Editorial: Un gobierno cu base amplio; Tin apetit pe awo?

Desde 13 di maart cu a confirma e prome caso di Coronavirus na Aruba, tur cos a cambia. Y awe cu nos a conoce e prome morto, ta djis hisa e presion mas ainda. E pandemia Covid-19 a bin manera un “restart” di e economia mundial, pa cambia e forma di haci negoshi, goberna, haci politica y te hasta nos bida diario. Rond mundo ta papiando di “the new normal” despues di e pandemia, argumentando cu bida hamas lo ta mesun cos. Na Hulanda mes ta referi na e “anderhalvemetersamenleving”; un sociedad caminda pa personanan por funciona ‘normal’ mester keda mantene e distanciamento social di un meter y mei. 

Den esaki, na Aruba, nos ta para dilanti retonan transcendental pa nos pais. Hunto nos mester reconstrui e pais practicamente por completo… pero tin boluntad politico? MEP-POR-RED lo por logra surpasa e retonan inmenso nos dilanti cu un mayoria minimo di 11 asiento? AVP lo ta dispuesto pa benta su 9 asientonan den wega aki pa forma un base amplio pa goberna? Tin apetit den comunidad pa esaki? Den comercio? Y den Parlamento mes?

Na november 2017 Mike Eman a traspaso mando over na Evelyn Wever-Croes. Riba e foto aki e ta habriendo porta di su oficina pa ultimo biaha.

Mensahe contradictorio

E accionnan di ultimo dianan ta halando atencion pero ta sinti mensahenan contradictorio. Mientras ta papia di union y traha hunto, e atakenan politico parce di a bira mas fuerte y baho, haciendo e espacio pa e politiconan actua mas smal y e ruta pa acercamento mas largo y te hasta imposibel. Lider di AVP den un discurso a saca un man pa traha hunto pero ta parce esunnan cu ta den Gobierno no a capta e señal. 

Achterban

Lo por imagina cu den seno di ambos di e partidonan di mas grandi di Aruba, esta AVP cu 9 y MEP awo cu 8 asiento (Despues cu Daphne Lejuez a declara su mes independiente), cu tin agrupacionnan den e partidonan cu ta contra di djis e pensamento di un cooperacion entre e rivalnan politico di Aruba. Prueba ta e relato ayera di ex Minister Presidente Nel Oduber, cu a referi na otro ocasionnan den pasado unda a purba pero no a logra forma un gobierno di base amplio. El a mustra bon cla cu e no ta na fabor, siendo lider honorario di e partido liderando e coalicion. 

Canando den e edificio nobo di Cocolishi, a conseha e Minister Presidente nobo riba e posibel retonan cu e lo por topa cune cu Hulanda. A informa di tur locual tabata andando y kico ta na caminda ainda.

Gobierno di Hulanda / CAft

E reto mas grandi awo ta atende cu Hulanda. Mester bisa cu ambos partido tabata tin nan serie di discusionnan y desacuerdonan cu Den Haag den e ultimo 6 añanan cuminsando for di momento cu a forsa un supervision financiero den forma di CAft riba nos isla cu a habri caminda pa Hulanda tin un influencia riba maneho financiero di nos pais. 

Awo e mesun Hulanda ey nos mester suplica awo pa placa, sea donacion, contribucion of fiansa, sino nos pais lo “crash”. Ta e mesun Hulanda cu a hisa edad di pensioen te 67 aña, corta den e pensioen di nos grandinan, reduci cantidad di trahadornan den sector publico, impone un lista di impuesto riba su ciudadanonan – medidanan cu  den forma delibera (kisas pa presion politico) Aruba a opta pa no introduci esakinan – ta esun pa yuda nos cu nan placa di belasting cu nan ciudadanonan a contribui cun’e haciendo hopi sacrificio. Awo Hulanda tin forsa pa duna sosten y alivio durante e crisis aki y nos ta zwak! Un coalcion amplio lo duna Aruba mas credibilidad na Hulanda y lo por logra mas den deliberacion profesional y bon cu Hulanda. 

Condicionnan riba mesa

E reto mas grandi awo ta: Con presenta un scenario financiero pa nos por fia placa na interes abou (of sin interes mes), of pa Hulanda para garantia pa nos sin cu nos ta haya un lista largo di condicionnan. E ta casi inevitabel! Hulanda lo kier mira bahamento di gasto pisa den operacion di Gobierno. Y ey ta caminda cu e problema mes lo inicia y e magnitud di presion cu Gobierno lo mester wanta….y cu 11 asiento e lo ta un ehercicio hopi peligroso. 

E cara tabata impresiona, pero retonan cu un Minister Presidente ta carga tur dia riba su agenda ta hopi. E no ta un trabou facil y awor aki, cu e retonan adicional di Coronavirus, situacion financiero di Gobierno y den bes en cuando e presion politico interno den coalicion y cu oposicion, no ta haci e trabou mas facil. Y awo riba dje, un pueblo sin trabou, sin entrada y economia stagna, pa motibo di retonan aheno.

Ningun por culpa otro

Cu un Gobierno di base amplio, por ehempel di 17 asiento, lo percura cu por haci hopi cambio den tur asunto. For di tumamento di decisionnan grandi y dificil pero importante pa e futuro di Aruba, te na aumenta entrada dor di sigura cu comercio (specialmente hotelnan) lo paga nan “fair share” na e pais cu ta brinda nan asina tanto oportunidad y ganashi. Awo ta ora pa corigi tur e “erornan” di pasado of decisionnan “robes” cu a tuma. Pero si MEP haci’e, lo bo haya AVP ta protesta y viceversa. Pesey ta importante pa un periodo, laga e dos partidonan sinta cu nan miho hendenan y hunto reconstrui nos pais, sin cu niun por benta culpa riba otro. 

Oportunidad historico

Ta evidente cu esaki sin duda lo bira un opirtunidad estilo “once in a lifetime”, debi na e pandemia cu a manda nos economia te na suela. Si no opta pa e opcion aki, cu tanto gremionan ta pushando, nos lo sigui haya un nivel masha halto di polarisacion cu na final lo stroba tumamento di bon decisionnan. E bala awo ta den cura di Mike Eman y Evelyn Wever…..boso ta bay pe?