Enkuentro di 4 Ministernan di Hustisia di Reino durante JVO tabata fruktífero

Dia 22 i 23 di yanüari último e promé Justitieel Vierpartijen Overleg (JVO) pa aña 2019 a tuma lugá. E konsulta aki entre e 4 Ministernan di Hustisia di Reino Hulandes ta keda planeá pa tuma lugá kada 6 luna i kada biaha un otro pais ta e anfitrion.

E pais anfitrion a la bes ta presidí e reunionnan konserní. E biaha aki e JVO entre minister Ferdinand Grapperhaus (Hulanda), minister Andin Bikker (Aruba), minister Quincy Girigorie (Curaçao) i minister Cornelius De Weever (Sint Maarten) a tuma lugá na Aruba.
Minister Girigorie ta wak bèk riba un JVO intensivo pero ku resultadonan hopi positivo. Durante e konsulta a elaborá riba entre otro diferente forma di atendé ku krímen organisá i kon pa sigui uni forsa pa por kombatí esaki ku éksito. A diskutí entre otro riba e posibilidatnan pa traha huntu den kombatimentu di kriminalidat ku ta krusa fronteranan, kon pa mehorá kòntròl na nos fronteranan i kapasidat di detenshon. Tambe a firma un protokòl nobo di RST, un Memorandum of Understanding en kuantu kolaborashon den kombatimentu di trafikashon di hende i un Protokòl tokante kolaborashon ku Koninklijke Marechaussee na Aruba, Kòrsou, Sint Maarten, Bonaire i otro islanan BES.

Protokòl RST nobo


RST tabata funshonando a base di un protokòl ku ta data for di 30 di Novèmber 2001. For di 2001 no a evaluá funshonamentu di RST i su benefisionan pa kuerponan polisial. Durante di evaluashon di e leinan di konsenso di Hustisia (yüli 2017), Sint Maarten, Aruba i Kòrsou a ekspresá ku ta nesesario pa evaluá i hasi eventual ahustenan pa ku funshonamentu di RST. Na e Justitieel Vierlandenoverleg (JVO) di yanüari 2018, Hulanda, ku na promé instante no tabata dispuesto di partisipá den e evaluashon aki, a aseptá ku ta nesesario pa yega na un forma nobo di funshoná di RST. Punto di salida di Minister di Hustisia di Kòrsou tabata, ku ta nesesario pa RST funshoná bou di un struktura ku ta mas transparente, kaminda ta tene kuenta ku nesesidatnan di Kòrsou i kaminda trabounan di RST ta kai di forma mas direkto bou di guia di Kuerpo Polisial Kòrsou.

Den e kuadro aki, a forma un tim di trabou, bou di guia di e Kolegio di Hefenan di Kuerpo di polis di e islanan (College van Korpschefs), ku a kuminsá traha den e promé kuartal di 2018 riba puntonan di salida pa ku ahuste den funshonamentu di RST. Un di e temanan di krusial importansia ku a trata durante di e JVO ta e firmamentu di un protokòl pa un RST nobo.
E protokòl nobo ta basá riba e siguiente puntonan:
 RST lo bai funshoná a base di 3 tim. E promé tim di reshèrshi (desentral), lo sostené e tim di reshèrshi di e kuerponan den investigashonnan lokal i lo kai kompletamente bou di guia di e Korpschef di e respektivo kuerponan polisial.
 E di dos tim (sentral), lo focus riba krímen den Reino ku ta surpasá frontera i lo kai bou di guia di Teamchef RST. E tim aki, ta funshoná bou di responsabilidat di Prokurador General di e respektivo Islanan

 E di tres “tim”, ta e tim di ekspertisio, konosementu i material, ku Minister di Hustisia di Hulanda ta pone disponibel, basá riba petishon i nesesidat di e Kuerponan. E meta ta, pa sòru pa konosementu, ekspertisio i material ku e kuerponan den Karibe no ta dispone di dje
i lo no yega fásilmente na dje tampoko, pa motibu ku e ta asina spesífiko, karu i lo no wòrdu usá riba base regular, di moda ku no ta rendabel pa kada isla organisá esaki individualmente. E material i konosementu aki di tur manera ta na disposishon di e Korpschef ku hasi petishon pa esaki. Otro punto di salida ta, ku e trahamentu huntu lo wòrdu basá riba un relashon igual i kontinuo. Mas aleu, Ministernan di Hustisia di Reino ta traha un plan di maneho pa RST pa 4 aña ku ta keda evaluá durante e periodo aki. Ministernan di e paisnan lo keda informá dor di e respektivo Prokuradornan General anualmente tokante efektividat di e investigashonnan i funshonamentu di RST. E struktura di guia diario di RST ta keda mantené, kaminda Hefenan di Kuerpo, Fiskalnan mayó di Hustisia i Hefe di RST ta determiná e rumbo práktiko di
investigashonnan di RST ku ta krusa frontera. Despues di firmamentu di e protokòl nobo, ta bai drenta fase di ehekushon di e palabrashonnan i henter e protokòl lo wòrdu evaluá pa mas tardá na inisio di 2022 kual evaluashon lo sosodé kada 4 aña. Promé ku a firma e protokòl en kuestion na JVO, Minister a sinta ku sindikatonan di Polis i tambe ku mayoria miembro di Parlamentu pa informá nan di e kontenido di e protokòl.

‘Baseline’ na frontera

Durante di e JVO a yega tambe na e akuerdo, despues di a hasi un análisis profundo, kiko mester ta e nivel
mínimo di seguridat na frontera i kostanan aéreo i marítimo di kada pais. Entrante aprel 2019 un tim di implementashon lo bai traha riba un proposishon pa loke ta trata e normanan mínimo aki. Kòrsou en todo
kaso ya ta kanando e trayekto pa fortifiká seguridat na frontera di pais. Esaki ta kohiendo forma den e implementashon di e sistema di APIS (Advance Passenger Information System). E sistema aki ta hasi
posibel pa risibí informashon di personanan ku ta biaha di un pais pa otro. Ku implementashon di e sistema aki, Kòrsou por tin un bista di antemano ken ta drenta e pais. E proseso digitalisá di APIS ta wòrdu
usá pa paisnan di CARICOM.

Trafikashon di hende


Pa loke ta trata trafikashon di hende, durante di e JVO, a firma un Memorandum of Understanding, kaminda paisnan den Reino a palabrá ku lo bai traha huntu di forma estrecho pa kombatí trafikashon di
hende. E trabou konhunto aki ta enserá duna sosten i konseho un na otro komo partnernan den Reino i tí konosementu (entre otro pa medio di treinen) i eksperensia. Tambe lo interkambiá informashon tokante situashon i desaroyonan en kuantu trafikashon di hende ku ta tuma lugá den kada pais. Mas aleu a hasi palabrashonnan pa asina fortifiká e kòntròl na frontera i investigashon riba kasonan di trafikashon di hende.

Régimen di Detenshon

Otro punto ku a para ketu riba dje durante di e JVO ta pasonan pa yega na diferensiashon di régimen penitensiario. Di e forma aki por yega na diferente tipo di sentro di detenshon teniendo kuenta ku entre otro detenidonan ku tin mester di kuido sikológiko/sikiátriko òf kualke otro tratamentu spesífiko. Na final di e JVO e 4 ministernan a firma e lista di desishonnan, e protokòl pa RST nobo i e Memorandum of Understanding en kuantu trafikashon di hende i e protokòl en kuantu koperashon ku Koninklijke Marechausse na Aruba, Kòrsou, Sint Maarten i islanan BES. Tur e ministernan a afirmá un biaha mas kon
importante ta pa traha huntu komo paisnan di reino riba e tereno hudisial i uni forsa pa por garantisá seguridat den tur pais di reino. E siguiente JVO lo tuma lugá na yüli 2019 na Sint Maarten.