Record: Mary Louisa Benjamin a cumpli 111 aña awe!

El a kibra su mesun record y e record di nos isla. Mary Louisa Benjamin awe a cumpli 111 aña di edad. E no ta un edad comun, sino ta trata aki di e persona cu e record di a biba mas largo na Aruba y cu te awe ta na bida. Un edad cu masha poco hende ta yega awendia. Mary Louisa a nace na Sint Kitts pero a biba gran parti di su bida na Aruba.

Su yiu Jozef Henderson ta orguyoso cu su mama ta na bida y sano ainda. Semper su mama tabata un persona humilde, trahado y cu semper a gusta su famia y esunnan rond di dje. For di mucha e ta corda cu su mama ta un persona streng, pero apesar di esaki tur hende mester siña stima nan mama na bida, pasobra ora cu e bay, no tin sentido mas.

Mary Louisa Benjamin a ricibi bishita aña pasa di Minister-president mr. Evelyn Wever-Croes na su cas situa den De La Sallestraat na Playa. Masha pabien!

Varios habitante riba 100 aña na Aruba

Mester menciona cu tin un lista di ciudadanonan di edad avansa riba nos isla, pues cu a surpasa 100 aña y tin un lista cu lo cumpli e bunita edad ey e aña aki ainda! Estadistica ta bisa cu tin 14 habitante riba 100 aña na bida riba nos isla. Di e diescuater ciudadanonan aki, 11 ta hende muhe y 3 ta hende homber. E di dos hende muhe cu e edad mas avansa na Aruba tin 105 aña. E hende homber mas bieu di Aruba tin 105 aña di edad. Un persona mas lo cumpli 100 aña e aña aki ainda, pa ser exacto dia 4 di augustus.

Un di e hende hombernan cu edad mas halto na Aruba ta Frans Croes, cu tin 103 aña di edad. E ta gosando di su bida y ta activo ainda. E ta tata di entre otro Maybeline Arends-Croes.

Kico ta un centenario?

Un centenario ta un persona cu a alcansa of pasa e marca di 100 aña di edad. Como cu expectativa di bida mundialmente ta hopi bou di 100 aña, ta haci cu ciudadanonan cu yega e edad ey ta considera di a biba bon y como tal a biba largo. Na aña 2012, Nacionnan Uni a estima cu tabatin 316.600 persona na mundo cu 100 aña di edad of mas. Ta bon pa añadi cu rond mundo expectativa di bida ta subiendo debi na miho cuido medico. Na Inglatera por ehempel nan ta estima cu un tercera parti di babynan cu a nace na aña 2013 lo biba pa por lo menos 100 aña largo!

Prome cu Mary Benjamin, e persona cu tabatin e record di a biba mas na Aruba tabata Maria “Mai” Maduro cu a fayece cu 109 aña di edad. E hende homber cu tabatin e record di biba mas largo ta Ricardo Bernardo Statie, kende a fayece aña pasa na edad di 105 aña. El a cumpli aña na april y a fayece un luna despues. Awor tin un meneer di fam Williams naci na Surnam cu a cumpli 105 aña y a kibra e record di Statie, cu ta naci na Boneiro, pero tabata biba na Aruba.

Hapon tin e record

Actualmente Hapon tin e cantidad mas grandi di centenarionan na mundo, compara cu tur otro nacion. Den nan Censo di aña 2017 a conclui cu nan so tin 67.824 ciudadano cu tin 100 aña of mas. Proporcionalmente tambe nan tin mas, pues 34,85 ciudadano riba 100 aña pa cada 100.000 habitante den e pais. Hapon a cuminsa administra su ciudadanonan di 100 aña desde aña 1963 caba, ora nan tabatin 153 ciudadano so cu e edad ey. Na aña 1998 nan a surpasa 10.000 habitante, na aña 2003 a pasa 20.000 y na aña 2009 a pasa 40.000! Nacionnan Uni ta estima cu na aña 2050, Hapon lo tin 272.000 habitante di 100 aña of mas.

E persona na bida cu e edad mas avansa na mundo ta Kane Tanaka di Hapon, cu 118 aña di bida, naci dia 2 di januari 1903. E record di e hende muhe cu a yega di biba mas na mundo ta Jeanne Louise Calment di Francia (1875–1997) cu a biba te cu 122 aña y 164 dia. E homber mas bieu na mundo awe ta Emilio Flores Márquez, naci dia 8 di augustus 1908 na Puerto Rico, cu tin 112 aña na bida awe. Ta bon pa enfatisa cu mundialmente, e hende muhenan ta biba mas lago cu hende homber. Te awo Sra. Calment tin e record di e persona (entre homber y muhe) cu a yega di biba mas largo na mundo!

Hende muhe ta biba mas

Mescos cu na Aruba, cu mayoria di esunnan riba 100 aña ta hende muhe, na Hapon e cifranan ta mas alentador. Na aña 2016, Hapon tabatin 57.525 hende muhe di 100 aña of mas mientras cu e cantidad bou di e hende hombernan tabata apenas 8.167, pues un ratio di 7:1. Esey cu awo el a baha poco, pasobra un tempo e ratio tabata di 11.6:1.

Ciclo di bida di e hende muhe, for di su nacemento te na su fayecimento.

Expectativa di bida na Aruba

Na Aruba, di acuerdo cu cifranan oficial, e edad promedio di fayecimento general ta di 79.1 aña. E expectativa di biba pa hende homber ta 77.2 aña y 80.6 aña bou di hende muhe. E expectativa aki a subi e ultimo decadanan aki, debi na mas y miho cuido medico y opcionnan pa biba mas largo compara cu antes.