas. Esaki ta un fundraising pa Fundacion Mi Cutisa, entrada ta AWG 50.00 pa persona. Por reserva carchi cerca Norah Eckmeyer cel 561.8001 of via e-mail [email protected]. Bin scucha y mira hopi aspecto di e historia y desaroyo di nos tradicion di Dande cu nunca bo tabata sa di nan, Añ’ Nob’e!