Joe Dania a celebra su 100 añanan di bida den grandi

“Mi tata ta un homber streng. El a educa nos streng tambe. Si no ta pe, nos lo no ta unda nos ta awe. Ta respeta tur hende. E ta un homber, tempo cu e tabata mas jong, e tabata yiu di un shon di Corsou cu tabata dirigi esclavonan”, asina Jose “Ito” Dania, su yiu homber, a conta nos durante e celebracion ayera nochi den Shimarucustraat na Dakota.

E dia a cuminsa ayera cu un desayuno special pa famia. Atardi a bay misa y anochi a sigui e celebracion na e cas situa net banda di misa mes. Ey hopi hende, specialmente bisiña, famia y conocinan a yega pa yama Joe Dania pabien cu su cumpleaños.

Joe Dania a celebra su 100 añanan di bida den grandi

Joe Dania a celebra su 100 añanan di bida den grandiPa relato completo: https://24ora.com/joe-dania-a-celebra-su-100-ananan-di-bida-den-grandi/

Posted by 24ora on Sunday, October 6, 2019

“Mi ta hopi contento. Mi tata a cumpli 100 aña y e ta bon bon. E ta yenami di orguyo di mira mi tata bira grandi pero keda bon”, asina Ito Dania a expresa. Su deseo ta pa Dios duna su tata hopi aña mas di bida y salud. Pa su su nietonan y su bisanietonan por haya e mesun educacion cu nan como yiunan a haya for di dje.

Varios habitante riba 100 aña na Aruba

Mester menciona cu tin un lista di ciudadanonan di edad avansa riba nos isla, pues cu a surpasa 100 aña y tin un lista cu lo cumpli e bunita edad ey e aña aki ainda! Estadistica ta bisa cu tin 8 habitante riba 100 aña na bida riba nos isla; nan ta:

  • 1 di 109 aña
  • 1 di 105 aña
  • 1 di 103 aña
  • 3 di 102 aña
  • 2 di 100 aña.

Tin 3 ciudadano cu e aña aki ta cumpli 100 aña di edad, di cual Joe Dania ta 1 di nan.

Mester menciona cu e homber Ricardo Bernardo Statie a cumpli 105 aña na april ultimo y a fayece un luna despues. De facto, e tin e record ainda di e hende homber cu a biba mas largo na Aruba. Ningun otro hende homber a yega di alcansa e bunita edad di 105 aña!

Segun cifranan oficial, keto bay hende muhenan ta resalta entre esunnan cu ta biba mas na Aruba. Pasobra riba Teodoro Falcon, cu ta e homber cu edad mas halto (103 aña) na Aruba, ainda tin dos hende muhe cu edad mas halto. E habitante cu mas edad di Aruba ta Mary Benjamin (109 aña), naci dia 14 di Juli 1910 na Sint Kitts.

Despues di Teodoro Falcon, cu e aña aki ta cumpli 103 aña, e siguiente homber cu edad mas halto ta Frans Croes, cu a cumpli 101 aña di edad. A top’e algun siman pasa ainda den supermercado haciendo compras. El a bisa cu e no ta stuur mas si pasobra su rijbewijs a caduca aña pasa, ora el a cumpli 100 aña. E no a opta pa renob’e, pero e ta bon bon riba su pianan.

Kico ta un centenario?

Un centenario ta un persona cu a alcansa of pasa e marca di 100 aña di edad. Como cu expectativa di bida mundialmente ta hopi bou di 100 aña, ta haci cu ciudadanonan cu yega e edad ey ta considera di a biba bon y como tal a biba largo. Na aña 2012, Nacionnan Uni a estima cu tabatin 316.600 persona na mundo cu 100 aña di edad of mas. Ta bon pa añadi cu rond mundo expectativa di bida ta subiendo debi na miho cuido medico. Na Inglatera por ehempel nan ta estima cu un tercera parti di babynan cu a nace na aña 2013 lo biba pa por lo menos 100 aña largo!

Te ainda e record di e habitante cu a biba mas largo na Aruba ta riba nomber di Maria Anette-Lampe, naci dia 26 di mei 1909 y cu a fayece dia 16 di augustus 2018. “Mai” a biba te algo mas cu 109 aña di edad. Bon pa bisa, cu si Mary Benjamin biba algn siman mas, e lo kibra e record aki!

Hapon tin e record

Actualmente Hapon tin e cantidad mas grandi di centenarionan na mundo, compara cu tur otro nacion. Den nan Censo di aña 2017 a conclui cu nan so tin 67.824 ciudadano cu tin 100 aña of mas. Proporcionalmente tambe nan tin mas, pues 34,85 ciudadano riba 100 aña pa cada 100.000 habitante den e pais. Hapon a cuminsa administra su ciudadanonan di 100 aña desde aña 1963 caba, ora nan tabatin 153 ciudadano so cu e edad ey. Na aña 1998 nan a surpasa 10.000 habitante, na aña 2003 a pasa 20.000 y na aña 2009 a pasa 40.000! Nacionnan Uni ta estima cu na aña 2050, Hapon lo tin 272.000 habitante di 100 aña of mas.

Riba dia 6 di october 2019, e persona cu edad mas avansa na mundo ta Kane Tanaka di Hapon, cu 116 aña di bida (y 271 dia). E record di e hende muhe cu a yega di biba mas na mundo ta Sarah Knauss di Merca (1880–1999) cu a biba te cu 119 aña y 97 dia. E homber cu a record den “biba mas” ta Jiroemon Kimura (1897–2013) tambe di Hapon, cu a biba 116 aña y 54 dia.

Hende muhe ta biba mas

Mescos cu na Aruba, cu mayoria di esunnan riba 100 aña ta hende muhe, na Hapon e cifranan ta mas alentador. Na aña 2016, Hapon tabatin 57.525 hende muhe di 100 aña of mas mientras cu e cantidad bou di e hende hombernan tabata apenas 8.167, pues un ratio di 7:1. Esey cu awo el a baha poco, pasobra un tempo e ratio tabata di 11.6:1.

Ciclo di bida di e hende muhe, for di su nacemento te na su fayecimento.

Expectativa di bida na Aruba

Na Aruba, di acuerdo cu cifranan oficial, e edad promedio di fayecimento general ta di 79.1 aña. E expectativa di biba pa hende homber ta 77.2 aña y 80.6 aña bou di hende muhe. E expectativa aki a subi e ultimo decadanan aki, debi na mas y miho cuido medico y opcionnan pa biba mas largo compara cu antes.