Entidad Hulandes lo yama “CHE”: Ta evalua cambia uzo di Florin pa Dollar na Aruba

Despues cu diabierna ultimo Gobierno di Hulanda mes a publica e documentonan relaciona cu e condicionnan mara na e fiansa grandi pa Aruba, Corsou y Sint Maarten, nos a analisa cada un punto pa prepara un resumen cu ta toca Aruba directamente. Varios di e puntonan no ta nobo pa Aruba pero e hecho cu lo kier ehecuta nan tur pareu sin duda lo tin su impacto riba nos economia. Separa di e medidanan, e poder adicional cu Hulanda lo tin riba nos maneho financiero tambe ta bon pa comunidad ta consciente di dje. 

E paisnan lo cera un acuerdo cu Hulanda pa ehecucion di e paketenan di reforma prepara pa cada pais. Lo establece un entidad di reforma pa Caribe, cu ta haya e nomber di Caribische Hervormingsentiteit (CHE) cu lo percura pa ehecuta e reformanan. Banda di CFT, e entidad aki lo tin autoridad pa duna instruccionnan na Gobiernonan pa medio di un aanwijzing den caso cu e Gobiernonan no ehecuta e reformanan manera palabra. 

E entidad di reforma (CHE) lo ta estableci na Den Haag y lo ta un agencia di Gobierno Hulandes independiente bou ley Hulandes. E tareanan di e entidad di reforma (CHE) lo ta principalmente pa inicia, duna sosten, ehecuta, supervisa e desaroyo y ehecucion di proyectonan y medidanan door di Gobierno den cuadro di e paketenan acorda. E entidad lo por duna subsidio na ciudadanonan y empresanan local, pero tambe cumpra accionnan di empresanan estatal.

E areanan cu e entidad di reforma lo tin competencia ta den nos aparato gubernamental, finansas publico, reformanan economico, cuido medico, enseñansa, husticia y infrastructura. No solamente Ministerio di Asuntonan di Reino (BZ) lo tin autoridad pa duna un aanwijzing, pero cualkier otro Minister di gabinete Hulandes tambe!

Den e pakete prepara pa Aruba, nos ta tuma nota cu pa loke ta e aparato gubernamental:

• Hulanda ta boga pa analisa y legitimidad pa Gobierno keda doño di companianan estatal

• Revisa beneficionan secundario di empleadonan publico

• Percura pa uzo optimal di empleadonan publico

• Baha gasto di consultant, coordinadornan y abogadonan priva (externe inhuur)

• Baha gasto di huur di edificionan cu 20% den 5 aña

Den maneho di impuesto, ta conseha pa:

• Elimina BBO di 6% y introduci BTW di 12,5%

• Reduccion substancial di duna placa na publico (Reparatie Toeslag)

• Reduccion di aftrekposten (Tax Holiday)

Den maneho den sector financiero:

• Un investigacion integral den henter e industria

• Evalua posibilidadnan pa cambia for di uzo di Florin pa Dollar Mericano

Den maneho laboral:

• Hulanda ta di acuerdo cu gremio comercial cu mester flexibilisa leynan laboral, permitiendo reduccion den orarionan di trabou, uzo di parttimers, reintroduci contractnan laboral di duracion cortico, suavisa ley di retiro, elimina tur estorbo pa por importa trahadonan stranhero

• Aumenta edad di pensioen di biehes pa 67 aña (den 4 aña di tempo)

Den maneho di salud publico:

• Analisa capacidad di cama y servicio den Hospitalnan den tur e islanan pa evita cu tin di mas of cu ta ofrece mesun servicionan

• Reduci mandamento di pashent pa ricibi tratamento medico na otro paisnan pafo di Reino Hulandes

• Busca pa cumpra remedi, instrumentonan y material medico hunto den Caribe Hulandes

• Reduci cantidad di laboratorio riba nos isla

• Revisa e tarifanan cu ta cobrando pa tratamento medico na Aruba, hunto cu autoridadnan di Salud Publico di Hulanda

Den maneho di enseñansa:

• Ta boga pa un analisis profundo den henter e veld di enseñansa na Aruba

Den maneho di husticia:

• Hulanda ta para riba cu no por spaar den husticia!

• Haci mas uzo di Koninklijke Marrechaussee, Duana y Wardacosta pa haya nan mesun informacionnan di inteligencia criminal

• Profesionalisacion di Cuerpo Militar di Aruba (Arumil)

• Duna mas autoridad y poder na Recherche Samenwerkingsteam (RST)

Cu e cambionan aki awo, comunidad hunto cu gremio politico, comercial y sindical lo mester pensa bon y analisa si lo cumbini nos isla. Claro cu e ayudo financiero ta bin cu condicionnan y den e condicionnan aki ta sinti cu Gobierno di Hulanda kier regla mas aspecto cu no ta solamente e fiamento di placa y e forma y garantia pa paga bek. Ta sinti cu decisionnan cu politiconan no tabata kier of no a durf tuma e ultimo añanan aki, awo Hulanda ta tum’e pa nan of miho dicho, pa nos!