E falta di afinidad na nos cultura ta bisto den caso IBIS

E ta consciente cu caso IBIS no a caba ainda cu e 23 personanan cu a wordo cita, pero e no por wanta su pensamento na curason mas. “E caso IBIS ta draai rond di e acusado principal, ex Minister Paul Croes. Segun e rekisitorio, su tras a scrutina un cantidad grandi di persona. E soborno sutil di un Minister, Fiscal a bisa, ta encera un delito hopi serio: Ta mina e confiansa di publico den funcionamento obhetivo y profesional di ambtenaarnan. Ami lo ta e ultimo pa desmenti esaki”, asina abogado mr. Chris Lejuez a bisa den Corte ayera. E ta abogado di 10 di e 23 sospechosonan den e caso IBIS cu ta den pleno tratamento awor den Corte di Prome Instancia.

“Pero”, e abogado a sigui bisa relaciona cu pensamento y entusiasmo di Ministerio Publico, “mi ta pensa esey pasobra mi no ta kere cu nan a actua a base di e gana di por score”. Abogado Lejuez ta sinti cu a bay demasiado leu den caso di algun di e acusadonan den e caso IBIS y cu a causa daño ireparabel y innecesario na ciudadanonan Arubiano, cu no merece esaki, pasobra nan semper a cumpli cu ley.”

Asina el a bisa cu hopi biaha Abogadonan den e caso IBIS a trata di splica Hues y Corte con semper e sistema di sponsor partidonan politico y politiconan, pero tambe di otro evenementonan manera carnaval, ta normal na Aruba. Actuacionnan den esaki e Arubiano ta mira como algo completamente normal y inocente y loke cu ta normal ta wordo saca for di su contexto dor di un Fiscal y ta mira den esaki algo manera por ehempel un “subtiele omkoping”.

Un ehempel di esaki ta un contribucion chikito duna pa un trahe di carnaval cu awor ta wordo mira como soborno. “Cu esaki ta keda demostra e poco afinidad di Ministerio Publico cu e comunidad chikito di Aruba y e amor di e Arubianonan pa carnaval. Y esaki sin menciona e falta di conocemento total di nos idioma, cu pa e Arubiano tin hopi balor. Mas ainda ora cu un expresion manera “cu mil amor” ta wordo splica door di un Fiscal Hulandes como un oferta pa acepta 1000 florin. Esaki ta forma pa compronde un Arubiano totalmente robes. Y hamas un Arubiano lo por a mal interpreta e expresion aki,” asina e Abogado a bisa Hues den Corte.

Tur e mal comprendemento ta bini debi cu mayoria di e Fiscalnan di Ministerio Publico y di e otro investigadonan encarga cu e caso IBIS, ta aki pa un periodo cortico, mayoria biaha 3 aña y despues ta bolbe Hulanda. Loke nan ta bin haci na Aruba ta na interes di husticia y mester sali di punto di bista cu nan ta haci esey “naar eer en geweten”, pa cual nan merece e respet y gradicimento di tur Arubiano. “Pero na mi pensamento, debi na e tempo cortico cu nan ta keda aki, basa riba nan falta di conocemento di Papiamento, no ta haya suficiente tempo pa experencia e cultura Arubano suficiente, pa logra un afinidad mas grandi cu e cultura y pa haya mas conocemento di e poblacion Arubano.”

El a menciona e caso tristo di un comerciante local, Fanky Bareño, cu ta masha stima y respeta, cu pa decadanan y sin ningun interes ta haci hopi pa su districto y pa metanan bon na Aruba en general. “E persona aki cu te cu e caso IBIS tabata disfruta di un reputacion intachabel, cu a pasa un gran parti di su bida repartiendo su rikesa di su curason pa bon metanan. Pa mala suerte el a haci un donacion na e fundacion di Paul Croes, manera cu e ta haci tambe sin ningun interes na otro partidonan politico y institucionnan na Aruba. Su bon nomber y reputacion a wordo manda na suela door di Ministerio Publico. Hasta si e wordo declara liber, e mancha no por wordo kita mas.”

E otro caso cu el a menciona ta di Dushi Bagels. Un comerciante cu a bay yuda un mucha muhe cu tabata wordo bati door di su partner. Un comerciante, kende te cu e caso IBIS tabatin un reputacion intachabel y cu a bay yuda a base di su amor pa yuda, pidiendo un permiso. Aunke cu el a sigui e procedura, e solo hecho cu esaki a sosode den e mesun periodo cu el a cumpra carchi di concierto di un fundacion di Paul Croes, tabata fatal p’e. E tambe ta core e riesgo di haya un carchi castigo.

E liñanan berdad, abogado Chris Lejuez a bisa, ta hopi fini na Aruba. No ta gaña si bisa cu na Aruba casi tur hende conoce otro y tin cu conoce otro pa generacionnan largo. Y esey ta conta tanto pa e comerciante Arubiano filantropico como pa e politico y tambe ex Minister Paul Croes, cu kende e Arubianonan hopi biaha tin un relacion of contacto personal. Ora cu no tin e afinidad pa cu e pueblo pa compronde e tipo di relacionnan aki, ta core e riesgo cu e metanan hudicial cu mester sirbi ta bira e victima di e falta di afinidad aki. Y esaki ta reconocibel den e caso IBIS.

Pa e motibonan menciona, el a haci un apelacion na Hues y Corte pa tene mas consideracion den e decisionnan, cu loke a sosode te cu aworaki: E diferencia di cultura den esunnan cu ta persigui y esunnan cu ta wordo persigui. “Den e caso IBIS por tin Arubianonan cu a base di e diferencia di cultura aki ta wordo castiga inhustamente of mas pisa di loke nan merece.”