Hulanda kier pa Gobierno baha gasto di personal

No ta un decision facil y gobernantenan desde aña 1986 a purba evita “kitamento di ambtenaar” den tur forma. Varios conseho di instancianan gubernamental como no gubernamental, incluyendo rapportnan di IMF, CAFT y otronan, tur a conseha Gobiernonan pa baha e aparato gubernamental. Gastonan di personal di Gobierno di Aruba ta un di esunnan di mas halto den Reino Hulandes y sigur den nos region. Tanto partido AVP y MEP den pasado a opta pa sigui aumenta e cantidad di trahadonan, sea como ambtenaar of “contractant”. Ta parce cu awo si Hulanda a pone un stop y a mar’e na condicion pa aproba e presupuesto pa aña 2018!

Ayera durante entrevista despues di e reunion di Conseho di Minister di Reino, e Secretario di Estado di Hulanda. Raymond Knops, encarga cu Asuntonan di Reino Hulandes, a indica cu a pone dos condicion pa duna Aruba dos aña mas pa logra un presupuesto balansa. E prome ta aumenta belasting y e di dos ta baha e gastonan di personal considerablemente. El a referi na un cantidad di mas o menos 6 mil empleado publico riba un isla di mas o menos 100 mil habitante. E ta demasiado!

Bisando esey, Gobierno di Reino Hulandes, atraves di e organo CAFT, ta impone un presion enorme cu si no cumpli, lo no aproba e presupuesto y lo duna Aruba un “aanwijzing” den forma di un Koninklijk Besluit (KB). A duna dos siman di tempo pa Aruba bin bek cu e presupuesto revisa, incluyendo e dos componentenan ariba menciona.

Riba su mes e ta parce un decision basta facil, sea ta tum’e of no tin cooperacion di Hulanda. Por corda cu e mesun tipo di conflicto asina a presenta algun aña pasa tambe cu Mike Eman como Minister Presidente. E tempo ey e politico cu mas voto na Aruba den e ultimo 4 eleccionnan sigui, a sinti cu e no tabatin ningun opcion mas y a opta pa bay den un ‘welga di hamber’.

E biaha aki ta toca na e gabinete di asignatura di MEP, POR y RED pa carga nan responsabilidad y tuma e decisionnan concreto pa baha gasto y subi entrada. Historia y presente ta siña nos cu dje facil ey e decision aki no ta, sigur no politicamente. Ta bou di e impresion cu e Gobierno cu tuma medida ta paga e prijs politico pe ‘tardi of trempan’. Poco hende den comunidad ta compronde e motibonan tras di e decisionnan aki y mas bien ta considera cu Gobierno ta hinca man den nan cartera mientras nan mes no ta baha nan propio gastonan.

Con facil e lo ta pa Prome Minister Wever-Croes convence su Ministernan riba e acuerdo cera cu Hulanda tampoco no ta conoci. Esaki specialmente si tuma nota di un publicacion di Minister Glenbert Croes riba su pagina di Facebook, unda e ta skirbi cu e lo sigui yuda MEPistanan haya trabou y cu si mester lo transferi nan pa su Ministerio. Den esey e lo ta referi entre otro na e caso di Lionel Croes cu Minister Otmar Oduber a kita for di Serlimar of un otro empleado suspendi na DIP. Ambos el a tuma bou su Ministerio awo. Di otro banda e ta manda un mensahe bek na liderazgo di MEP cu e si lo sigui emplea mas MEPista na trabou.

Durante Gabinete Mike Eman II despues di aña 2013 cu Juan David Yrausquin a asumi e funcion di Minister di Finansa, el a purba di tur forma pa baha e cantidad di empleadonan publico. E tempo ey e no a haya suficiente cooperacion di su coleganan pa baha nan presupuesto di personal y na final el a dicidi di no alarga ningun contract mas di contractantnan. Esaki tabatin bastante consecuencia pa operacion diario di e aparato gubernamental. Di e tempo ey a keda demostra cu curashi politico pa “kita hende fo’i trabou” ta masha schaars na Aruba.

Fuera di esey, Gobierno hopi biaha ta mara na acuerdonan internacional cu ta pone un presion pa sigui tuma mas hende na trabou, manera como Controlado di Trafico Aereo, den Brandweer, Douane, Polis, Docente na scol y asina por sigui menciona. Ningun departamento di Gobierno ta sali bisa cu nan tin empleado di mas, tur ta pidi Gobierno pa MAS empleado pa por brinda miho servicio na comunidad. Esey ta haci e proceso pa tuma un decision pa reduci e cantidad di trahadonan masha dificil.

Expertonan riba e tereno aki a splica nos cu “kitamento di hende fo’i trabou” no ta e unico opcion pa baha e gastonan di personal. Gobiernonan e ultimo añanan a hiba e maneho di reduccion natural di gasto, pues ora un empleado publico mes kita of e baha cu pensioen, cu no ta reemplas’e mas. Esaki sinembargo ta bunita skirbi riba papel pero den bida real e no ta asina. E Gobierno aki sigur a emplea un cantidad di empleado den e prome 7 lunanan na mando. Por ehempel den Directie Volksgezondheid (DVG) so a tuma 15, sin cu tin espacio habri of necesidad pa nan!

Un otro forma pa reduci gasto di personal ta dor di mishi cu e pago na e trahadonan. Probablemente no bahando nan salario pero si kitandonof bahando nan beneficionan, bonusnan cada pasa tanto luna y “premie” nan acerca. No ta conoci cu si haci esaki lo por baha e gastonan di personal den forma drastico. Pasobra si kita hende tambe e lo ta un reduccion a largo plaso, pasobra a corto plaso lo mester sigui paga e trahadonan pa un tempo.

Factornan crucial pa a yega na e crusada aki den gobernacion ta specialmente tardamento den ehecucion di proyectonan grandi cu ta afecta nos economia positivamente. Un di nan, esun mas importante, e tardansa pa cuminsa cu renobacion y reapertura di nos refineria. Mas e proceso tarda, mas e ta afecta entradanan di Gobierno, mas medida lo mester sigui tuma riba pueblo. Cu e realidad aki riba mesa kisas awor si Gobierno lo mester “babysit” e proceso pa financiamento y ehecucion di e proyectonan cu ta conduci na reapertura di refineria, mas di cerca. E actitud un poco “contra” refineria awor lo no yuda scapa economia di Aruba, cu ta traduci den menos entrada pa Gobierno, cu atroba lo traduci den un presion pa sigui baha e gastonan di Gobierno mas ainda.