Gos Oduber: Royalties por ta algo necesario pa compositornan local

Un abogado a comenta na nos cu nan ta bezig cu un proyecto, pasobra tin hopi interes pa cuminsa cu royalties. Esaki a capta nos atencion. Na Aruba nos no conoce e fenomeno aki. Gos Oduber, kende ta ex director di Departamento di Propiedad Intelectual, a splica cu Royalties ta un fenomeno, of un sistema pa compositornan importa otro tipo di artistanan cu ta un cierto obra, cu nan por tin un manera pa nan haya poco placa. Normalmente un compositor ta compone un cancion, por ta e cantante cu ta bay ehecut’e, no tin e modo pa pag’e. Via e sistema aki, e ta yega na un cierto entrada cu e por sigui crea. Haya fondo pa e por keda cu e incentivo pa e por sigui crea mas composicion of mas obra di arte. Segun Oduber, e ta un asunto cu na Aruba ya caba pa un tempo ta den discusion, pa cuminsa cu un sistema di payola, pa asina ey duna e compositornan Arubiano un tiki manera pa nan yega na e fondo.

E tempo ey a haci hopi investigacion riba dje, door di Tino Ruiz, kende a ranca e proyecto aki e tempo ey. El a haci hopi investigacion. Al fin y al cabo e no a resulta of e no a wordo realisa. Pasobra pa bo cuminsa cu algo asina aki na Aruba, e ta rekeri cu bo mester di bo partnernan di diferente banda, pa dunabo e sosten y tambe cu tin cu bay yuda carg’e den futuro. E interes naturalmente cerca e compositornan tabata tey, pasobra ta cumbini nan. Di un otro banda, di e radio stacionnan, television, di e otro partnernan, tabata tin un tiki contratiempo si introduci’e, door cu e ta bay costa placa. E otro punto di discusion, e tempo ey tabata cu bo lo cobra solamente pa compositornan local, of bo tin cu cobra pa tur compositor. Tambe e cancionnan di afo, cu ta zona na Aruba y esey a haci e proyecto un tiki mas grandi, un tiki mas dificil.

Personalmente Oduber no tin nada contra pa algo asina wordo introduci na Aruba. Locual si por ta mester haci, ta un investigacion, pa si berdad e mercado di Aruba, por carg’e suficientemente, cu e por keda existi. Pa bo introduci algo asina aki, bo mester tin un instancia cu ta bay run’e, cu ta bay administra tur e cancionnan cu ta wordo toca y e pago tambe tin cu tuma luga. Pa haci esaki, e instancia aki mester di empleado y empleado ta placa. Bo tin cu bay paga nan salario y no sa si berdad e mercado por carga algo asina aki, si tin suficiente placa cu ta bay run den e asunto aki, cu e ta bira algo pagabel.

Pa e motibo ey, ta di supone cu e abogado lo a haci un research riba dje, pa asina e no haya contratiemponan inecesario. Oduber lo tey presente na e presentacion cu a keda di tene na Universidad, pa e scucha mas di esaki. Ohala berdad tin e espacio pa haci esaki sin e ta bira un polemica. Na Aruba, tur cos ta polemica, vooral ora ta trata di placa. Cu e ta algo necesario pa e compositornan Arubiano si. Cu e ta algo cu bo por tene separa, esta compositornan di exterior cu esun di Aruba, realmente Oduber no por a duna bisa. Esey ta e discusion mas grandi riba dje. Sigur esunnan cu tin cu bay paga e royaltiesnan aki, si berdad nan tambe por carg’e.

Suma

E suma cu lo por wordo paga ta relativamente chikito. Pero imposibel e no ta cu un stacion di radio no por paga un 10 cent pa un cantica zona. Ora bo tin cu bay paga pa henter un dia cu e canticanan ta zona, e por hopia. No sa con fuerte financieramente e stacionnan di radio ta. No cu kier bay contra di e compositornan, pasobra e ta algo mundialmente ta existi y cu na Aruba no conoce ainda. E ta algo cu tin cu pens’e bon berdad, pa bo no keda pega. Pa locual cu ta e pensamento cu ta toca un cancion, ta promove e persona, eigenlijk, e ta un pensamento no completamente corecto, den e sentido cu no por imagina un radio stacion cu ta bay draai solamente di discusion of di papia henter atardi. Tin musica pa entretene e publico cu ta scucha nan. Nan mester di esaki pa nan draai. Tur dos mester di otro y mester sinta evalua, cu no ta un banda tin rason y e otro banda no tin. E lo bay bira un discusion unda cu tur por yega na un compromiso cu otro, segun Oduber.