“Mi ta laba man” y “wak pa kere”: Frasenan cu a surgi durante Semana Santa

Semana Santa. Ora cu San Tomas, un di e 12 apostelnan di Cristo, a bisa cu Hesus lo bin bek for di morto, ningun hende a kere.

Segun evangelio di Juan (20:24-29), Tomas a yega di bisa: “Si mi no mira den su mannan e señal di e clabonan y hinca mi dede na e luga di e clabonan, y hinca mi man den su custia, mi no lo kere.”

Ora cu Hesus di Nazaret a resucita, segun Bijbel, el a bay na encuentro di su apostelnan y a recrimina su siguido esceptico, pakico e tabata tin mester di “wak pa e kere.” “Pasobra bo a wak mi, Tomas, bo a kere; bienaventuradonan esnan cu no a mira y a kere,” Cristo a bisa, kende a resucita den di tres dia di a wordo crucifica, segun evangelionan di e Testament Nobo. Mas di 2 mil aña despues di e bida, pasion y morto di “e yiu di Dios,” nos ta scucha e frase “wak pa kere (ver para creer) den hopi contexto. Ora nos ta desconfia di un hazaña atletico, nos ta duda di e beyesa di algun luga of nos no ta duna credito na un naracion fantastico, nos ta custuma pa bisa “wak pa kere.” Por ta sin sa, nos ta recrea un pasashi biblico cada biaha cu nos uza e frase aki pa laga un constancia di nos incredulidad. Y esey no ta e unico.
Hopi ta e frasenan cu nos ta bisa y scucha cotidianamente cu tin un origen religioso.
Nos ta probecha cu ta e ultimo dia si Semana Santa, pa nos conta algun di nan.

“Mi ta laba man”

“E ora Pilato, mirando cu nada ta delanta, sino cu mas bien ta promove e tribulacion, a tuma awa y a laga su mannan dilanti e hendenan bisando: “Mi ta inocente di e sanger di e husto aki. Abosonan mester wak.” (Mateo 27:24). Asina, Poncio Pilato, un prefecto di Judea di e tempo ey, a desentende di e decicion popular di crucifica Hesus. Door di temporada di Pasco autoridad a duna e posibilidad na e multitud pa salba un di esnan condena na muri y e hendenan a eligi e celebre bandolero Barabas na luga di Hesus, “e rey di e Hudiunan.” Evangelionan ta conta cu, un siman prome y n a e mesun luga, Hesus a wordo aclama como rey pa e mesun masa cu despues lo dicidi pa e wordo crucifica. Hesus di Nazaret lo a wordo tortura y humiya prome cu e wordo claba na un cruz di palo, traha pa esnan cu Poncio Pilato “a laba nan mannan.”
Di e manera aki, e homber aki ta pasa pa historia como e simbolo di e convivencia personal y su frase lo a wordo ripiti pa miyones di biaha pa duna di sa, cu uno no ta asumi e responsabilidad pa loke ta bay sosode.

“E sunchi di Hudas”

Si bo bisa Hudas na un hende cu no yama Hudas, ta hopi posibel cu bo ta insinuando cu e ta un traidor. Loke e apostel Hudas Iscariote a haci na Hesus di Nazaret a converti den un simbolo di deslealtad. Segun evangelionan, e apostel aki a revela e ubicacion di su maestro pa e wordo captura y ehecuta a cambio di 30 moneda di plata. Hudas no solamente a filtra e luga unda Hesus por a wordo descubri y atrapa, sino tambe el a señale atrabes di un gesto. “Na esun cu mi lo bisa, esey ta e: prendedle” Y di biaha el a acerca na Hesus y a bisa “Salve, maestro!” y a sunchi’e. (Mateo 26:48-49) Hasta den nos dianan ta mantene e polemica riba cual tabata e berdadero papel cu e apostel a hunga den e morto di Hesus, pero poco ta duda cu “e sunchi di Hudas” ta nifica traicion.

“E sunchi di Hudas”

Si bo bisa Hudas na un hende cu no yama Hudas, ta hopi posibel cu bo ta insinuando cu e ta un traidor. Loke e apostel Hudas Iscariote a haci na Hesus di Nazaret a converti den un simbolo di deslealtad. Segun evangelionan, e apostel aki a revela e ubicacion di su maestro pa e wordo captura y ehecuta a cambio di 30 moneda di plata. Hudas no solamente a filtra e luga unda Hesus por a wordo descubri y atrapa, sino tambe el a señale atrabes di un gesto. “Na esun cu mi lo bisa, esey ta e: prendedle” Y di biaha el a acerca na Hesus y a bisa “Salve, maestro!” y a sunchi’e. (Mateo 26:48-49) Hasta den nos dianan ta mantene e polemica riba cual tabata e berdadero papel cu e apostel a hunga den e morto di Hesus, pero poco ta duda cu “e sunchi di Hudas” ta nifica traicion.

“Hende no solamente ta biba di pan”

Cuaresma ta bin prome cu Semana Santa. Ta e periodo cu ta representa e 40 dia y 40 anochi di ayuno cu Hesus a atravesa den e desierto, wantando e tentacionnan di demoño. “Hende no solamente ta biba di pan, sino di tur e palabranan cu ta sali for di boca di Dios” (Mateo 4:4), Hesus a bisa na e ‘tentador’ ora cu esaki a desafi’e pa converti piedra den pan. Tal respuesta aki di Cristo awo ta un multiproposito y por referi tanto na e alimento spiritual como tambe e necesidad di bay na un partido di futbol, por ehempel.

“Esaki ta mi cruz”

Evangelionan ta relata cu Hesus no solamente a wordo tortura prome cu el a muri, sino cu e mester a carga cu un cruz pisa di palo te ora el a yega na un luga yama Golgota, unda cu e lo a wordo crucifica. E ultimo hornada di e “yiu di Dios” tambe a genera un frase cu nos por scucha den hopi contexto. E por ta un trabao exigente, algun adiccion, algun persona cercano cu ta genera nos problemanan permanente of un antiguo amor cu nos no por lubida. Hende, ora cu ta referi na e “carga” ey, cu tin cu lidia cun’e, sa bisa “esey ta mi cruz.”