CBA: Gasto di haci negoshi na Aruba ta haltisimo

Banco Central di Aruba recientemente a publica un estudio ariba e gastonan pa haci negoshi na Aruba.

Por dividi e gastonan pa haci negoshi, manera percibi door di e representantenan di varios sector comercial, den cinco categoria: gastonan di labor, impuesto, gasto operacional, gasto di financiamento, y otro gastonan.

Gastonan di labor, cu ta inclui e primanan pa siguridad social cu dunadonan di trabou ta paga, ta un di e factornan mas importante cu ta contribui na e gasto di haci negoshi. Ta considera gastonan di labor relativamente halto na Aruba, specialmente pa motibo di e contribucion relativamente halto di e dunadonan di trabou na e siguridad social, cu ta cubri pensioen di biehes, invalidez, y seguro di sobrevivencia. Compara cu 15 otro economia di isla y dos economia avansa, Aruba tin e tasa mas halto di contribucion na siguridad social door di dunado di trabou. Solamente Cuba tin un tasa di contribucion na siguridad social door di dunado di trabou mas halto.

Mirando e desaroyo di e componentenan principal di gastonan pa haci negoshi desde 2005 pa 2018, e aumento di gasto tabata halto pa coriente y salario, y mas recien, pa accijns. E subida den gasto di coriente pa propiedad comercial tabata particularmente robusto compara cu tanto e indice di prijs general pa consumidor como e gasto di coriente pa hogarnan.

E gastonan di haci negoshi no ta wordo solamente afecta door di e impuestonan significante, primanan social, y gastonan di utilidad, pero tambe pa e tempo y esfuerso cu ta tuma, por ehempel, pa adkeri e permisonan necesario.

E recomendacionnan principal pa cu maneho pa mehora e ambiente empresarial ta concentra riba strategianan complementario dirigi riba:

–               Reforma structural di institucionnan di gobierno y proceduranan pa mehora gastonan y tempo di transaccionnan y proceduranan administrativo. E anuncio recien di e programa di eGovernment lo ta un paso den e direccion corecto;

–               Accelera e reforma fiscal cu enfoke riba mehoracion di e ambiente empresarial y e clima di inversion door di reduci e peso di impuesto directo riba empresanan chikito y mediano; y

–               Reforma institucional y fiscal pa promove e formalisacion di e mercado laboral y di e forma ey reduci competencia inhusto di e economia informal.

Un copia digital di e estudio ta disponibel riba e website di BCA (www.cbaruba.org).

Tasa di contribucionnaseguridad social*, 2017/2018

Pais Empleado Dunador di Trabou Total
Antigua y Barbuda 5,0% 7,0% 12,0%
Aruba 5,0% 13,5% 18,5%
Bahamas 3,9% 5,9% 9,8%
Barbados 8,9% 8,8% 17,7%
British Virgin Islands 3,3% 3,3% 6,6%
Costa Rica 4,5% 8,3% 12,8%
Cuba 5,0% 14,5% 19,5%
Dominica 5,5% 6,8% 12,3%
RepublicaDominicana 2,9% 7,1% 10,0%
Grenada 4,0% 4,0% 8,0%
Haiti 6,0% 6,0% 12,0%
Jamaica 2,5% 2,5% 5,0%
Saint Kitts and Nevis 5,0% 5,0% 10,0%
Saint Lucia 5,0% 5,0% 10,0%
St. Vincent and the Grenadines 4,5% 5,5% 10,0%
Trinidad and Tobago 4,4% 8,8% 13,2%
Hulanda 18,0% 6,3% 24,3%
Merca 6,2% 6,2% 12,4%

Fuente: AdministracionSeguridad Social (2017, 2018), SVB Aruba.

*Pensioen di biehes, invalides, y seguro pa sobreviviente.

Tarifanan di awa y coriente pa usuarionancomercial(December 2006 = 100)

Fuente: WEB y CBS.