Educacion di Naturalesa y Medio Ambiente (ENM) ta lansa projecto piloto cu tema desperdicio

Minister di Enseñansa, Sciencia y Desaroyo Sostenibel, dr. Armando R. Lampe, como parti di su vision pa enseñansa kier implementa Educacion di Naturalesa y Medio Ambiente (ENM) den 2020/2021 pa forma parti di curiculo nacional pa educacion primario. E meta di ENM ta pa pone e alumno mas cerca di naturalesa cu un acercamento practico.

E curiculo Arubano conoce e material ‘Kennis der Natuur’ y tambe e material integral ‘Wereldoriëntatie’ cu tambe ta menciona y trata elementonan di naturalesa. E oferta di ENM ta stimula e alumno pa pensa bon riba e (cuido) di naturalesa, higiena, nan medio ambiente, flora y fauna Arubano y principalmente pa transmiti e pensamento corecto di pensa y actua relaciona cu un estilo di bida saludabel na un edad hoben.

Drs. Samuel Dumfries di Departamento di Enseñansa Aruba (DEA) ta apunta como lider di e projecto pa hunto cu e specialistanan di Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA) desaroya y ehecuta un programa piloto durante e aña escolar 2019/2020. Cuatro scol ta participa den esaki. Bira consciente y realisa cu naturalesa y nos medio ambiente ta inseparabel mara na ken nos ta como hende ta un prome paso na pensa riba solucionnan. Con nos ta anda cu naturalesa ta depende di loke nos ta siña tocante naturalesa durante nos periodo na scol of na cas. Nos ta biba den un mundo habri cu diferente perspectiva di cua nos por scoge. Segun cu nos sociedad a bira mas complica door di tecnologia, e posibilidad pa scoge a bira mas amplio y complica. Ademas di e complicacion creciente di hopi posibilidad di scoge, e efectonan di nos escogencia tambe a bira mas complica y mas grandi.

E pakete di Educacion di Naturalesa y Medio Ambiente (ENM) ta duna expansion y profundidad na e curiculo nacional y ta disponibel desde scol preparatorio, por lo tanto ta stimula y transmiti e concientisacion di nos naturalesa riba un edad hoben. E projecto piloto ENM ta encera 3 tema: Desperdicio, Biba Saludabel y Flora & Fauna. Diabierna ultimo a introduci e prome tema, Desperdicio, na e educadornan. Desperdicio ta un termino general, pero loke tur desperdicio tin den comun ta cu na final ta tir’e afo. Un parti ta desperdicio di berdad: cosnan cu bo no por uza mas. Frecuentemente tin cosnan tambe cu
lo por wordo repara ainda of cu di un forma of otro por reuza of por wordo recicla, manera entre otro papel, glas y bleki. Nos, hende, ta produci hopi desperdicio. Ta miho pa medio ambiente (y pues tambe pa e bestianan y hende) si nos bira mas consciente di e tipo di desperdicio y con pa reduci’e (den medio ambiente).

Tur caminda na Aruba bo ta topa desperdicio. Na rand di caminda, riba plenchi di scol, den centro di stad, den nos mondinan, na beach y na oriya di nos costanan. Tur caminda bo ta haya bals, boter, straw, cabito di sigaria, bleki y yen di otro cos sushi mas. Nos tur ta hay’e vies y un mahos bista. Hopi biaha e ta peligroso tambe – tanto pa hende, bestia y naturalesa. Pero nos no por ignora cu ta nos mes a tir’e eybou. E unico manera pa haci algo ta di cambia nos propio comportacion. Un ambiente di biba limpi y sigur ta den bo man. E punto di salida mas importante di e tareanan den e caha di les aki ta logra cambio di comportacion y reforsa e comportacion desea di e alumno con e ta tira cos afo. Nos kier crea un ambiente di bida mas limpi, mas sigur y mas dushi pa tur hende na Aruba.